Tutuklama veya Yakalama Kararlarına İtiraz
Şüpheli veya sanığın tutuklamaya itiraz hakkı bulunmaktadır. (AİHS madde 5 ve Anayasa madde 19). Ceza Muhakemesi Kanununa göre tutuklamaya itiraz süresi ise 7 gündür (CMK madde 101, 104, 267 ve 268)
Şüpheli hakkında tutuklamaya dönük yakalama kararı çıkartılmış olması halinde yakalama kararına da her zaman itiraz mümkündür. Ancak şüpheli veya sanık yakalandıktan sonra yapılan değerlendirme sonucunda tutuklanırsa, tutuklamaya itiraz süresi tutuklandıktan sonra işlemeye başlar.
Tutuklamaya itiraz tutuklanan kişiye yani şüpheli veya sanığa ait bir haktır. Şüpheli veya sanık dışında tutuklamaya itiraz etme hakkı olan kişiler şunlardır:
Tutuklamaya itiraz başvurusu, tutuklanan şüpheli veya sanığın avukatı tarafından yapılabilir (CMK madde 261),
Tutuklanan kişinin yasal temsilcisi (babası, annesi veya varsa başka yasal temsilcisi), tutuklama kararına itiraz edebilir (CMK madde 262),
Tutuklunun eşi tutuklama kararına itiraz edebilir (CMK madde 262),
Tutuklama kararına itirazın nasıl ve nereye yapılacağı CMK madde 268’de düzenlenmiştir. Tutuklama kararına itiraz, tutuklamaya itiraz dilekçesi verilerek yapılabilmektedir. (CMK 101, 268)
Tutuklama kararına itiraz üzerine, tutuklama kararını veren mahkeme kendi verdiği tutuklama kararını 3 gün içinde değiştirmezse, bu tutukluluğun devam etmesi gerektiği kanaatinde olduğunu gösterir ve 3’üncü günün sonunda itirazı incelemeye yetkili merciiye gönderir (CMK 105).
Sulh ceza hâkimliği kararlarına yapılan itirazların incelenmesi, o yerde birden fazla sulh ceza hâkimliğinin bulunması hâlinde, numara olarak kendisini izleyen hâkimliğe; son numaralı hâkimlik için bir numaralı hâkimliğe; ağır ceza mahkemesi bulunmayan yerlerde tek sulh ceza hâkimliği varsa, yargı çevresinde görev yaptığı ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hâkimliğine; ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerlerde tek sulh ceza hâkimliği varsa, en yakın ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hâkimliğine aittir (CMK madde 268).
Asliye Ceza Mahkemesi hâkimi tarafından verilen kararlara yapılacak itirazların incelenmesi, yargı çevresinde bulundukları ağır ceza mahkemesine ve bu mahkeme ile başkanı tarafından verilen kararlar hakkındaki itirazların incelenmesi, o yerde ağır ceza mahkemesinin birden çok dairesinin bulunması hâlinde, numara olarak kendisini izleyen daireye; son numaralı daire için birinci daireye; o yerde ağır ceza mahkemesinin tek dairesi varsa, en yakın ağır ceza mahkemesine aittir (CMK madde 268).
Bu kapsamda kolluk tarafından gözaltına alınan kişiler hakkında da gözaltına ilişkin hususlar uygulanır.
a)Toplumsal olaylar sırasında işlenen cebir ve şiddet içeren suçlar,
b)Türk Ceza Kanununda yer alan;
1.Kasten öldürme,
taksirle öldürme,
2.Kasten yaralama,
3.Cinsel saldırı,
4.Çocukların cinsel istismarı,
5.Hırsızlık,
6.Yağma,
7.Uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti,
8.Bulaşıcı hastalıklara ilişkin tedbirlere aykırı davranma,
9.Fuhuş,
10.Kötü muamele,
c)Terörle Mücadele Kanununda yer alan suçlar,
d)Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu m.33’te belirtilen suçlar,
e)İl İdaresi Kanununa dayanılarak ilan edilen sokağa çıkma yasağını ihlal etme,
f)Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu m.3’te belirtilen suçlar.
Yakalama işlemine, gözaltına alma ve gözaltı süresinin uzatılmasına ilişkin Cumhuriyet savcısının yazılı emrine karşı, yakalanan kişi, ceza avukatı olan müdafii veya kanunî temsilcisi, eşi ya da birinci veya ikinci derecede kan hısımı, hemen serbest bırakılmayı sağlamak için sulh ceza hâkimine başvurabilir.
Asliye Ceza Mahkemeleri Sanık Müdafi ve Müşteki Vekilliği,
Ağır Ceza Mahkemeleri Sanık Müdafi ve Müşteki Vekilliği,
Temyiz Dilekçesi Hazırlamak ve Temyiz Başvurusu Yapmak,
Ceza Hukuku Alanına Giren Durumlar,
Kolluk veya Savcılık İfadeleri Esnasında Hazır Bulunmak,
Sulh Ceza Mahkemeleri Sanık Müdafi ve Müşteki Vekilliği,
Şikayet Dilekçesi ve Ekleriyle Birlikte Şikayet Dosyası Hazırlamak,
Tutuklama veya Yakalama Kararlarına İtiraz
