Miras Paylaşımında Ölüm Tarihi Esası

Miras Paylaşımında Ölüm Tarihi Esası

Türk hukuk sistemine göre tereke üzerinde miras hakkına sahip olan 2 tür mirasçı vardır. Bir tanesi yasal mirasçı diğeri atanmış mirasçıdır.

Yasal Mirasçılar 

Yasal mirasçıların kimler olduğu kanunda belirlenmiştir. Bu kişiler kanunen mirasçıdır. Miras bırakanın iradesine bağlı değildir.

• Miras bırakanın altsoyu birinci derece (zümre) mirasçılardır. Yani miras bırakanın çocukları ve çocuklarının altsoyudur.
• Miras bırakanın anne ve babası ikinci derece mirasçıdır. Anne ve babanın, miras bırakandan önce ölmüş olması halinde onların altsoyu mirasçıdır.
• Miras bırakanın büyük anne ve büyük babası üçüncü derece mirasçıdır. Büyük anne ve büyük baba miras bırakandan önce ölmüşse onların çocukları mirasçı olur. Ancak büyük anne ve büyük babanın çocukları son mirasçıdır. Yani büyük anne ve büyük babanın çocukları da ölmüşse onların çocukları mirasçı olmaz.
• Evlilik dışı doğmuş çocuk, evlilik içerisinde doğmuş gibi mirasçı olur. Evlilik dışı doğmuş çocuğun anne ile bağı doğumla kurulduğu için hiç bir işleme gerek kalmaksızın 1. dereceden mirasçı olur. Ancak evlilik dışı doğan çocuk babasına mirasçı olabilmesi için ya soybağı kurulmuş olması gerekir. Bu durumda evlilik için doğmuş olan altsoy gibi çocuk 1. dereceden mirasçı olur.
• Sağ kalan eş, yasal mirasçıdır. Sağ kalan eşin hangi zümreyle birlikte mirasa girdiğine göre payı değişmektedir.
• Evlatlık yasal mirasçıdır. Evlatlık ilişkisinin mahkeme kararıyla kurulmuş olması gerekir. Bu durumda evlatlık, miras bırakanın alt soyu gibi mirasçı olur.
• Devlet, son yasal mirasçıdır. Miras bırakanın ölümünden sonra kimsesi olmaması halinde miras devlete kalır.

Miras Nasıl Paylaştırılır?

Türk hukuk sisteminde miras zümre sistemine göre paylaştırılır. 1. zümrede mirasçı varken, 2. zümrede olan mirasçılar mirastan pay alamaz. Aynı şekilde 2. zümrede mirasçı varken 3. zümredekiler mirastan pay alamaz. Miras bırakan öldüğü zaman önce altsoyu var mı ona bakılır. Eğer varsa mirası alt soy paylaşır. Eğer alt soyu yoksa 2. zümre mirası alır. 2. zümre yoksa bu durumda 3. zümre alır.

Evlilik dışı doğmuş olan çocuk ve evlatlık, yukarıda sayılan şartlar dahilinde miras bırakanın altsoyu gibi mirasçı olur. Yani alt soy ile mirası eşit olarak paylaşır. Sağ kalan eş ise bütün zümrelerle birlikte herhalde mirasçı olur. Sadece hangi zümre ile mirasa dahil oluyorsa ona göre pay oranı değişebilir. Örneğin, miras bırakanın 2 çocuğu bir tane evlatlığı olduğunu düşünelim. Eş alt soy ile mirasın 1/4’ünü, altsoy ve evlatlık ise 3/4’ünü alır. Evlatlık ve 2 çocuğa mirasın 3/4’ü eşit olarak paylaştırılır; her biri 1/4 alır. Yada altsoy olmaması halinde eş, 2. zümre ile mirası paylaşır.

Miras Paylaşımında Ölüm Tarihi Esası

Yukarıda anlatılan ışığında miras bırakanın ölüm tarihi mirasçıların payı bakımından önemlidir. Özellikle sağ kalan eşin sahip olacağı pay bakımından diğer mirasçılarından payı etkilenmektedir. Kanunda bu konuda 3 farklı düzenleme yapılmıştır.

• 23 Kasım 1990 öncesi ölümlerde:

1. Miras bırakanın sağ kalan eşi, altsoy (1.zümre) ile mirasçı olursa mirasın yarısının intifa hakkını alabilir veya dörtte birinin mülkiyetini alabilir.
2. 2. zümre ile mirasçı olursa mirasın dörtte birinin mülkiyetini ve yarısının intifa hakkını alabilir.
3. 3. zümre ile mirasçı olması halinde de mirasın yarısının mülkiyetini ve dörtte birinin intifa hakkını alır.
4. Zümredekilerin hiçbiri hayatta değilse bütün mirasa sahip olur.

• 23 Kasım 1990- 01.01.2002 arası ölümlerde:

1. Miras bırakanın sağ kalan eşi, altsoy (1.zümre) ile mirasçı olursa mirasın dörtte biri
2. 2. zümre ile mirasçı olursa mirasın yarısı
3. 3. zümre ile mirasçı olması halinde de mirasın dörtte üçü
4. Zümredekilerin hiçbiri hayatta değilse bütün mirasa sahip olur.

Burada dikkat edilmesi gereken; 1. ve 2. zümredekilerin olmaması halinde miras onların altsoyuna kalır. Ancak 3. zümrede yer alan büyük anne ve büyük babanın çocuklarına miras intikal etmez. Yani büyük anne ve büyük baba hayatta değilse mirasın tamamı eşe kalır.

• 1 Ocak 2022 sonrası ölümlerde:

1. Miras bırakanın sağ kalan eşi, altsoy (1.zümre) ile mirasçı olursa mirasın dörtte biri
2. 2. zümre ile mirasçı olursa mirasın yarısı
3. 3. zümre ile mirasçı olması halinde de mirasın dörtte üçü
4. Zümredekilerin hiçbiri hayatta değilse bütün mirasa sahip olur.

Miras Paylaşımında Ölüm Tarihi Esası

Stajyer Av. Merve ÇATAR

Makale Yazarlığı İçin

Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.