Nafaka Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Nafaka nedir, nafaka çeşitleri, nafaka artırımı, nafaka artırım davası, nafaka ödememe, nafaka ödenmemesi, nafaka ödenmezse, nafaka ödemeyen, nafaka ödenmezse hapis, nafaka ödenmezse ceza, emekli maaşının nafaka nedeniyle haczi
Nafaka, kelime anlamı olarak geçimlik olarak tanımlanabilecek “infak” kelimesinden üretilmiş, hayatını devam ettirebilmek yani geçinmek için gerekli olan şeylerin bütününü temsil etmektedir.
Nafaka; Eşlerin, çocukların (altsoyun) anne ve babanın (üstsoyun) veya kardeşlerin muhtaç duruma düşmeleri halinde, ihtiyaçlarının yine eş, üstsoy ve altsoy aracılıyla karşılanması için yasalar karşısında kurallarla korunan yardım yükümlülüğüdür.
“Boşanma davası esnasında ya da sonrasında, boşanma sebebiyle maddi anlamda zorluk çeken ya da çekecek olan eşe, diğer eş tarafından belirlenen periyotlarda düzenli olarak ödenen/ödenecek paradır.” Nafaka talebi, çeşidine göre boşanma kararının verilmesinden önce ya da sonrasında gerekli koşulların karşılanıp karşılanmadığına bakılarak elde edilir.
Nafaka Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Türk Medeni Kanunu boşanma sonrası hem kadına hem de erkeğe eşit haklar tanımıştır ve nafaka talebi bu haklardan biridir.
Ağır kusur söz konusu olduğu durumlarda nafakadan söz edilmez.
Toptan ödenebileceği gibi aydan aya da ödenebilmektedir.
Ödemenin miktarı eşlerin maddi durumlarına göre belirlenmektedir.
Nafaka Çeşitleri Nelerdir?
Boşanma davası sürecinde ve sonrasında çiftler için Medeni Kanun ile belirlenmiş farklı nafaka çeşitleri bulunmaktadır.
Nafaka ile ilgili Türk Medeni Kanun 175. Maddesi, boşanma sürecinin çiftlerden birini yoksulluğa sürükleyeceği durumlarda, diğer tarafın mali gücü oranında nafaka isteyebileceğini hükmetmektedir.
Türk Medeni Kanunu burada kusuru daha ağır olmamak koşulluyla şeklinde bir koşul koyar. Yine aynı madde ile belirtilmiştir ki; Nafaka davalarında nafaka ödemekle yükümlü olan tarafın kusuru aranmaz.
Tarafların boşanma sürecini daha uygun koşullarda geçirebilmeleri ve boşanmanın çiftlerin hayatı üzerindeki olumsuz etkilerini hafifletmek amacıyla hazırlanmış çeşitleri bulunmaktadır.
İlgili talebin sebebine ve zamanına ve koşullarına bakılarak 4 farklı nafaka çeşidi ortaya konmuştur.
Nafaka Çeşitleri
Tedbir Nafakası,
İştirak Nafakası,
Yardım Nafakası,
Yoksulluk Nafakası,
1)Tedbir Nafakası; bu nafaka türünün en önemli özelliği geçici nitelikte bir koruma önlemi olmasıdır. Zira tedbir nafakası, sadece boşanma davası devam ederken istenebilen bir nafaka türüdür.
Hakim, eşlerin mal varlıkları ve ekonomik güçlerini araştırdıktan sonra, maddi olarak güçsüzlüğe düşecek tarafa tedbir nafakası ödenmesine karar verebilecektir. Tedbir nafakasına hakim kendiliğinden karar verebileceği gibi, davanın herhangi bir aşamasında taraflar da talep edebilecektir.
Tedbir nafakası mahkeme tarafından ara karar ile verilir. Hakim tedbir nafakasına hükmederken kadın-erkek olarak bir ayrıma gitmeyip, mali gücü zayıf ve geçimini sağlamak için nafakaya ihtiyaç duyan kişi kimse, onun lehine olacak şekilde bu nafakanın ödenmesine karar verir.
Diğer yandan tedbir nafakasına hükmedilmesi sırasına ihtiyaç duyan eşin kusur durumu araştırılmaz, yani tedbir nafakası daha ağır kusurlu olan tarafa da boşanma davası süresince verilebilir.
Çocuklara ilişkin olarak hakimin tedbir nafakasına hükmedebilmesi için, hakkında nafakaya hükmedilecek çocuğun reşit olmaması gerekir. Tedbir nafakası, boşanma kararının kesinleşmesine kadar devam eder.
2) Yoksulluk Nafakası; bu nafaka türünde hakim yine, eşlerin mal varlıkları ve ekonomik güçlerini araştırıp buna göre karar verir.
Burada kusur durumu önem arz etmekte olup, tarafların eşit kusurlu olması veya nafaka yükümlüsünün hiç kusurunun olmaması durumunda hakim yoksulluk nafakasına hükmedebilecekken, yoksulluk nafakası talep eden tarafın, diğer taraftan daha ağır kusurlu olması durumunda ise nafaka talebi reddedilecektir.
Yoksulluk nafakasını talep edilmek için aranan şartlardan bir tanesi ise nafaka talep eden eşin boşanma ile yoksulluğa düşecek olmasıdır.
Gerçekten yoksulluğa düşmeyecek, kendi malvarlığı ve geliri ile hayatını devam ettirebilecek taraf yoksulluk nafakası talep edemeyecektir. Yoksulluk nafakasına hükmedilebilmesi için, yoksulluk nafakasını isteyen tarafın talepte bulunması gerekmektedir.
Zira hakim yoksulluk nafakasına tarafların talebi olmadan, kendiliğinden karar veremez. Yoksulluk nafakası talebi, boşanma davası devam ederken ileri sürülebileceği gibi, boşanma davasından ayrı olarak da ileri sürülebilmektedir.
Boşanma davasından sonraki süreçte ayrı bir dava ile talep edilecekse, yoksulluk nafakasının zamanaşımına uğramaması için, TMK Madde 178’e göre boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 1 yıl içerisinde talep edilmesi gerekmektedir. Yoksulluk nafakasına süresiz olarak hükmedilir.
Nafaka Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Ancak nafaka alacaklısının evlenmesi veya ölmesi halinde kendiliğinden; yoksulluğun ortadan kalkması, nafaka alacaklısının evlenme olmadan fiilen evliymiş gibi bir başkasıyla yaşama ve haysiyetsiz hayat sürme gibi durumlarda mahkeme kararı ile kaldırılabilir.
3)İştirak Nafakası; boşanma davasında verilen boşanma kararı ile, müşterek çocuğun velayeti kendisine bırakılmayan eşin, velayet bırakılan eşe, müşterek çocuğun bakımı, eğitimi ve diğer giderleri için ödemesi gereken paradır.
Bu nafakaya ergin olmayan çocuk lehine herhangi bir talep olmaksızın da hakim tarafından hükmedilebilir. Burada esas olan müşterek çocuğun bakımı olduğu için eşlerin kusur durumunun hiçbir önemi yoktur.
Mahkeme tarafından daha önce tedbir nafakası adı altında ödenmesine karar verilen nafakanın boşanma ya da ayrılık kararının kesinleşmesi ile birlikte iştirak nafakası şeklinde ödenmesine karar verilir.
Türk Medeni Kanunu’nun 329. maddesinde iştirak nafakası talep edebilecek kişiler sıralanmıştır. Söz konusu maddede bu durum; “Küçüğe fiilen bakan ana veya baba, diğerine karşı çocuk adına nafaka davası açabilir.
Ayırt etme gücüne sahip olmayan küçük için gereken hâllerde nafaka davası, atanacak kayyım veya vasi tarafından da açılabilir. Ayırt etme gücüne sahip olan küçük de nafaka davası açabilir.” şeklinde düzenlenmiştir. İştirak nafakası kural olarak çocuğun 18 yaşını doldurması, evlenmesi ya da TMK m.12 göre mahkeme kararı ile ergin kılınması sureti ile son bulur.
Nafakanın ödenmemesi durumunda ise cebri icra ile tahsili yoluna gidilebilir. Kanun koyucu nafakanın tahsilini kolaylaştırmak için bazı tedbirler ihdas etmiştir.
Nafaka alacakları İcra İflas Kanunu‘na göre düzenlenecek sıra cetvelinde 1. sıra alacaklar arasında sayılmıştır. Dolayısıyla nafaka borçlusunun menkul ya da gayrimenkul mallarının icra yolu ile satılması durumunda satış parasından nafaka alacağı öncelikle ödenir.
Nafaka alacaklarının tahsili için emekli maaşına haciz konulabilir.
Nafaka alacağının tahsili için nafaka borçlusunun maaşına haciz konulması durumunda aylık nafaka miktarının tamamı maaştan kesilir.
Nafaka borçlusunun maaşında önceden haciz olsa bile aylık nafaka miktarı önceki hacizlerden bağımsız olarak maaştan kesilir.
Nafaka borçlusu, aylık nafaka bedelini ödememesi durumunda nafaka alacaklısının şikayeti üzerine diğer şartların da mevcut olması durumunda İcra İflas Kanunu’nun 344. maddesine göre 3 aya kadar tazyik hapsine mahkum edilecektir.
BOŞANMA DAVASI SONUCUNDA KİMLER NAFAKA ALAMAZ?
Boşanma davası sona erdikten sonra nafaka alamayacak kişiler şöyle sıralanabilir:
Düzenli geliri olan ve bu sebepten ötürü maddi zorluk çekmeyecek kişiler,
Belirli bir mesleği olup kendi arzusuyla mesleğini icra etmekten vazgeçen kişiler,
Bankada belirli bir mevduat hesabı olup düzenli faiz geliri bulunan kişiler,
Maddi açıdan eşiyle aynı gelire sahip veya eşinden daha fazla geliri bulunan kişiler yoksulluk nafakası alamaz.
NAFAKANIN İPTAL EDİLMESİ MÜMKÜN MÜDÜR?
Türk Medeni Kanunu, belirli şartların varlığı halinde, nafaka borçlusuna nafakanın iptaline ilişkin dava açma hakkı tanımaktadır. Nafakanın kaldırılması için belirli şartların varlığı gerekir. Örneğin nafaka ödenen eski eşin bir başkası ile birlikte yaşıyor olması nafakanın iptali için geçerli bir sebeptir. Aynı şekilde nafaka alacaklısı eş, yeni bir iş edinmiş ve artık düzenli bir gelir sahibi olmuşsa bu durumda da nafakanın iptal edilmesi mümkün olacaktır. Yani bu ve benzeri gibi nafaka alacaklısının yaşam standartlarının yükseldiğini gösteren sebepler, somut deliller ile birlikte ortaya koyulduğunda nafakanın iptal edilmesi mümkündür.
ÖDENMEYEN NAFAKA NASIL TAHSİL EDİLİR?
Nafaka borçlusu geçmişe dönük olarak nafaka borcunu ödememişse yani birikmiş nafaka borcu bulunuyorsa, nafaka alacaklısının icra takibi başlatarak tahsil işlemi yapması gereklidir. İcra takibi mahiyeti itibariyle teknik bir husus olduğundan bu takibin icra hukuku konusunda uzman bir avukat aracılığıyla gerçekleştirilmesi hak kaybı yaşanmasını önleyecektir.
Nafaka Hakkında Bilinmesi Gerekenler
