İştirak Nafakası | 2022
Evlilik birliğinin devamı boyunca eşler, çocuğun velayetini ortak kullanırlar.
TMK Madde 336- Evlilik devam ettiği sürece ana ve baba velâyeti birlikte kullanırlar.
Ortak hayata son verilmiş veya ayrılık hâli gerçekleşmişse hâkim, velâyeti eşlerden birine
verebilir.
Velâyet, ana ve babadan birinin ölümü hâlinde sağ kalana, boşanmada ise çocuk kendisine
bırakılan tarafa aittir.
Boşanma halinde müşterek çocuk, eşlerden birinin velayetine bırakılır. Ortak velayet hakkı ise Türk hukuk sisteminde tam olarak uygulanmaya başlanmış değildir. Yine de Yargıtay’ın eşlere ortak velayet hakkı tanımış olduğu kararları da vardır. Velayet hakkına sahip olan eşin, velayet hakkına uygun davranmak zorundadır. Nitekim Türk Medeni Kanunu’nda esas olan “çocuğun üstün yararıdır.” Her şey bu kapsamda belirlenir. Çocuğun menfaati her şeyden önce gelir. Bu nedenle eşler veya velayete sahip olan eşin çocuğun menfaatini ve yararını gözetmek zorundadır. Velayet hakkına sahip olmayan eş ise çocuğun giderlerine katılmak zorundadır.
TMK Madde 182 – Velâyetin kullanılması kendisine verilmeyen eşin çocuk ile kişisel ilişkisinin
düzenlenmesinde, çocuğun özellikle sağlık, eğitim ve ahlâk bakımından yararları esas tutulur.
Bu eş, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine gücü oranında katılmak zorundadır.
Hâkim, istem hâlinde irat biçiminde ödenmesine karar verilen bu giderlerin gelecek yıllarda
tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına göre ne miktarda ödeneceğini karara bağlayabilir.
İştirak nafakası, velayet hakkına sahip olmayan eşin, çocuğun giderlerine katılmasını sağlamak için hükmedilen bir nafaka türüdür. Velayet hakkına sahip olan kişinin, nafaka bedelini çocuğun giderleri için kullanması gerekir. Ancak mahkeme iştirak nafakasına karar verdikten sonra bu nafakasının nasıl harcanması gerektiğine ilişkin bir karar vermemektedir. Bu nedenle bu konuda etkin bir denetleme yoktur. Dolayısıyla nafakayı ödeyen eş, bu nafakanın çocuğun giderleri için kullanılmadığını gördüğü zaman velayet hakkının kötüye kullanıldığını ileri sürebilir. Nitekim, Medeni Kanunun 338 ve devamı maddelerinde vesayetin yürütülmesi hükümleri belirlenmiştir. bu kapsamda incelenmeye tabi tutulabilir.
TMK Madde 454- Vasi, vesayet altındaki kişinin malvarlığını iyi bir yönetici gibi özenle yönetmek
zorundadır.
Vasi, yönetimle ilgili hesap tutmak ve vesayet makamının belirlediği tarihlerde ve her hâlde
yılda bir defa hesabı onun incelemesine sunmakla yükümlüdür.
Vesayet altındaki kişi görüşlerini oluşturma ve açıklama yeteneğine sahip ise, hesabın hâkim
tarafından incelenmesi sırasında olanak ölçüsünde hazır bulundurulur.
İştirak nafakasının amacı da çocuğun giderlerinin karşılanmasını sağlamak içindir. Çocuğun eğitimi, bakımı gibi bütün giderler bu kapsamdadır. Bu durumda çocuğa ödenen iştirak nafakası da çocuğun malvarlığı değerleri kapsamındadır. Kanuna göre vasinin, vesayet altındaki kişinin malvarlığını yürütürken özenle yürütmek zorundadır. Bu halde velayet hakkına sahip olan kişide aynı kapsamda denetleme mekanizmasına tabi tutulabilir.
Türk Medeni Kanunu’nda iştirak nafakasının denetlenmesine ilişkin bir düzenleme yapılmamış olsa dahi velayetin değiştirilmesi için dava açılabilir. Kanunda velayetin değiştirilmesini gerektirebilecek bazı durumlar sayılmıştır.
TMK Madde 183- Ana veya babanın başkasıyla evlenmesi, başka bir yere gitmesi veya ölmesi gibi
yeni olguların zorunlu kılması hâlinde hâkim, kendiliğinden veya ana ve babadan birinin istemi üzerine gerekli
önlemleri alır.
Ancak maddede sayılan durumlar sınırlı sayıda değildir. Bu sebepler dışında velayet hakkının kötüye kullanılması, velayete sahip olmayan eşle çocuğun kişisel ilişki kurması engellenmesi gibi haklı sebepler durumunda velayetin değiştirilmesi için dava açılabilir. Ancak bu konuda ciddi ve somut deliller elde edilmesi gerekmektedir. Yani velayete sahip olan eşin, çocuğun giderleri için kullanması gereken nafakanın çocuğun ihtiyaçları için kullanılmadığını ve böylece velayet hakkının kötüye kullanıldığını ileri sürebilir. Tabi ki bunu ileri süren eşin bu hali kanıtlaması gerekir.
İştirak Nafakası | 2022
Stajyer Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
