İşyeri Kiralarında Depozito Afyonkarahisar
İş yeri kiralarında depozito, güvence verme borcu kapsamına girer ve güvence bedeli olarak ödenir. Depozitonun yer aldığı yasal düzenleme olan Türk Borçlar Kanunu m.342’ye göre, depozito en fazla 3 aylık kira bedeli şeklinde ödenebilir ve bu bedeli aşamaz.
“Konut ve çatılı işyeri kiralarında sözleşmeyle kiracıya güvence verme borcu getirilmişse, bu güvence üç aylık kira bedelini aşamaz.”
İŞYERİ KİRALARINDA DEPOZİTO (GÜVENCE BEDELİ) ÖZELLİKLERİ
- İşyerinin kiralandığı kişi tarafından ödenecek olan depozito, güvence bedeli kiralanan taşınmazda meydana gelebilecek zararların karşılanması için ödenir ve bu zararların karşılanması amacıyla öngörülen bir teminat vasfındadır.
- İşyerinin kiralandığı kişiden depozito olarak alınan güvence bedeli, kiracının iş yerini olağan kullanımı sonucu meydana gelen zararları kapsamamaktadır ve depozito olarak alınan bedelden ancak kiracının olağan kullanımı sonucu haricindeki olağan kullanım dışında meydana gelen zararlar karşılanabilir.
- İşyerinin kiralandığı kişiden depozito olarak alınan güvence bedelinin ödemesi, yalnızca para veya kıymetli evrak olarak alınabilir, para veya kıymetli evrak harici olarak farklı şekillerde belirlenemez.
- İşyerinin kiralandığı kişi tarafından ödenecek olan depozito en fazla 3 aylık kira bedelinde ödenebilir ve kanun bu üst sınırı getirdiğinden bu miktardan daha yüksek bir bedel kararlaştırılamayacaktır.
İŞYERİ KİRALARINDA DEPOZİTONUN YATIRILACAĞI YER / İşyerinin kiralandığı kişi tarafından ödenecek depozito, para ile ödenecekse kiraya verene elden teslim edilmemelidir, kiracı parayı vadeli bir banka hesabına yatırır ve para ancak kiraya verenin isteği üzerine çekilecektir. Ödenecek depozito kıymetli evrak olarak ödenecekse kiracı kıymetli evrakı bir bankaya depo edecektir.
Depozito yabancı para üzerinden kararlaştırılabilir mi?
Depozito olarak ödenen güvence bedeli, 3 aylık kira bedelini aşmamak üzere yabancı para üzerinden de kararlaştırılabilir.
İşyeri Kiralarında Depozito Afyonkarahisar
İŞYERİ KİRALARINDA KİRAYA VERENİN DEPOZİTODAN KESİNTİ YAPABİLMESİ
- Kiraya verenin depozitodan kesinti yapabilmesi için kiracının bu kesintiye ilişkin rızası var olmalıdır.
- Kiracının kesintiye ilişkin rızası mevcut değilse, kiraya verenin kesinti yapabilmesi için buna ilişkin bir mahkeme kararı veya kesinleşmiş bir icra takibi bulunmalıdır.
- Kiraya verenin güvence bedeli olan depozitodan kesinti yapabilmesi için olağan kullanım dışı olan kullanım şekli sebebiyle meydana gelen bir zarar var olmalıdır. Çünkü depozitodan ancak olağan kullanımı sonucu haricindeki olağan kullanım dışında meydana gelen zararlar karşılanabilir.
Buna ilişkin yasal düzenleme olan Türk Borçlar Kanunu m.334’e göre,
“Kiracı kiralananı ne durumda teslim almışsa, kira sözleşmesinin bitiminde o durumda geri vermekle yükümlüdür. Ancak, kiracı sözleşmeye uygun kullanma dolayısıyla kiralananda meydana gelen eskimelerden ve bozulmalardan sorumlu değildir.”
- Kira sözleşmesinin sona ermesiyle birlikte kiracı tarafından ödenmiş olan depozito kiracıya iade edilmelidir.
3. Hukuk Dairesi
2017/8877 E.
2019/5230 K.
MAHKEMESİ : SULH HUKUK MAHKEMESİ
Mahkemece; yargılama sırasında alınan 24/11/2015 tarihli bilirkişi raporu doğrultusunda, kira sözleşmesinde artış şartı bulunduğu, sözleşmede fesih ihbar sürelerine dair birden fazla çelişkili hükme yer verildiği, bir ay önceden bildirimde bulunulmasına ilişkin hükmün davalı kiracının daha lehine olması nedeniyle dikkate alınması gerektiği, kiracı tarafından sözleşmeye aykırı olarak taşınmazın hor kullanıldığı, hor kullanım bedelinden 1.500,00 TL depozito bedeli mahsup edildikten sonra 2.875,99 TL hasar bedelinin ve bilirkişi incelemesi neticesinde belirlenen 1.852,51 TL kira farkı alacağı ile 147,02 TL dava tarihine kadar işlemiş faizin talep edilebileceğini, hor kullanım bedeline de dava tarihine kadar faiz işletilebileceği, sözleşmede kararlaştırılan hasar bedeline uygulanacak aylık % 10 faiz oranının yasal faizin iki katını aşmayacak şekilde uygulanabileceğini, davalının taşınmazı sözleşmede kararlaştırılan fesih ihbar süresine uyarak 1 ay öncesinden bildirimde bulunmak suretiyle tahliye ettiği, bu sebeple davacının makul süre kira tazminatı isteminde bulunulamayacağı, delil tespitine ilişkin yargılama giderinin iş bu davada yargılama giderleri kısmında değerlendirilmesi gerektiği gerekçesiyle, davanın kısmen kabulüne, 1.862,51 TL kira alacağı, 2.875,99 TL hasar bedeli, 285,60 TL işlemiş faiz olmak üzere toplam 5.025,00 TL alacağın davalıdan tahsiline , kira alacağına dava tarihinden itibaren yasal faiz, hasar bedeline ise dava tarihinden itibaren yıllık % 18 faiz uygulanmasına, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiş; hüküm, süresi içinde taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
Kira sözleşmesinin ” hususi şartlar başlığı altında düzenlenen 17. maddesinde; ” Kiracı depozito olarak 1.500,00 TL vermiştir. Tahliye sonunda herhangi bir zarar ziyan olmadığı ve kiracı tarafından yapılması gerekli ödemelerin tam ve eksiksiz yapıldığı görüldüğü takdirde, alınan depozito aynen iade edilecektir. Aksi halde zarar ziyanın, yapılmamış ödemelerin parasal değerleri depozitodan düşülerek, kalırsa bakiyesi iade edilecektir. Depozitonun ödemeleri karşılayamaması halinde ise, tamamlayıcı nakit kiracı tarafından mal sahibine defaten ödenecektir. Bu ödemenin geciktirilmesi halinde aylık yüzde on gecikme zammı uygulanacaktır.” şeklinde düzenleme yapılmıştır. Kiracı özel şart gereğince, kiraya verene ödediği depozito bedelinin iadesini ancak kiralananın tahliye tarihinde tam ve sağlam olarak kiraya verene teslimi halinde isteyebilir. Bir başka ifade ile depozito bedelinin iade edilebilmesi için kiracının, kiraya verene sözleşme uyarınca borcunun bulunmaması gerekir. Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda, taşınmazda kiracının kullanımından kaynaklı meydana gelen hasar bedelinin 2.875,99 TL olduğu, depozito bedeli olarak ödenen 1.500,00 TL nin mahsup edilmesi gerektiği belirtilerek hesaplama yapılmış, mahkemece, yanılgıya düşülerek, mahsup edilmiş şekliyle hasar bedelinin 2.875,99 TL olduğundan bahisle bu bedele hükmedilmiş, kısacası depozito bedeli mahsup edilmeksizin karar verildiği anlaşılmıştır.
Hal böyle olunca, mahkemece; depozito bedeli mahsup edilmek suretiyle , depozito bedelini aşan kısmın hüküm altına alınması gerekirken, yanılgılı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm tesisi de doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir.
İşyeri Kiralarında Depozito Afyonkarahisar
Stajyer Derya MERİÇ
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
