Vekaletsiz İş Görme
Vekaletsiz İş Görme Yargıtay Kararı
TBK m. 526-531 arasında düzenlenen vekaletsiz iş görmede; bir kimsenin (iş gören) iş görme iradesiyle bir başkasının (iş sahibi) hukuk alanına mezuniyeti bulunmaksızın müdahale etmesi söz konusudur.
Vekaletsiz iş görme sonucunda iş gören ve iş sahibi bir takım hak ve borçlara sahip olur.
Vekaletsiz iş görme zamanaşımı
Gerçek olmayan vekâletsiz iş görme, BK m.146 gereği on yıllık zamanaşımına tâbi iken; haksız fiil, BK m.72 uyarınca iki ve on yıllık zamanaşımı süresine tâbidir.
Vekâletsiz iş görme halinde zamanaşımı süresi fazla iş ve imalatın yapıldığı tarihten itibaren işlemeye başlar.
Konu İle Alakalı Yargıtay Kararı
15. Hukuk Dairesi 2020/1360 E. , 2020/1698 K.
“İçtihat Metni”
Mahkemesi :…Bölge Adliye Mahkemesi 27. Hukuk Dairesi
İlk Derece Mahkemesi :…14. Asliye Ticaret Mahkemesi
Yukarıda tarih ve numarası yazılı olan Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi’nce verilen kararın temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:
– K A R A R –
Dava, eser sözleşmesinin ifası sırasında talep edilip yapılan ek işler nedeniyle bakiye iş bedeli alacağının tahsili için yapılan ilamsız icra takibine itirazın iptal ve takibin devamı istemine ilişkindir.
İlk derece mahkemesince davanın zamanaşımı nedeniyle reddine dair verilen karara karşı, davacı vekilince yasal süresi içinde istinaf kanun yoluna başvurulmuş,
…Bölge Adliye Mahkemesi 27. Hukuk Dairesi’nin verdiği istinaf başvurusunun esastan reddi kararı yasal süresi içinde davacı vekilince temyiz edilmiştir.
Yargıtay içtihatları ve uygulamada sözleşme dışı iş ya da fazla imalât işin ifası sırasında ya da bitiminde iş sahibinin talimatı veya talimatı olmaksızın iş sahibinin yararına olarak iş görenin yaptığı iş ve imalâtlardır.
Bu hale sözleşme dışı iş, sözleşme fazlası imalât, ek iş ve ek imalât da denilmektedir.
Sözleşme fazlası ya da sözleşme olmaksızın yapılan işlerin tahsili için açılacak davalarda işin yapıldığı tarihe göre 818 sayılı B.K.’nın 410 ve devamı ya da 6098 sayılı T.B.K.’nın 526 ve devamı maddelerindeki vekâletsiz iş görme hükümleri uygulanacaktır.
Gerek Borçlar Kanunu gerekse Türk Borçlar Kanunu’nda vekâletsiz iş görme hükümlerine göre açılacak davalardaki zaman aşımı süresine ilişkin özel bir düzenleme bulunmamaktadır.
Bunun sonucu olarak, kanunda aksine bir düzenleme bulunmadığından genel zamanaşımı süresi olarak B.K.’nın 125 ve T.B.K. 147. maddesindeki 10 yıllık zamanaşımı süresi vekâletsiz iş görme hükümlerine göre açılacak davalarda da uygulanacaktır
(Yargıtay 15. H.D’nin 17.03.2015 gün 2015/1035 Esas, 2015/1289 Karar sayılı ilamı).
Zamanaşımı süresinin başlayacağı tarih de B.K. 128, T.B.K’nın 149. maddesine göre alacağın muaccel olduğu tarih olup, vekâletsiz iş görme halinde iş görenin alacağı işin
yapıldığı tarihte muaccel hale gelir ve zamanaşımı süresi fazla iş ve imalatın yapıldığı tarihten itibaren işlemeye başlar.
Dosya kapsamındaki deliller, davalı yüklenicinin …11. Asliye Ticaret Mahkemesi’nin bozmalardan sonra en son 2017/580 Esas, 2017/744 Karar numarasını alan kök
davasındaki davalının cevap dilekçesi ve aşamalardaki savunmaları, bozmalardan sonra alınan bilirkişi raporları ve Dairemizin 16.06.2017 gün 2017/447 Esas, 2017/2595 Karar
sayılı ilamının 2. sayfa 2. paragrafında dava dışı iş sahibi Başkent Edaş Genel Müdürlüğü tarafından onaylanan ilave ENH projesi ile proje değişikliği kapsamında davalı yüklenicinin
talimatıyla dava konusu işlerin davacı taşerona ilave iş olarak yaptırıldığı ve 29.09.2010 gün 2010/A/280 sayılı yazı içeriği ile bedelinin sözleşme fiyatlarıyla ödeneceğini
kararlaştırıldığına dair bozma gerekçesi ve yerel mahkemenin bu bozma ilamına uymak suretiyle verdiği kararın Yargıtay 15. Hukuk Dairesi’nce onanıp karar düzeltme talebinin
reddedilmiş olması karşısında ve eldeki davanın dayanağı olan icra takibindeki alacak söz konusu dosyada talep edilip hüküm altına alınan alacağın fazlaya ilişkin kısmı olduğundan,
dava konusu işin sözleşme dışı ilave iş olduğunun ve bedelinin taraflar arasındaki kararlaştırmaya göre sözleşme fiyatlarıyla ödeneceğinin kabulü zorunludur.
Keza bu ilave işler 29.09.2010 tarihli davalı talimatı üzerine yapıldığından ilave işlerin bu tarih ya da sonraki bir tarihten sonraki bir tarihte yapılmış olması gerekmektedir.
İlave işlerin 29.09.2010 talimat yazısı tarihinde yapıldığı kabul edildiğinde de zamanaşımı alacağın istenebilir olduğu bu tarihten itibaren işlemeye başlayacaktır.
Bu durumda mahkemece takip ve dava konusu alacak eser sözleşmesinin ifası sırasında dava dışı iş sahibi ve davalı yüklenicinin talimatı ile bedeli sözleşme fiyatlarıyla ödenmek
üzere yaptırılan sözleşme dışı fazla imalât olup vekâletsiz iş görme hükümlerine tabi bu alacaklar ilgili zamanaşımı süresinin fazla işin yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan 818 sayılı
B.K.’nın 125. maddesi hükmüne göre 10 yıllık zamanaşımı süresine tabi olduğu, fazla işin yapılıp alacağın muaccel olduğu kabul edilecek en eski tarih 29.09.2010 tarihinden icra
takibinin yapıldığı 07.11.2018 tarihine kadar 10 yıllık zamanaşımı süresi geçmediğinden zamanaşımı def’i reddedilip işin esası incelenerek sonucuna uygun bir karar verilmesi
gerekirken yanlış değerlendirme ile davanın zamanaşımı yönünden reddi ve istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi doğru olmamış, kararın bozulması uygun bulunmuştur.
SONUÇ:
Yukarıda açıklanan nedenlerle davacının temyiz itirazlarının kabulü ile …Bölge Adliye Mahkemesi 27. Hukuk Dairesi’nin 23.01.2020 gün 2019/1915 Esas, 2020/81 Karar sayılı
kararının kaldırılarak ilk derece mahkemesi hükmünün davacı yararına BOZULMASINA, ödenenden 5766 sayılı Kanun’un 11. maddesi ile yapılan değişiklik gereğince Harçlar
Kanunu 42/2-d maddesi uyarınca alınması gereken 267,80 TL Yargıtay başvurma harcının mahsup edilerek, varsa fazla alınan temyiz harcının temyiz eden davacıya iadesine
6100 sayılı HMK 373. madde hükümleri gözetilerek dosyanın ilk derece mahkemesine, karardan bir örneğin ise Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi’ne gönderilmesine, 19.06.2020 gününde kesin olmak üzere oybirliğiyle karar verildi.
