Velayeti Annede Olan Çocuğun Babasının Hakları
Çocukların, anne ve babalarının boşanma veya ayrılık sürecinden olumsuz olarak etkilenme ihtimalini göz önüne alınarak kanun koyucu çocukların yaşanacak olası çatışmalardan korunması ve ebeveynleri arasında sağlıklı bir ilişki kurabilmeleri amacıyla bir takım düzenlemeler getirmiştir. Yapılan tüm düzenlemeler çocukla sağlıklı kişisel ilişki kurma kapsamı altında ve bu amaca yöneliktir.
Velayet; küçüklerin ve istisnai olarak kısıtlı ergin çocukların bakımını, korunmasını ve çeşitli yönlerden yetiştirilmesini sağlamak amacıyla, ana babanın, çocukların kişiliklerinin ve mallarının korunmasıyla, onların temsili konusunda sahip oldukları hak, yetki ve ödevler olarak tanımlanmaktadır.
Anne ve babanın boşanmaya karar vermesinden sonra 18 yaş altı küçüklerin ikamet edecekleri yer, velayetin kime verileceği, velayet hakkı kendisinde olmayan ebeveynin görme hakları ve nafaka hükümleri belirlenmektedir.
Çocuğun velayeti mahkeme tarafından anneye verilmiş olabilir. Her ne kadar velayet anneye bırakılmış olsa da çocuğun babasının da hakları bulunmaktadır.
Bunlar;
Çocuğu Görme Hakkı
Çocuk ile Kişisel İlişki Kurulmasını İsteme Hakkı
Velayetin Değiştirilmesini Talep Etme Hakkıdır.
Çocuğu Görme Hakkı
Velayet hakkı babada olmasa da babanın hakimin belirleyeceği günlerde çocuğu görme hakkı vardır. Çocuğun babaya gösterilmediği durumlarda baba, çocuk teslimine (buraya çocuk teslimiyle ilgili yazdığım makale linki konulabilir) ilişkin düzenlemelere göre çocukla görüşmek için Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlüklerine başvurabilir.
Çocuk ile Kişisel İlişki Kurulmasını İsteme Hakkı
Türk Medeni Kanunu 323.maddesinde de belirtildiği üzere ana ve babadan her biri, velâyeti altında bulunmayan veya kendisine bırakılmayan çocuk ile uygun kişisel ilişki kurulmasını isteme hakkına sahiptir.
Velayet kendisine bırakılan ana veya baba, kişisel ilişki düzenlemesinin gereklerini yerine getirmezse çocuğun menfaatine aykırı olmamak kaydıyla velayet değiştirilebilir.
Velayetin Değiştirilmesini Talep Etme Hakkı
Türk Medeni Kanunu 183üncü madde uyarınca ana veya babanın başkasıyla evlenmesi, başka bir yere gitmesi veya ölmesi gibi yeni olguların zorunlu kılması hâlinde hâkim, re’sen veya ana ve babadan birinin istemi üzerine gerekli önlemleri alır.
Velayetin değiştirilmesi davasının açılma sebepleri şu şekilde ifade edilebilir;
Velayet hakkı olan annenin velayet hakkı olmayan baba ile çocuğunun görüştürülmesinin engellenmesi.
Yeniden evlenme, velayetin değiştirilmesi için bir sebep olsa da tek başına velayetin değiştirilmesi için yeterli değildir. Yeniden evlenme ile çocuğun bakımı, menfaati olumsuz yönde etkileniyor ise velayetin değiştirilmesi kararı verilebilecektir.
Burada en önemli husus, çocuğun üstün yararıdır.
Başka bir yere giden, çocuğunu terk edip bakımını ihmal eden ebeveynin elinden velayet hakkı alınabilir.
Velayet, kamu düzenine ilişkin olup bu hususta ana ile babanın istek ve beyanlarından ziyade çocuğun menfaatlerinin dikkate alınması zorunludur. Bu sebeple aşağıda paylaştığımız Yargıtay kararında da görüleceği üzere her ne kadar çocuğun velayeti kendisinde olmayan tarafın hakları varsa da hakim bir karar verirken öncelikli olarak çocuğun üstün yararını gözetecektir.
YARGITAY KARARI
2. Hukuk Dairesi 2021/7009 E. , 2021/6647 K.
“İçtihat Metni”
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 2. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : Velayet-Kişisel İlişkinin Değiştirilmesi
Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda bölge adliye mahkemesi hukuk dairesince verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm davalı tarafından kişisel ilişkinin değiştirilmesi yönünden temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:
Taraflar 16.04.2019 tarihinde kesinleşen ilamla boşanmışlar, velayetin anneye verilmesine, baba ile çocuk arasında yatılı olmayacak şekilde kişisel ilişki kurulmasına karar verilmiştir. Davacı baba velayetin değiştirilmesi olmadığı takdirde çocuk ile baba arasında yatılı olacak şekilde kişisel ilişki tesisi talebinde bulunmuştur. İlk derece mahkemesince velayetin değiştirilmesi talebinin reddine, yatılı kişisel ilişki kurulması talebinin ise kabulüne karar verilmiş, bu karar hakkında davacı anne tarafından istinaf kanun yolu inceleme talebi üzerine bölge adliye mahkemesi hukuk dairesince istinaf isteminin esastan reddine karar verilmiştir.
Hüküm davalı anne tarafından temyiz edilmiştir. Ortak çocuk … 2017 doğumlu olup, dosyada toplanan belgelerden viral ensefalit hastası olduğu ve zaman zaman nöbetler geçirdiği, tek psikolog görüşünü içeren iki sosyal inceleme raporlarında da çocuğun sağlık durumu dikkate alınarak çocuk ile baba arasında kişisel ilişkinin yatılı olmayacak şekilde kurulması gerektiğinin belirtildiği anlaşılmaktadır.
Velayet kendine verilmeyen eş, ortak çocukla kişisel ilişki kurma hakkına sahiptir (TMK md. 182/1, 323). Ancak çocuğun mevcut rahatsızlığının yatılı kişisel ilişki düzenlenmesine engel bir sonuca yol açıp açmayacağı, yatılı kişisel ilişki kurulmasının çocuğun sağlık durumunu olumsuz etkilenip etkilenmeyeceği konusunun dosyada yeteri karar araştırılmadığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlık konusu ve çocuğun sağlık durumu dikkate alınarak, içinde çocuk hastalıkları ana bilim dalından doktorlarında yer aldığı üniversite yada eğitim araştırma hastanesinden konuya ilişkin heyet raporu alınmak sureti ile sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile verilen karar doğru olmayıp, bozmayı gerektirmiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenle temyiz edilen bölge adliye mahkemesi hukuk dairesinin kararının kaldırılarak ilk derece mahkemesi kararının BOZULMASINA, bozma sebebine göre sair temyiz itirazların şimdilik incelenmesine yer olmadığına, temyiz peşin harcın istek halinde yatırana geri verilmesine, dosyanın ilk derece mahkemesine, karardan bir örneğinin ilgili bölge adliye mahkemesi hukuk dairesine gönderilmesine oybirliğiyle karar verildi. 29.09.2021 (Çrş.)
Velayeti Annede Olan Çocuğun Babasının Hakları
Av. Kübra Obut
