Kira Artış Oranları-Kira Tefe Tüfe | Denizli
Kira artış oranı nedir?
Kira artış oranı, kiralanan mülkün kira bedelinin belirli aralıklarla belirli bir oranda artmasıdır. Enflasyon rakamlarına göre kira miktarı belirlenir.
Kira artış zammı, ev sahiplerinin evlerinde oturan kiracıları için TÜFE oranında zam yapma hakkı bulunur. Fakat, kiranın enflasyon oranının üzerinde bir artışın kanun çerçevesinde bağlayıcı bir etkisi olmayacaktır.
Kira artışı neye göre yapılıyor?
Kiralanan mülkün aylık ödemelerin tutar artışı, kiracı ve ev sahibi “kira sözleşmesine kapsamında” genel olarak yıllık bir kez olmak üzere gerçekleşir. Kiralanan mülke yapılan zam bir önceki senenin kira ücreti ve son 12 aylık tüketici fiyat endeksi (TÜFE) oranına göre gerçekleşir. Kiralama bedeli TÜFE oranından daha yüksek şekilde fazla bir kiralama zammı uygulanamaz.
Kira Artış Oranında Yüzde 25 Sınırı Nedir?
Kira artış oranı kira sözleşmesinin yenilenmesinde veya bir sonraki yılın kira bedelinin belirlenmesinde kullanılır. TÜFE oranının on iki aylık ortalamasına bakılarak bu ortalama aşılmayacak şekilde belirlenmekte idi. Ancak kira artış oranında yeni bir düzenleme yapılarak TBMM genel kurulunda kabul edildi ve yürürlüğe girdi. Kira artışlarında 11 Haziran 2022 ile 1 Temmuz 2023 tarihleri arasında en fazla yüzde yirmi beş zam yapılabilecek.
Borçlar Kanunu’na eklenen geçici maddelere göre 1 Temmuz 2023 tarihine kadar yenilenen kira sözleşmelerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmalar bir önceki dönemin kira bedelinin yüzde yirmi beşini aşamayacak. Kira artış sınırlaması yalnızca konutlarda geçerli olacak.
YASAL KİRA ZAMMI NASIL YAPILIR?
Ev ve işyeri kiralarında geçen yılın başına kadar taraflar aralarında farklı bir oran belirlememişse Üretici Fiyat Endeksi’ndeki (ÜFE) artışlar dikkate alınıyordu. Geçen yılın başında yürürlüğe giren yeni düzenlemeyle kira artışlarında uygulanabilecek en üst sınır TÜFE’ye (Tüketici Fiyatları Endeksi) bağlandı.
Yürürlükteki yasal düzenlemeye göre, kira artış oranı, kira sözleşmesinin dolduğu tarihi takip eden ayın 12 aylık TÜFE ortalaması alınarak hesaplanıyor. Ev sahiplerinin bu oranın üzerinde zam yapmaları yasak.
Kira Sözleşmesi Nedir?
Kira sözleşmesi, kiraya verenin bir şeyin kullanılmasını veya kullanmayla birlikte ondan yararlanılmasını kiracıya bırakmayı, kiracının da buna karşılık kararlaştırılan kira bedelini ödemeyi üstlendiği sözleşmedir.
Kira sözleşmesi, belirli ve belirli olmayan bir süre için yapılabilir. Kararlaştırılan sürenin geçmesiyle herhangi bir bildirim olmaksızın sona erecek kira sözleşmesi belirli sürelidir; diğer kira sözleşmeleri belirli olmayan bir süre için yapılmış sayılır.
Kira sözleşmesinde şekil şartı yoktur. Yazılı yahut sözlü şekilde yapılabilir.
KİRA SÖZLEŞMESİ HAZIRLANIRKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
– Kiraya verenin mülk sahibi olduğuna ilişkin tapuyu ya da vekaleti görerek kontratı doldurun.
– Kontrata mülke ilişkin bilgiler olan adres, mülkün niteliği (ev, işyeri) gibi temel bilgileri yazın.
– Daha sonra kiraya veren ve kiracıya ilişkin kişisel bilgileri eksiksiz doldurun. T.C. kimlik bilgilerinin yazıldığından emin olun.
– Kiralayan ile anlaştığınız kira bedelini ve ödeme tarihlerini de yazın.
– Kira kontratında bulunan tarihlerin doğru olmasına dikkat edin.
– Kiralanan mülkün içindeki demirbaşlara ait bilgileri doldurun.
– Kira kontratını kefiller huzurunda imzalamanız çok daha sağlıklı olur. Kira kontratının bütün sayfalarında her iki tarafın imzaları mutlaka olmalı.
– Yine sözleşmeye, kira bedelinin yatırılacağı banka hesap bilgilerini ve ne şekilde yatırılacağını detaylı olarak yazın.
– Kira kontratında depozitonun içeriği ve hangi şartlarda iade edileceği açık bir şekilde belirtilmelidir.
– Eğer depozito verdiyseniz hangi tarihte ne kadar verdiğinizi ve hangi şartlarda geri alınacağını belirlemekte fayda vardır.
– Kira bedeli havale veya eft olarak gönderilecekse “o yılın ve ayın kira bedeli” şeklinde bir açıklama ile göndermelisiniz.
– Kontratın bundan sonraki kısmı matbu şekilde yasal hükümlerle doludur. Burayı okuduktan sonra imza aşamasına geçebilirsiniz.
Kira Bedeli
I. Genel olarak
MADDE 343– Kira sözleşmelerinde kira bedelinin belirlenmesi dışında, kiracı aleyhine değişiklik yapılamaz.
II. Belirlenmesi
MADDE 344 – Tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline ilişkin anlaşmaları, bir önceki kira yılında tüketici fiyat endeksindeki oniki aylık ortalamalara göre değişim oranını geçmemek koşuluyla geçerlidir. Bu kural, bir yıldan daha uzun süreli kira sözleşmelerinde de uygulanır.
Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılmamışsa, kira bedeli, bir önceki kira yılının tüketici fiyat endeksindeki oniki aylık ortalamalara göre değişim oranını geçmemek koşuluyla hâkim tarafından, kiralananın durumu göz önüne alınarak hakkaniyete göre belirlenir.
Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın, beş yıldan uzun süreli veya beş yıldan sonra yenilenen kira sözleşmelerinde ve bundan sonraki her beş yılın sonunda, yeni kira yılında uygulanacak kira bedeli, hâkim tarafından tüketici fiyat endeksindeki on iki aylık ortalamalara göre değişim oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedelleri göz önünde tutularak hakkaniyete uygun biçimde belirlenir. Her beş yıldan sonraki kira yılında bu biçimde belirlenen kira bedeli, önceki fıkralarda yer alan ilkelere göre değiştirilebilir.
Sözleşmede kira bedeli yabancı para olarak kararlaştırılmışsa 20/2/1930 tarihli ve 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun hükümleri saklı kalmak şartıyla, beş yıl geçmedikçe kira bedelinde değişiklik yapılamaz. Ancak, bu Kanunun, “Aşırı ifa güçlüğü” başlıklı 138 inci maddesi hükmü saklıdır. Beş yıl geçtikten sonra kira bedelinin belirlenmesinde, yabancı paranın değerindeki değişiklikler de göz önünde tutularak üçüncü fıkra hükmü uygulanır.
YÜKSEK KİRA ARTIŞINDA MAHKEME YOLU AÇIK
Ev sahiplerinin kiraya zam yapmadan önce, o ayın açıklanan zam oranını öğrenmesi ve yeni kira sözleşmesini buna göre hazırlaması gerekiyor. Eğer sınır aşılırsa, kiracı dava açabiliyor. Eğer kiracı, kendi isteğine göre bir bedel belirleyip mal sahibine ödeme yapıyorsa, mal sahibinin de aradaki farkı icra dairesi kanalıyla talep etme hakkına sahip oluyor.
Kiracıdan Alınan Kira Çok Düşükse Ne Yapılabilir?
Kira bedelinin belirlenmesine ilişkin açılacak olan dava kira belirleme davasıdır. Uygulamada kira uyarlama davası olarak da bilinmektedir. Kira bedeline ilişkin bir takım hallerde bu dava açılır. Özellikle tarafların anlaşma sağlayamadığı hallerde açılacak olan dava kira belirleme davasıdır.
Bu davaya ilişkin temel kurallar Türk Borçlar Kanunu madde 345 ve devamında yer almıştır. Buna göre bu dava her zaman açılabilir. Kiracıdan alınan kira zamanın şartlarına göre çok aşağıda kalıyorsa açılacak olan dava da bu şekildedir.
III. Dava açma süresi ve kararın etkisi
MADDE 345– Kira bedelinin belirlenmesine ilişkin dava her zaman açılabilir. Ancak, bu dava, yeni dönemin başlangıcından en geç otuz gün önceki bir tarihte açıldığı ya da kiraya veren tarafından bu süre içinde kira bedelinin artırılacağına ilişkin olarak kiracıya yazılı bildirimde bulunulmuş olması koşuluyla, izleyen yeni kira dönemi sonuna kadar açıldığı takdirde, mahkemece belirlenecek kira bedeli, bu yeni kira döneminin başlangıcından itibaren kiracıyı bağlar.
Sözleşmede yeni kira döneminde kira bedelinin artırılacağına ilişkin bir hüküm varsa, yeni kira döneminin sonuna kadar açılacak davada mahkemece belirlenecek kira bedeli de, bu yeni dönemin başlangıcından itibaren geçerli olur.
