İsticvap Delil Midir | İsticvap Davetiyesi 2023
İsticvap Nedir?
İsticvap, dava tarafı olan kişinin kendi aleyhine olan hususlarda hakim tarafından sorgulanması, dinlenmesidir. Hukuken de dava tarafı kişinin belli bir veya birkaç vakıa hakkında sorguya çekilmesidir.
Hukuk Muhakemeleri Kanunu madde 169’da, hakimin kendiliğinden veya talep üzerine taraflardan her birinin isticvabına karar verebileceği düzenlenmiştir.
İSTİCVAP NASIL YAPILIR?
İsticvabına karar verilen kimsenin bizzat kendisine davetiye gönderilir. Davetiyede, belirlenen gün ve saatte isticvap olunmak üzere hazır bulunması gerektiği belirtilir. Gönderilen davetiyede, ayrıca, isticvap konusu maddi vakıalar (olgular) gösterilir.
İsticvap için davet edilen taraf geçerli bir mazereti olmaksızın gelmediği ya da gelip de sorulacak sorulara cevap vermediği takdirde, isticvap konusu vakıalar ikrar etmiş sayılacağı ihtarına mutlaka davetiyede yer verilir. Zaten isticvabın amacı da ikrar elde etmektir.
İsticvap için çağırılan taraf, mazeretiz olarak duruşmaya gelmediği ya da gelip de isticvap sorularını cevapsız bıraktığı takdirde, mahkemece sorulan vakıalar ikrar edilmiş sayılır.
Kendisine isticvap davetiyesi çıkarılacak kimsenin bizzat kendisinin mahkemeye gelmesi gerekir. Kişinin vekili kendisine özel yetki verilse dahi isticvap edilemez. Ancak, isticvap edilecek kişi, mahkemenin bulunduğu yargı çevresi dışında oturuyor ve bulunduğu yerde aynı anda ses ve görüntü nakledilmesi yoluyla isticvap olunması da mümkün değilse, bu takdirde istinabe yoluyla isticvap olunur.
İsticvap olunacak kimse, hastalık, sakatlık veya benzeri sebeplerle gerek davanın görüldüğü mahkemeye gerekse istinabe edilen mahkemeye bizzat gelemeyecek durumda ise, bulunduğu yerde isticvap olunur.
Hakim; isticvap davetine icabet eden tarafa, (isticvaba başlamadan önce) maddi vakıalarla ilgili sorulacak sorulara doğru cevap vermesi ve gerçeği söylemesi gerektiği hususunu hatırlatır. Ancak isticvap olunana yemin verdirilemez.
İsticvap Davetiyesi Nedir?
Mahkemece isticvap edilmesine karar verilen kişiye isticvap davetiyesi gönderilir ve bazı hususlar ihtar edilir. İsticvap davetiyesinde bildirilen hususlar şunlardır;
Belirlenen gün ve saatte isticvap olunmak üzere mahkemede bizzat hazır bulunması gerektiği,
İsticvap konusu vakıalar,
Geçerli özrü olmaksızın gelmediği veya gelip de sorulan sorulara cevap vermediği takdirde sorulan soruları ikrar etmiş sayılacağı
Davanın tarafı vekil ile temsil ediliyor olsa dahi, isticvap davetiyesinin tarafın kendisine bizzat tebliğ edilmesi gerekir.
İsticvap Şartları Nedir?
İsticvap, taraflarca getirilme ilkesine tabi olan davalarda uygulanabilmektedir. Re’sen araştırma ilkesine tabi davalarda isticvap uygulaması yapılamaz.
Davanın tarafı olan kişi, ancak kendi aleyhine olan maddi konular hakkında isticvap edilebilir.
İsticvap edilecek kişinin vekili olsa bile bizzat kendisi dinlenir. Avukatın isticvap sırasında müvekkiline sorulan sorulara cevap vermesi veya yardım etmesi yasaktır. Ancak isticvap olunan kişiyi temsil eden avukat, davanın aydınlanması için gerekli gördüğü hususların müvekkiline sorulmasını hakimden isteyebilir. Eğer taraf bir tüzel kişi ise bu durumda tüzel kişiyi temsil yetkisine sahip olan kişi bizzat dinlenir.
İsticvap olunan kişiye yemin verdirilemez.
İsticvap sırasında zabıt katibinin bulunması şarttır.
İsticvap edilecek kişi mahkemenin izni olmadıkça yazılı not kullanamaz.
İsticvap sırasında tanıklar hazır bulunamazlar.
İsticvap
Konusu
MADDE 169– (1) Mahkeme, kendiliğinden veya talep üzerine taraflardan her birinin isticvabına karar verebilir.
(2) İsticvap, davanın temelini oluşturan vakıalar ve onunla ilişkisi bulunan hususlar hakkında olur.
İsticvap olunacak kişilerin belirlenmesi
MADDE 170- (1) Tüzel kişiler adına, temsil yetkisine sahip kimseler isticvap olunur.
(2) Ergin olmayan veya kısıtlı bir kimse adına yapılmış bir işleme ilişkin olarak, o kişinin kanuni mümessili isticvap olunur.
(3) Ergin olmayan veya kısıtlı kimselere bizzat dava hakkı tanınan hâllerde, ikinci fıkra hükmü uygulanmaz.
İsticvap olunacak tarafın davet edilmesi
MADDE 171– (1) İsticvabına karar verilen kimseye bizzat davetiye gönderilir ve belirlenen gün ve saatte isticvap olunmaküzere hazır bulunması gerektiği belirtilir. Davetiyede, ayrıca, isticvap konusu vakıalar gösterilir; ilgili tarafın geçerli bir özrü olmaksızın gelmediği veya gelip de sorulara cevap vermediği takdirde, isticvap konusu vakıaları ikrar etmiş sayılacağı ihtarı da yapılır.
(2) Çağrılan taraf özürsüz olarak gelmediği veya gelip de soruları cevapsız bıraktığı takdirde, mahkemece sorulan vakıalar ikrar edilmiş sayılır.
Bizzat isticvap olunma
MADDE 172– (1) İsticvap olunacak kimsenin bizzat gelmesi gereklidir. Ancak, isticvap olunacak kişi, mahkemenin bulunduğu il dışında oturuyor ve bulunduğu yerde aynı anda ses ve görüntü nakledilmesi yolu ile isticvap olunması mümkün değil ise istinabe yolu ile isticvap olunur.
(2) İsticvap olunacak kimse hastalık, sakatlık veya benzeri sebeplerle mahkemeye bizzat gelemeyecek durumda ise bulunduğu yerde isticvap olunur.
İsticvabın yapılması
MADDE 173– (1) İsticvabına karar verilen kimse bizzat isticvap olunur.
(2) Hâkim, isticvaba başlamadan önce isticvap olunantarafa gerçeği söylemesi gerektiği hususunu hatırlatır.
(3) İsticvap esnasında, karşı taraf ve taraf vekilleri hazır bulunabilirler.
(4) İsticvap olunan taraf, mahkemenin izni olmadıkça, yazılı notlar kullanamaz.
Tutanak düzenlenmesi
MADDE 174– (1) İsticvap sonunda bir tutanak düzenlenir. İsticvap olunan tarafça yapılan açıklamalar, sorulan sorular ve verilen cevaplar tutanağa yazılır. Tutanak taraflar huzurunda okunduktan sonra altı isticvap olunan tarafa imzalatılır. İsticvap olunan taraf haklı bir gerekçe göstermeksizin tutanağı imzalamaktan kaçınırsa, bu durum hâkim tarafından tutanakla tespit olunur.
Kıyasen uygulanacak hükümler
MADDE 175– (1)Tanıklığa ilişkin 249,250, 259 ilâ 263 üncü madde hükümleri niteliğine aykırı düşmediği sürece isticvapta da uygulanır.
Hangi Davalarda İsticvap Uygulanmaz?
Boşanma, velayet, babalık, nüfus kayıtlarının değiştirilmesi, kadastro davası, çekişmesiz yargıda isticvap uygulanmaz.
İsticvap Delil midir?
İsticvap hukuki niteliği delil değildir. Dolayısıyla Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda ispat ve deliller arasında düzenlenmemiştir.
İsticvap Sırasında Elde Edilen Beyanlar Delil Teşkil Eder Mi?
Tarafın isticvabı sonucunda bir ikrar elde edilebilir. İkrar edilen vakıalar tartışmalı olmaktan çıkar ve o vakıalar doğru kabul edilir. Yani isticvabın sonucunda elde edilen ikrar kesin delildir ve hâkimi bağlar. Fakat isticvabın sonucunda ikrarın elde edilememe ihtimali de vardır. Bu durumda hâkim isticvaba dayanarak elde ettiği kanaatle ilgili vakıayı doğru ve mevcut kabul edemez. Şayet başka takdiri deliller varsa ve hâkimin bu takdiri delillerle bir düşüncesi oluşmuşsa; bu durumda hâkim isticvabın sonucunda oluşan kanaatini bunu pekiştirmek üzere kullanabilir.
YARGITAY KARARLARI
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2016/9394 E. 2019/16511 K. Sayılı kararı
“… Ancak isticvap, yemin gibi şahsa bağlı işlemlerde, tebligatın vekile değil, bizzat bu işlemi yapacak asile yapılması yasal zorunluluktur. …”
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2017/437 E. 2018/669 K. Sayılı kararı
“… Belirtilmelidir ki, gerek mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 230 ve devamı maddelerinde gerekse 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren HMK’nın 169 ve devamı maddelerinde düzenlenen isticvap; bir davada o dava ile ilgili belli vakıaların açıklığa kavuşturulması, varlığı ve yokluğu konusunda aleyhine olan tarafın ikrarının sağlanması amacıyla hâkimin kendiliğinden veya taraflardan birinin isteminin kabulü ile başvurabileceği usulü bir işlemdir. …”
Yargıtay 23. Hukuk Dairesi 2017/3059 E. 2020/2906 K. Sayılı kararı
“… Mahkemece, davalı tarafın sözleşme ve sözleşmeye dayalı düzenlenen cari hesap mutabakatında yer alan imzaların kendilerine ait olup olmadığı hususunda gönderilen isticvap davetine icabet etmediği, bu durumun borcu ikrar niteliğinde olduğu gerekçesiyle itirazın iptali ile alacağın %20’si oranında icra inkar tazminatının tahsiline dair verilen kararın davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine Dairemizin 28.03.2016 tarihli 2015/5841 Esas, 2016/1906 Karar sayılı ilamı ile isticvap davetiyesinin tebliğ edildiği …’ın tebliğ tarihi itibariyle şirket yetkilisi olup olmadığının araştırılarak, yetkili olması halinde aynı hükmün kurulması, temsile yetkili olmaması halinde uyuşmazlığın esasının incelenerek sonucuna göre karar verilmesi gerektiği gerekçesi ile bozulmuştur. Mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılamada, şirket yetkilisi …’in davalı vekilince bildirilen İstanbul adresine talimat mahkemesince usulüne uygun isticvap davetiyesi gönderilmesine rağmen şirket yetkilisinin duruşma gününde mahkemesinde hazır bulunmadığı, bu şekilde sözleşmeyi ve cari hesap mutabakatını kabul etmiş sayıldığı …”
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2008/8485 E. 2009/11168 K. Sayılı kararı
“… 22.1.2008 tarihli isticvabına ilişkin tutanakta da bu dilekçenin altındaki imzanın kendisine ait olduğunu kabul etmiştir. Sözü edilen dilekçedeki beyan ve isticvap tutanağındaki ifadesi tartışılıp değerlendirmeden, tazminat talepleriyle ilgili yazılı şekilde hüküm tesisi doğru bulunmamıştır. …”
İsticvap Delil Midir | İsticvap Davetiyesi 2023
