Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Nasıl Kurulur
Ticari işlemlerde Taşınır Rehni Kanunu‘nda sayılan unsurlar üzerinde rehin hakkı kurulabilir. Bu unsurlar üzerindeki kurulan rehin hakkı borcun tamamını karşılayamıyorsa ticari işletme yahut esnaf işletmesinin tamamı üzerinde rehin hakkı kurulabilir. İlgili kanun uyarınca taşınır varlık üzerinde zilyetliğin devrine ihtiyaç olmaksızın rehin hakkı kurulabilir.
TİCARİ İŞLEMLERDE TAŞINIR REHNİ KANUNU MADDE 4- Rehin hakkı, rehin sözleşmesinin Sicile tescil edilmesiyle kurulur.
Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Kurulmasında Taraflar
Öncelikle taraflar arasında geçerli bir rehin sözleşmesi düzenlenmesi gerekir. Daha sonra bu rehin sözleşmesi sicile tescili ile taşınır rehni kurulmuş olur. Rehin sözleşmesi, rehin veren ile rehin alacaklısı tarafından imzalanmaktadır. İlgili yönetmelikte rehin alacaklısı; kredi kuruluşları, tacir, esnaf olabilir. Rehin veren ise; tacir, esnaf, çiftçi, üretici örgütü veya serbest meslek erbabı olabilir.
Rehin Sözleşmesi
Ticari işlemlerde Taşınır Rehni Kanunu’na göre, rehin sözleşmesi elektronik ortamda veya yazılı olarak düzenlenebilir. TBK uyarınca sözleşmelerde şekil serbestisi vardır. Ancak kanunda sözleşme için geçerlilik şartı bulunuyorsa; o şekil şartı sözleşmeye uygulanmalıdır. Dolayısıyla kanunda rehin sözleşmesinin yazılı olarak yapılması düzenlediği için yazılı olarak yapılmayan sözleşmeler geçersiz olacaktır. Yazılı olarak düzenlenen rehin sözleşmesinin Sicile tescil edilebilmesi için
tarafların imzalarının noterce onaylanması veya sözleşmenin Sicil yetkilisinin huzurunda imzalanması şarttır. taraflar arasındaki düzenlenen sözleşmede imzaların sicil yetkilisi önünde atılması ile de sözleşme kurulmuş olur. İmzaların sicil yetkilisi önünde atılması demek resmi şekli ifade etmez. Noter tarafından imzanın onaylanması yalnızca bir tasdik işlemidir.
Rehin sözleşmesinin aynı zamanda elektronik ortamda düzenlemesi imkanı da getirilmiştir. Elektronik ortamda düzenlenen sözleşmenin sicile teslim edilebilmesi için sözleşmenin güvenli elektronik imza ile onaylanması şarttır.
Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Nasıl Kurulur
Rehin Sözleşmesinin Tescili
düzenlenmiş olan rehin sözleşmesinin sicile tescil ettirilmesi gerekir. Sözleşmenin sicile tescili ile rehin hakkı tesis edilmiş olurken aynı zamanda 3. kişilere de karşı hüküm ifade eder. 3. kişilere karşı hüküm ifade etmesi; rehinli alacaklılar arasındaki sıranın belirlenmesi, rehinli taşınır varlık ile alacağın devrinin tescili amacıyla Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tarafından kurulacak olan sicil demektir.
Rehin sözleşmesinin düzenlenmesi ve sicilde tesis edilen işlemler; vergi resim, harç ve değerli kağıt bedelinden muaftır.
Rehinli Taşınır Sicili, Gümrük ve Ticaret Bakanlığında bulunacak olan kayıtlar alenidir.
Aynı Taşınır Üzerinde Alacaklılarının Sırasının Belirlenmesi
Aynı taşınır üzerinde birden fazla alacaklı tarafından rehin hakkı kurulmuşsa; hangi alacaklının öncelik hakkı olduğu derece sırasına göre belirlenir. Eğer derece sırasın belirtilmeden rehin hakkı kurulmuşsa rehin kurulma anına göre belirlenir.
Alacaklılar arasındaki derece sırası, rehnin paraya çevrilmesi, satış bedeli dağıtılması konusunda TMK taşınmaz rehni hükümleri kıyasen uygulama alanı bulur.
Rehin Sözleşmesinin Tarafları Hak Ve Yükümlülükleri
Rehinli taşınırın zilyedi taşınır korumakla ve gerekli tedbirleri almak zorundadır. Ziyedin bu yükümlülüğüne aykırı davranması halinde mahkemeye başvurulabilir. Mahkemeden gerekli tedbirlerin alınabilmesi için yetki istenir. Hatta gecikmesinde sakınca doğabilecek hallerde mahkemeye başvurulmadan doğrudan gerekli önlemler alınabilir.
Rehin veren kişi, rehin konusu taşınırın değerini azaltacak tasarruflarda bulunması halinde; rehin alacaklısı zarara uğrarsa bu zararları karşılamak zorundadır.
Rehin Hakkı Kurulacak Olan Taşınmazın Değeri Nasıl Belirlenir?
Rehne konu olan taşınırın değeri; rehin hakkı kurulmadan önce tespit ettirilebilir. Rehin verenin yerleşim yerindeki sulh hukuk mahkemesinden alınacak olan ekspertiz raporu ile tespit ettirilebilir. Tespit edilmiş olan rapora itiraz edilmesi mümkündür. Ancak İtiraz üzerine alınmış olan değer tespit raporu kesindir. itiraz üzerine alınmış olan değer tespit raporunun süresi 2 yıldır. 2 yıl sonra yeniden değer tespiti talebinde bulunulabilir.
Rehin Verenin Temerrüde Düşmesi
Rehin verenin temerrüde düşmesi halinde, alacaklı rehinli taşınırın mülkiyetinin kendisine devrini talep edebilir. Aynı zamanda alacağını varlık yönetim şirketlerine de devredebilir yahut zilyetliğin devrine konu olmayan varlıklarda kiralama ve lisans hakkı kullanabilir.
Alacaklı bu yollar ile alacağını tahsil edemiyorsa borçlu aleyhine takip başlatabilir.
Rehin borçlusu borcunu ödemişse rehin hakkı son bulacaktır. Alacaklının rehinin terkinini istemelidir.
Alacak son bulmuş ise; rehin alacaklısı 3 iş günü içerisinde rehin hakkının terkini için başvuruda bulunması gerekir. Aksi takdirde idari para cezası ödemek zorunda kalacaktır. Alacaklının süre içerisinde taşınırın sicilden terkini istememesi halinde borçlu rehin hakkının terkinini talep edebilir.
Ticari İşlemlerde Taşınır Rehni Nasıl Kurulur
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
