Miras Sözleşmesi
Miras bırakan ile karşı taraf arasında yapılan iki taraflı bir hukuki işlemdir. Yapılması kişiye sıkı sıkıya bağlıdır. Olumlu ve olumsuz olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
Olumlu miras sözleşmesiyle miras bırakan, bir veya birden fazla mirasçıya veya üçüncü bir kişiye ölümünden sonra hüküm doğuracak tasarruflarda bulunur.
mirasçıya veya üçüncü kişiye bir yükümlülük yüklenebilir, mirasın paylaştırılmasına ilişkin kurallar öngörülebilir.
Mirasçı, yedek mirasçı, art mirasçı, ön mirasçı atanabilir. vakıf kurmak, vasiyeti yerine getirme görevlisi atamak, mirasçılıktan çıkarmak gibi tasarruflar öngörülmüşse vasiyet şeklini alacaktır.
Miras bırakan ileride mirasçı olacak kişi ile mirastan feragat sözleşmesi yapabilir. Buna olumsuz miras sözleşmesi denir. Mirastan feragat sözleşmesi ivazlı veya ivazsız yapılabilir.
Kişi mirasına ilişkin hususları sağlığında düzenleme imkânı bulur ve bazı durumlarda mirasçıdan karşı edim talep edebilir. Kişiler kendi terekelerine ilişkin olarak karşılıklı ölüme bağlı tasarrufta bulunabilirler. Örnek olarak eşler birbirlerini mirasçı atayabilirler.
Miras Sözleşmesi Hazırlanması
Bir tarafı miras bırakan diğer tarafı mirasçı olan sözleşmelerdir. Ölüme bağlı hukuki işlemler arasında yer alır.
Türk Medeni Kanunu’nun 527-530., 545-549. maddelerinde düzenlenmiştir. Miras sözleşmesi yapabilmek için tam ehliyetli olmak gerekir. Buna göre de, ayırt etme gücüne sahip ve ergin olmak ve kısıtlı olmamak gerekir. Miras sözleşmelerinin resmi şekilde yapılması zorunludur.
Olumlu miras sözleşmesi ve mirastan feragat sözleşmesi olarak ikiye ayrılır.
Ölümlü : Bu sözleşme ile miras bırakan karşı tarafı veya üçüncü bir kişiyi mirasçı atayabilir veya onlara bir vasiyet yapar.
Mirastan Feragat Sözleşmesi : Miras bırakan ile gelecekteki mirasçısı arasında, ilerideki miras payından tamamen veya kısmen, karşılık sağlanarak veya karşılıksız olarak vazgeçmesine ilişkin bir sözleşmedir.
Miras bırakan vasiyetnameden istediği zaman tek taraflı olarak geri dönebilir ancak; kural olarak miras sözleşmesinden istediği zaman geri dönemez.
TMK’nın 546/1. maddesine göre, “ Miras sözleşmesi tarafların yazılı anlaşmasıyla her zaman ortadan kaldırılabilir.”
Ayrıca miras bırakanın miras sözleşmesinde tek taraflı fesih hakkını saklı tutması durumunda, miras sözleşmesinden tek taraflı irade beyanı ile dönebilir.
Bozucu yenilik doğuran nitelikteki bu irade beyanının geçerli olması için karşı tarafın kabulüne ihtiyaç yoktur.
Miras bırakan miras sözleşmesinden kısmi olarak da dönebilir.
Türk Medeni Kanunu 547. maddesine göre; “Miras sözleşmesi gereğince sağlar arası edimleri isteme hakkı bulunan taraf, bu edimlerin sözleşmeye uygun olarak yerine getirilmemesi veya güvenceye bağlanmaması hâlinde borçlar hukuku kuralları uyarınca sözleşmeden dönebilir.” Yani sağ kimseler arasındaki edimin ifa edilmemesi bir dönme sebebidir.
Bu hüküm ivazlı ( karşılıklı ), ivazsız ( karşılıksız ), olumlu veya olumsuz miras sözleşmeleri için uygulanır. Sözleşmeden dönme herhangi bir şekle bağlı değildir, ancak; bu irade beyanının karşı tarafa ulaşması gereklidir.
Miras sözleşmesinin geçerli olması resmi vasiyetname şeklinde yapılmış olmasına bağlıdır. Kanunda da açıkça düzenlendiği üzere miras sözleşmesi için şekil şartı aranmakta olup miras sözleşmesi resmi vasiyetnamenin yapıldığı şekilde yapılmalıdır.
Sözleşmenin tarafları resmi memur önünde irade beyanlarını açıklar sözleşmeyi imzalar. Aynı zamanda sözleşmenin yapılması sırasında 2 adet tanığın da orada bulunması gerekmektedir.
Tanıklar, tarafların irade beyanlarını kendi önlerinde açıkladığını ve miras bırakanın tasarruf yapmaya ehil olduğunu sözleşme altına yazarak imzalarlar.
Aynı anda noter önünde bulunmak zorundadır.
Noterin beyanları yazması, yazdırması ya da metni okuması geçerli olacaktır.
Miras sözleşmesi yapılırken taraflar metni tanıklar önünde imzalamalıdır.
Miras bırakan tanıkların huzurunda belgeyi okuduğunu, okuduğu belgenin son arzularına uygun olduğunu belirtmelidir.
Tanıklar miras sözleşmesini imzalamalı ve sözleşmenin bir örneği bu şekli ile noterde saklanmalıdır.
Miras sözleşmesinde miras bırakan ayırt etme gücüne sahip, ergin ve kısıtlı olmayan bir birey olmak zorundadır.
Sözleşmenin diğer tarafında ise sözleşme yapma ehliyeti genel ehliyet şartlarına bağlıdır. Miras sözleşmesinde mirasçı tam ehliyetsiz ise yasal temsilcisi genel kurallar gereğince sözleşmeyi onun yerine yapabilecektir.
