Görevi Yaptırmamak İçin Direnme Suçu
GÖREVİ YAPTIRMAMAK İÇİN DİRENME SUÇU (MUKAVEMET) NEDİR? (TCK M.265)
Görevi yaptırmamak için direnme suçu, Türk Ceza Kanunu’nun 265. maddesinde düzenleme altına alınan, uygulamada memura mukavemet suçu olarak da bilinmektedir. Kamu görevlisine (memur, polis, bekçi, zabıta, avukat, hâkim, icra memuru vs.) karşı görevini yapmasını engellemek amacıyla cebir veya tehdit kullanılması ile bu suç meydana gelmektedir.
Yine bu suçun işlenmesi sırasında kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.
TCK m.265/1: Kamu görevlisine karşı görevini yapmasını engellemek amacıyla, cebir veya tehdit kullanan kişi, altı aydan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Şikayet Süresi: Suç şikayete bağlı suçlar arasında yer almadığından resen soruşturulur, bu nedenle herhangi bir şikayet süresi söz konusu değildir.
Uzlaşma: Görevi yaptırmamak için direnme suçu uzlaşma kapsamında bulunan suçlardan sayılmamaktadır.
Dava Zamanaşımı Süresi: Suçun temel şeklinin zamanaşımı süresi sekiz yıldır.
Türk Ceza Kanunu Uygulamasında Kamu Görevlisi Nedir?
Bu suçun oluşması için cebir veya tehdit kullanılan mağdurun kamu görevlisi olması zorunludur. Türk Ceza Kanunu’nun 6/1-c maddesinde kamu görevlisi ‘kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişi’ olarak tanımlanmıştır.
İlgili kanun maddesine göre zabıta, polis, memurlar; bilirkişi, tanık, avukat, hakim gibi yargı görevi yapanlar; belediye başkanı muhtar, milletvekili vb. gibi seçilmişler; ilçe seçim kurulu başkanı, seçim sandık başkanı gibi atanmışlar kamu görevlisi kapsamına girmektedir.
Yine 772 Sayılı Çarşı ve Mahalle Bekçileri Kanunu ile görevlerine başlayan bekçiler de Türk Ceza Kanunu maddesinde düzenlenen kamu görevlisi kapsamına girmektedir.
Kamu görevlisi sayılan çarşı ve mahalle bekçilerine karşı cebir veya tehdit suçunun işlenmesi halinde görevi yaptırmamak için direnme suçu oluşacaktır. Görevi
Yaptırmamak İçin Direnme Suçu Şikayete Bağlı Bir Suç Mudur?
Suçun soruşturması, cumhuriyet savcılığınca re’sen yapılmaktadır ve suç şikayete bağlı değildir. Bu nedenle, dava zamanaşımı süresi içerisinde(8 yıl) şikayet hakkı kullanılabilir. Ayrıca suç uzlaştırma kapsamında da değildir.
Görevi Yaptırmamak İçin Direnme Suçunun Cezası Nedir?
Görevi yaptırmamak için direnme suçunun temel haliyle cezası altı aydan üç yıla kadar hapis cezasıdır.
Cezanın artırılmasını gerektiren nitelikli unsurlar ise şunlardır:
Fiilin yargı görevi yapan kimselere karşı(hakimlere, savcılara veyahut avukatlara karşı) işlenmesi halinde cezası, iki yıldan dört yıla kadar hapis cezasıdır.
Kişinin kendisini tanınmayacak bir hale koyması suretiyle bu suçu işlemesi halinde verilecek ceza üçte biri oranında artırılır.
Suçun, birden fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi halinde verilecek ceza üçte biri oranında artırılır.
Suçun, silahla ya da var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanılarak işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
Kamu veya özel sağlık kurum ve kuruluşlarında görev yapan sağlık personeli ile yardımcı sağlık personeline karşı görevleri sebebiyle işlenen görevi yaptırmamak için direnme suçlarında ilgili maddelere göre tayin edilecek cezalar yarı oranında artırılır (7243 sayılı Kanun m.28).
Bu suç işlenirken aynı zamanda kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerinin gerçekleşmesi durumunda ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.
Ceza Hukuku Kapsamında Kimler Kamu Görevlisidir?
Memura mukavemet suçunun oluşabilmesi için kamu görevlisine cebir veya tehdit yoluyla direnme söz konusu olmalıdır.
Peki ceza hukuku bağlamında kimler kamu görevlisi olarak sayılmaktadır?
Kanuna göre, kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişi kamu görevlisidir. Bu kapsamda jandarma, polis zabıta; suçüstü yapan herhangi bir kişi, bilirkişi, tanık, avukat, hakim, savcı; muhtar, belediye başkanı, milletvekili vs. örnek verilebilir.
Ayrıca burada suçun mağduru kamu görevlisi olurken suçun faili herkes olabilir. Suçun faili bizzat başka bir kamu görevlisi de olabilir.
Bununla birlikte, kamu görevlisinin görevi dışındaki bir zamanda yapılan cebir veya tehdit eylemleri görevi yaptırmamak için direnme suçunu oluşturmaz.
Fiilin kamu görevlisinin görevi esnasında işlenmiş olması şarttır.
Ancak kamu görevlisi kendi görevi kapsamına girmeyen bir iş yaptığı esnada bu fiillere maruz kalmışsa yine bu suçun oluşmayacağını belirtmeliyiz.
Görevi Yaptırmamak İçin Direnme Suçuna Hangi Mahkeme Bakar?
Görevi yaptırmamak için direnme suçu asliye ceza mahkemesinin görevine girmektedir. Bu nedenle kovuşturma safhası asliye ceza mahkemesince yürütülmektedir.
Görevi Yaptırmamak İçin Direnme Ve Hakaret
Görevi yaptırmamak için cebir ve tehdit kullanma sırasında ayrıca, kamu görevlisine hakaret suçunun da irtikap edilmesi halinde, görevi yaptırmamak için direnme suçu yanında ayrıca görevliye hakaret suçu da oluşur. Sanığın her iki suçtan birlikte tecziye edilmesi gerekir.
Sanığın etkin direnme eylemi ile birlikte işlediği görevlilere sövme eylemlerinin 5237 sayılı TCY’nın 265. maddesinde öngörülen “…engellemek amacıyla cebir ve tehdit…” kapsamının dışında olması karşısında, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 265 ve 125/3-a, 43/2. maddelerine uygun iki ayrı suçtan hüküm kurulması gerekirken, sövme eyleminin etkin direnme suçunun öğesi olmadığı gözetilmeden içinde eritilerek tek suçtan hükümlülük kararı verilmesi, ,(4.CD 07.09.2007 tarihli ve 2007/7672E, 2007/6710K)
Görevli memura direnme suçuna ilişkin olarak sanığın arkadaşı olan kişiye karakoldaki polis memurlarınca kelepçe takılmak istenmesi üzerine bu işleme karşı çıkarak görevli memurlara sövmesinden ibaret eylemiyle, görevli memura direnme suçunun unsurları itibariyle oluşmadığı gözetilmeden atılı suçtan beraati yerine yazılı şekilde mahkumiyetine karar verilmesi, kanuna aykırıdır. (9.CD 03.10.2007, 2007/7602E , 2007/6975K gününde oyçokluğu)
Görevliye direnme suçu cebir veya tehditle ya da her ikisiyle yani hem cebir hem de tehdit suçu ile birlikte işlenebilir. Hakaret kamu görevlisine direnme suçunun unsuru değildir.
Görevi Yaptırmamak İçin Direnme ve Kasten Yaralama
Kamu görevlisine direnme suçu ile birlikte kasten yaralama suçu birlikte işlenebilir. Bu durum da farklı nev’den fikri içtima olup olmadığını araştırmak gerekir.
Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 02.04.1996 tarih ve 4-62/74 sayılı kararında, arabaya binmemek için, polis memurunun parmağını kırmak suçundan 765 sayılı mülga Türk Ceza Kanunun 456/1 ve 271 suçundan verilen kararı onaylamış, ancak suçun fikri içtima kurulları gereğince kamu görevlisine direnme suçunu oluşturduğunu belirterek, sanık hakkında memura direnme suçundan kamu davası açılmasını ve açıldıktan sonra da fikri içtima hükümlerinin uygulanması gerektiğini belirtilmiş.
Görevi yaptırmamak için direnme 5237 sayılı Türk Ceza Kanunun 86/1 veya 86/2. maddesi olması olması halinde( 86/3’de dahil) direnme suçuna ilişkin hükümler uygulanır. Ancak, kasten yaralama suçunun netice sebebiyle ağırlaştırılmış şekli meyda gelmesi halinde ayrıca tecziye edilir.
Kamu görevlisinin görevini yaparken, aşırı kuvvet kullanması halinde de 5237 sayılı Türk Ceza Kanunun 256. maddesi delaletiyle mezkur Kanunun müesssir fiilie ilişkin hükümleri tatbik edilir.
5237 sayılı Türk Ceza Kanunun 265/1. maddesinde tanzim edilen kamu görevlisine müspet mukavemettir. 01.06.2005 tarihinde 5237 sayılı Türk Ceza Kanununu yürülüğe girmesiyle menfi mukavemet suç olmaktan çıkmıştır.
Görevi Yaptırmamak İçin Direnme ve Korku ve Panik Oluşturcak Şekilde Ateş Etme
Görevi yaptırmamak için direnme ve korku ve panik oluşturacak şekilde ateş etme suçları birlikte irtikap edilebilir.
765 sayılı Mülga Türk Ceza Kanunu’nun 264/7. maddesindeki ‘fiil başka bir suç oluştursa bile’ şeklindeki düzenleme 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 170/1-c maddesinde bulunmadığından sanığın görevli polis memurlarının görevlerini engellemek için av tüfeği ile havaya ateş açma biçimindeki fiillerinden dolayı, görevin yapılmasına engel olma suçundan dolayı cezalandırılması gerekir.
Görevi Yaptırmamak İçin Direnme ve Mala Zarar Verme
Kamu gorevlisine direnme (Prevention ofPublic Duty) suçu, sırasında, nası ızrar suçu irtikap edilebilir. Bu durumda, nası ızrar suçundan dolayı da ayrıca dava açılması gerekir. Nası ızrar suçu, kamu görevlisine direnme suçunun unsuru veya ağrlaştırıcı sebebi değilir.
Kamu görevlisine mukavemet suçu(Prevention of Public Duty) sırasında, nası ızrar suçu irtikap edilebir.
Mesela, karakola götürülen şüphelilerin polis aracına binerken aracın boyasını çizmesi, aracın pencere camını kırması halinde ayrıca kamu malına zarar vermekten dolayı hakkında işlem yapılması gerekir(16.10.2010)
Görevi Yaptırmamak İçin Direnme ve Tehdit
5237 sayılı TCY.nın 265.maddesinde düzenlenen görevi yaptırmamak için direnme suçunun oluşması için, kamu görevlisine karşı, görevini yapmasını engellemek amacıyla cebir veya tehdit kullanılması zorunludur. Ancak, bu suçun oluşması bakımından da eylemin hukuka aykırı bulunması gerekmektedir. Olayda, sanığın söylediği kabul edilen sözler şikayet hakkının kullanılması kapsamında görülmekle, suçun hukuka aykırılık öğesinin oluşmadığı kabul edilmelidir.
Görevi Yaptırmamak İçin Direnme Suçu
