Tıbbi Gereklere Uygun Teşhis Tedavi ve Bakım İsteme Hakkı
Sağlık kuruluşlarına tedavi olmak amacıyla başvuran kişiler, yatılı olarak hastaneden kalacakları zaman dilimi için hastanın refakatçi bulundurma hakkı diye adlandırılan bir hakka sahiptir. Bu hak, hastanın sağlık kuruluşunda kalacağı süre boyunca ihtiyaçlarını karşılaması ve kendisine eşlik etmesi amacıyla birinin bulundurulması anlamına gelmektedir. Sağlık kuruluşunda yatış işlemi yapan bir kişi, bu işlem ile birlikte refakatçi bulundurma talebini de hekime ya da sağlık kuruluşunun diğer yetkililerine bildirmelidir.
Hekim ve sağlık kuruluşu, bu hakkın kullanılabilmesi için gerekli olan şartları sağlamak konusunda hastaya yardımcı olmakla yükümlüdür. Ancak bu konuda son söz sahibi de hekimdir. Şartların elvermesi durumunda tüm hekimler bu hakkın kullanılmasını temin etmekle yükümlüdür.
Hasta Hakları Mevzuatı ve Hasta Hakları Yönetmeliği
Hasta haklarının hukuki arka planının olduğunu söyledik. Bu konuda bazı mevzuat düzenlemeleri vardır.
Anayasa madde 56 (Sağlık hizmetleri ve çevrenin korunması),
Anayasa madde 17 (Kişinin dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığı),
1 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi madde 355 (Sağlık hizmetleri),
3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu,
23420 Resmi Gazete sayılı Hasta Hakları Yönetmeliği,
Görüldüğü üzere ciddi bir hukuki düzenleme mevcut.
Ancak hasta haklarının neler olduğu, şikayet prosedürü vs. ayrıntılı olarak Hasta Hakları Yönetmeliğinde yer almıştır.
Refakatçi Bulundurma Hakkının Kullanılamayacağı Durumlar
Hastanın refakatçi bulundurma hakkı bazı durumlarda geçerli değildir. Bu durumlara karar verecek olan ise hekim ya da sağlık kuruluşu yetkilileridir. Hastanın refakatçi bulundurma hakkını kullanamayacağı durumların başında, hastanın yoğun bakım servislerinde yatılı olması gelmektedir. Özellikle hijyen ihtiyacının yüksek olduğu durumlarda, hastanın doğrudan yanında refakatçi bulunması mümkün değildir.
Ancak yoğum bakım ünitesinin dışında bir refakatçinin bulunması olanaklıdır. Bu refakatçi, kendisine izin verildiği ölçüde hastanın yanına girerek zaruri ihtiyaçlarını karşılayabilir. Bunun dışında normal servislerde yatan hastaların yanında refakatçi bulundurulmasına şartlar sağlandığı takdirde izin verilmektedir. Bu hakkın nasıl ve zaman kullanılacağına ilişkin kuralların detayları hastanelerin yönetimleri tarafından düzenlenmektedir.
Hasta Hakları Nelerdir?
Sağlık Hizmetlerinden Faydalanma,
Adalet ve hakkaniyete uygun faydalanma,
Hizmetten nasıl yararlanacağı bilgisini isteme,
Sağlık kuruluşunu seçme ve değiştirme,
Personeli tanıma, seçme ve değiştirme,
Öncelik sırasının belirlenmesini isteme,
Tıbbi gereklere uygun teşhis, tedavi ve bakım,
Tıbbi gereklilikler dışında müdahale yasağı,
Tıbbi özen gösterilmesi,
Sağlık Durumu ile İlgili Bilgi Alma,
Bilgilendirmenin kapsamının belirli olması,
Kayıtları inceleme,
Kayıtların düzeltilmesini isteme,
Yakınlara bilgi verilmesini yasaklama,
Hasta Haklarının Korunması,
Hasta mahremiyetine saygı gösterilmesini isteme,
Rıza dışında tıbbi ameliyeye tabi tutulmama,
Bilgilerin gizli tutulması,
Tıbbi Müdahaleye Rıza,
Hastanın rızası veya kanuni temsilcinin izni,
Tedaviyi reddetme veya durdurma,
Alışılmış olmayan tedavilerin uygulanmaması,
Organ ve doku alınmasında rıza,
Gebeliğin sona erdirilmesi,
Tıbbi Araştırmalar,
Tıbbi araştırmada rıza,
Gönüllünün korunması ve bilgilendirilmesi,
Rızanın alınmasında usul ve şekle uyma,
Diğer Haklar
Güvenliğin sağlanması,
Dini vecibeleri yerine getirebilme,
İnsani değerlere saygı gösterilmesi ve ziyaret,
Refakatçi bulundurma,
Sağlık hizmetinin hastane dışında verilmesi,
Personeli Tanıma, Seçme ve Değiştirme Hakkı,
Bir hasta talep edecek olursa, kendisine sağlık hizmeti veren doktorların ve diğer çalışanların kimliği, görev ve unvanları hakkında bilgi edinebilir. Mevzuat kuralları çerçevesinde bir hasta kendisine tıbbi müdahalede bulunacak olan hekim veya sağlık personelini seçme veya değiştirme hakkına sahiptir. Eğer bu şekilde seçme veya değiştirme imkanı kullanıldığı zaman bir ücret farkı ortaya çıkıyorsa bu fark hasta tarafından karşılanır.
Öncelik Sırasının Belirlenmesini İsteme Hakkı,
Bir sağlık kuruluşu, hizmet verme noktasında yetersiz kalıyorsa, hizmeti zamanında karşılayamıyorsa, imkanları kısıtlı ise hastanın öncelik hakkının tıbbi kriterler doğrultusunda belirlenmesini talep etme hakkı vardır. Acil ve adli olaylar, yaşlı ve engelli hastalar hakkında öncelik – sonralık sırasının belirlenmesinde ilgili mevzuat kuralları uygulanır.
Tıbbi Gereklere Uygun Teşhis, Tedavi ve Bakım İsteme Hakkı
Bütün hastalar, modern tıbbi bilgi ve teknik altyapı imkanlarının gereklerine uygun şekilde teşhis konması, tedavisinin yapılması ve bakımını isteme hakkına sahiptir. Tıp bilimi ilkelerine ve mevuzat kurallarına aykırı yahut aldatıcı şekilde teşhis yahut tedavi yapılamaz.
Tıbbi Gereklilikler Dışında Müdahale Edilmesini İstememe Hakkı
Teşhis, tedavi yahut koruma ile ilgili olmayan, ölüme veya hayati tehlikeye yol açma ihtimali olan veya vücut bütünlüğüne halel getirecek, akli – bedeni gücü azaltacak hiçbir işlem yapılamayacağı gibi talep de edilemez.
Tıbbi Gereklere Uygun Teşhis Tedavi ve Bakım İsteme Hakkı
