Maddi Manevi Tazminat
Maddi Tazminat
Evlilik birliğinin kurulmasıyla beraber maddi ve manevi olarak ortak bir hayat sürmeye başlayan eşlerin, boşanma sonucunda bu ekonomik ortaklıkları da sona ermektedir.
Eşlerin birtakım ekonomik menfaatleri boşanma nihayetinde zarar görebilir. Boşanmada daha az kusurlu olan veya kusursuz olan eş, diğer eşten, boşanma ile zarar gören mevcut veya beklenen menfaatlerinin tazminini talep edebilir.
Maddi tazminata hükmedilebilmesi için aranan şartlar
Evlilik birliği, mahkemenin boşanma kararı ile sonlandırılmış olmalıdır.
Maddi tazminat talebinde bulunulmuş olmalıdır.
Kendisinden maddi tazminat talep edilen taraf, boşanmaya sebep olan olaylarda kusurlu olmalıdır.
Maddi tazminat talebinde bulunan taraf, boşanmaya sebep olan olaylarda kusursuz olmalı veya diğer eşe oranla daha az kusurlu olmalıdır.
Evlilik birliğinin sona ermesi, maddi tazminat talebinde bulunan tarafın mevcut veya muhtemel menfaatlerinde zarara sebebiyet vermiş olmalıdır.
Hükmedilen tazminat miktarı, aleyhinde karar verilen tarafın ödeme gücüne uygun olmalıdır.
Maddi tazminat talebi, boşanma davası ile birlikte veya boşanma davasının herhangi bir aşamasında ileri sürülebileceği gibi, boşanma kararı verilmesinden itibaren 1 yıl içerisinde ayrı bir dava açmak üzere de talep edilebilir. 1 yılın ardından, dava hakkı zamanaşımına uğrar.
Boşanma ile mevcut veya muhtemel menfaatlerin zarar görmesi hususuna açıklık getirilecek olursa, “ortak” statüsüyle ticari işle uğraşan eşlerin boşanması durumunda sona eren ortaklık, “ortak” statüsü sona eren eş açısından “mevcut menfaat kaybı” na sebep olur.
Aynı şekilde, eşinin sigortasından yararlanan kişi açısından, boşanma ile bu durum sona ereceğinden mevcut menfaat kaybı ortaya çıkacaktır. Diğer eşin maddi desteğini yitirilmiş olması bile, Yargıtay nezdinde boşanma ile ortaya çıkan maddi menfaat kaybı olarak nitelendirilerek maddi tazminata gerekçe kabul edilebilmektedir.
Maddi tazminat hususunda önemli olan hususlardan bir diğeri, tazminat miktarının belirlenmesidir.
Talep edilen miktar, mahkemenin üst sınır olarak bağlı olduğu miktar olmakla beraber, boşanmadaki kusur oranları, evliliğin süresi, tarafların ekonomik durumları, bilhassa tazminat ödemesine karar verilen tarafın ödeme gücü göz önünde bulundurularak maddi tazminat miktarı belirlenir.
Maddi tazminat, toptan ödenebileceği gibi, irat şeklinde de ödenmesine karar verilebilir. Ancak bazı durumlarda, irat şeklinde ödenmesine karar verilen maddi tazminat hakkı ortadan kalkabilir.
Bu durumlar şu şekilde listelenebilir:
Eşlerden birinin vefatı
Alacaklı eşin yeniden evlenmesi/Evli olmamasına rağmen evli hayatı sürdürmesi
Alacaklı eşin haysiyetsiz hayat sürmesi
Alacaklı eşin, maddi tazminat gerekçesi olan ekonomik ihtiyaç durumunun ortadan kalkması
Bu durumlardan herhangi birinin varlığı halinde, irad şeklinde ödenen maddi tazminat yükümlülüğü ortadan kalkacaktır.
Faiz talep edilmiş ise, maddi tazminata karar verilmesi halinde, kararın kesinleşme tarihi itibariyle, hükmedilen bedel üzerinden faiz alınabilir.
Boşanmada Manevi Tazminat Şartları
Boşanmada manevi tazminat isteyen kusursuz ya da daha az kusurlu olmalı
Aksi söylemle , ağır kusurlu olan ,tam kusurlu olan , eşit kusurlu olan eş diğerinden manevi tazminat isteyemez.
Kendisinden tazminat istenen taraf kusurlu olmalı. Yani , manevi tazminat isteyen eşin , boşanma nedeniyle kişisel değerlerinin zedelenmesi gereklidir .
Örneğin , evlilik içinde yaşanan olaylar tazminat talep eden eşe derin üzüntü vermeli, psikolojik buhran yaratmalı , elem vermeli, ağır utanca sürüklemeli ..Bu duyguların hepsinin bir arada olmasına gerek yoktur. Yalnızca bir duygunun varlığı dahi tazminat istemeye yeterli olabilir.
Nedensellik bağı gerçekleşmeli yani bu zarar boşanma nedenine bağlı olarak gerçekleşmeli yani başka bir nedenle şayet bu manevi çöküş boşanmaya konu edilen olay ya da olaylara bağlı değilse tazminat talep edilemez.
Hukuka aykırılık koşulu bulunmalıdır.
Boşanmanın eki olan manevi tazminat talepleri harca tabi değildir. Ancak boşanmanın eki olmayan bağımsız bir manevi tazminat davası ise aile mahkemesinin görevi değildir. Asliye hukuk mahkemesinde açılması gereken dava harca bağlıdır.
Manevi tazminat verilmesi için mutlaka talep eden eşin mahkemeye verdiği dilekçesinde talep olmalıdır yani istem olmadan tazminat değerlendirilmez. İstek belirli olmalı yani parasal olarak somut bir talep yazmalı.
Dava mutlaka boşanma ile sona ermelidir. Yani, hakim boşanma davasında reddetmişse, tazminat da verilemez.
Maddi Manevi Tazminat Hakkında Sorular
Boşanmada manevi tazminatın şartları nelerdir?
Kanun’a göre boşanmaya sebep olan olaylar yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf kusurlu olan diğer taraftan manevi tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir. Buna göre, manevi tazminat talep eden tarafın kişilik hakkının saldırıya uğraması ve kusursuz veya daha az kusurlu olması gerekmektedir.
Boşanma davasında düğün giderlerini de talep edeceğim, bu boşanmanın eki niteliğinde midir?
Söz konusu talep 174. madde kapsamında olmadığından boşanmanın eki niteliğinde değildir.
Tazminat boşanmanın eki niteliğinde değilse ne oluyor?
Talep edilen tazminat 174. madde kapsamında değilse ve dolayısıyla boşanmanın eki niteliğinde değilse, tazminat talebi ayrıca harca tabidir. Yine reddedilen miktar üzerinden vekalet ücreti doğması söz konusu olur.
Boşanmanın eki niteliğinde tazminat ne demek?
Boşanmada maddi ve manevi tazminat Kanun’un 174. maddesinde özel olarak düzenlenmiştir. Sırf boşanma ve karşı tarafın maddi desteğinden yoksun kalmadan kaynaklanan bu tazminata boşanmanın eki niteliğindeki tazminat denmektedir.
Eşimle ne zaman tartışsak bana sen benim evimde oturuyorsun, sana ben bakıyorum gibi sözler söylüyor, ben çalışmıyorum ama bana bunları söyleyebilir mi?
Eşinizin bu sözleri ekonomik açıdan aşağılama ve kişilik hakkınıza saldırı niteliğindedir.
Eşim bana salak, pasaklı, çirkin gibi sözler söylüyor, boşanırken manevi tazminat talep edebilir miyim?
Eşinizin bu söylemleri hakaret ve kişilik hakkınızın ihlali niteliğindedir, diğer koşullar da mevcutsa manevi tazminat talep edebilirsiniz.
Kişilik hakkı ne demektir?
Kişilik hakkı hukuk düzeni tarafından korunan kişisel değerleri ifade eder. Kişinin yaşam ve sağlığı gibi maddi değerler ile onur, saygınlık, özgürlükler, özel yaşam gibi manevi değerler kişisel değerler olarak kabul edilmektedir.
Boşanma davası açtığım eşim şu anda bir işte çalışmıyor, maddi tazminat alamayacak mıyım?
Eşin bir işte çalışmaması tek başına tazminat talebinin reddini gerektirmez, ancak mahkemece miktarın belirlenmesinde göz önüne alınacaktır.
Boşanmada maddi tazminatın şartları nelerdir?
Kanun’a göre mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma yüzünden zedelenen kusursuz veya daha az kusurlu taraf, kusurlu taraftan uygun bir maddi tazminat isteyebilir.
Buna göre, maddi tazminat için öncelikle kusur durumları belirlenecektir. Yargılama sonucu eşiniz kusurlu ve siz ondan en azından daha az kusurlu bulunursanız eşinizin size maddi tazminat ödemesi söz konusu olacaktır.
Maddi Manevi Tazminat
