Çek Nedir Ve Nasıl Kullanılır ?
Çek Nedir ?
Nakit akışı, firmalar açısından önem arz eden bir husustur. Gerçekleştirilen bir ticari işlem sonrasında ödemenin nakit yapılması halinde, işletmenin nakit akışında sıkıntı yaşanacağının öngörülmesi halinde, firmalar vadeli ödeme yoluna başvurmaktadır.
Geleneksel açık hesap yöntemi, herhangi bir güvencesinin olmaması nedeni ile artık tercih edilmemektedir. Söz konusu ticari işleme konu olan ödemenin daha ileriki bir tarihte yapılmasını taahhüt altına alan ödeme araçlarından biri olan çekler, iş dünyasında yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu açıklama aynı zamanda çek nedir sorusuna da bir cevap teşkil etmektedir.
Verilen çeklerin karşılıksız çıkması yani çek üzerinde yazılı olan miktarda ödemenin bankaya yapılmaması gibi durumlarla karşı karşıya kalınmaması için günümüzde çeklerde bazı güvenlik tedbirleri uygulanmaktadır.
Karşılıksız çekler hem çeki veren kişinin banka nezdinde itibarının düşmesine hem de çeki alan kişinin ödeme alamamasından dolayı mağduriyet yaşamasına neden olduğundan, bu konuda birtakım yasal düzenlemeler de yapılmaktadır. Ayrıca çek sahteciliğinin önüne geçilmesi açısından da yasal yollardan birtakım standartlar belirlenmekte ve yaptırımlar uygulanmaktadır.
Çek Nedir Ve Nasıl Kullanılır
Çek Nasıl Kullanılır?
Çek nedir sorusu için gerekli olan cevabı verdikten sonra biraz da çeklerin nasıl kullanılacağı konusu üzerinde durulmalıdır. Bilinçli ya da bilinçsiz olarak çeklerin yanlış kullanılması, istenmeyen bazı durumların yaşanmasına yol açabilmektedir.
Çek nasıl kullanılır sorusuna cevap verebilmek için, bir çekin üzerinde bulunan boşlukların ne anlama geldiğinin bilinmesi gerekmektedir. Genellikle çeklerin en üst kısımlarında “keşide tarihi ve miktarı” kısmı bulunmaktadır.
Tarih kısmına çek ödemesinin yapılacağı tarih yazılmalıdır. Miktar kısmına da çek ile yapılacak ödemenin rakamsal ifadesi yazılmalıdır. Çekin orta kısmında bulunan ve “bu çek karşılığında” diye başlayan boşluk kısmına alıcının adı yer almalıdır. Eğer ödeme tüzel kişiye yani şirkete yapılacaksa, bu kısma şirket adı da yazılabilmektedir.
Çek hamiline olarak kesilecekse, bu durumun banka tarafından çek karnesinin basılması esnasında belirtilmesi gereklidir. Üzerinde hamiline ibaresi bulunmayan bir çekin, hamiline olarak kesilmesi son yapılan yasal düzenlemeler ile suç kapsamına alınmıştır. Alıcı unvanının yazılmasından sonra “yalnızca” ile başlayan boşluğa da daha önce rakamsal olarak ifade edilen miktarın yazı ile yazılması gereklidir.
Yazı ile çekin tutarı yazılırken harflerin arasında boşluk bırakılmamalı ve hem başta hem de sonda hashtag işareti olarak bilinen “#” işareti kullanılmalıdır. Çekin en alt kısmında bulunan imza kısmına da çeki kesen kişinin imza atması gereklidir.
Eğer çek bir tüzel kişi tarafından kesiliyorsa, şirkete ait kaşenin basılması ve kaşe üzerine de imza atılması önem arz etmektedir.
En İyi İcra Avukatı
Çek Nedir Ve Nasıl Kullanılır?
Çek defteri nasıl alınır?
Çek defteri (çek karnesi) almak için istenen bilgiler bankaya göre değişiklik gösterebilir. Yine de bankaların başlıca istediği bilgiler şunlardır:
-İkametgah belgesi
-Kimlik belgesi
-Sabıka kaydı
Banka, bu belgelere ek olarak firma sahibinin maddi teminat göstermesini de bekler. Çek defterinde 10 sayfa bulunur ve banka her bir sayfa için belirli bir miktarda teminat talep eder.
Banka yaptığı araştırmalar sonucunda geçmişte karşılıksız çek vakası, geciken ödemeler gibi şüpheli bir durum ile karşılaşırsa firma sahibinin başvurusunu reddeder.
Kimler çek defteri alabilir?
Çek defteri almak zorlu bir süreç gibi görünebilir. Ancak bankalardan sorunsuz bir şekilde kredi alabilen, ticari işlemlerinde herhangi bir sıkıntı yaşamayan bütün işletmeler istedikleri bankaya çek defteri için başvuruda bulunabilirler.
Çek yazmaya başlarken bilinmesi gerekenler neler?
Çalıştığınız bankaya müracaat edeceksiniz. Banka sizden gerekli evrakları temin ettikten sonra 10 ya da 15 yapraklı çek karnesi verecek.
Her bir boş çek yaprağı için 5-6 TL “değerli kağıt bedeli” ödemeniz gerekir.
Müşteriye verdiğiniz çeki, müşteri bankanıza vadesinde getirip parasını tahsil etmek istediğinde hesabınız müsait değilse bile, banka kanuna göre 1.200 TL ödeme yapmak durumunda. Banka, kendisini garantiye almak için çek karnesini size vereceği zaman sizden “Çek Sayfası X 1.200 TL” tutarında teminat ya da bloke hesabı bulundurmanızı isteyebilir. Banka bloke hesabınıza faiz geliri işletebilir. Eğer kredi ödemelerinizde herhangi bir sorun yoksa ve hesap hareketleriniz düzenli ise bu parayı teminat olarak bloke ettirmeme şansınız var.
Çek defteri almanız, bu çek defterini kabul ettirebileceğiniz anlamına gelmez. Tedarikçi ile çalışıyorsanız, yaptıracağınız iş bedelinin en az %40’ı cebinizde olmalı. Kalan %60’lık bakiye için belki çek yazabilirsiniz.
Uzun süredir piyasada iş yapan insanlar çek kullanmaktan uzak dururlar. Çek yazmanın kontrolü önemlidir. Yeni girişimcilerin piyasada itibarı olmayan çeklerini kabul ettirmek ve bankaya para bloke ettirmek yerine müşteri çeklerini döndürmeleri önerilir.
Müşterinizin çeki başlangıçta sizin çekinizden daha güvenilir olacaktır. Bu çeki cirolamanız da “Müşteri bu çeki ödemezse, ben ödeyeceğim.” demektir.
Bu durumda çeki kabul ettirmeniz daha kolay olacaktır.
En İyi İcra Avukatı
Çek Nedir Ve Nasıl Kullanılır?
Çek hesabı nedir?
Çek defteri, diğer bir adıyla çek koçanı bankalar tarafından basılır. Bu defterin her sayfasında bir hesap numarası, çek hesabının bulunduğu banka, hesap sahibinin vergi numarası, çekin basıldığı tarih gibi bilgiler bulunur. İşte bu defterde bilgileri yazan hesaba çek hesabı denir.
Çek örneği
Çek tasarımları bankadan bankaya değişiklik gösterse de her çekin üzerinde hesap sahibinin adı, ödemenin yapılacağı banka ve hesap numarası, ödeme yapılacak kişinin bilgileri, miktar ve tarih gibi kısımlar yer alır.
Çekin bankadan vadesinde tahsili neden önemlidir?
Çekte vade yoktur ve çeki düzenleyen firmanın hesabı müsait ise, banka, çekin ibrazı durumunda, çek bedelini ödemek zorundadır. Bunu yapmak, girişimci firma için itibar kaybıdır ve ileride daha büyük sorunlara yol açabilir. Piyasada yer etmiş olan ticari icaba göre çeki vadesinden önce bankadan tahsil etmemek gerekir.
Sizin yazdığınız çekleri tedarikçileriniz, sizin çalıştığınız banka şubesinden tahsil eder. Eğer çekin tahsilatı için başka bir bankaya verir ise çek takasa girer ve süreç 1-2 gün uzayabilir. Elinizde müşteri çeki var ise tahsil için çekin üzerinde yazılı olan bankaya vermeniz, size zaman kazandıracaktır.
Çek cirolama nedir, neden ve nasıl yapılır?
Mal veya hizmet aldığınızda tedarikçiye nakit ödeme yapmak istemediğinizi düşünelim. Firma açık hesap üzerinden vadeli ödemeye sıcak bakmayabilir ve sizden çek talep edebilir. Kendi firmanızın çekini verebileceğiniz gibi müşterinizden aldığınız çeki de verebilirsiniz.
Müşterinizden aldığınız çeki vereceğiniz zaman çeki cirolamanız gerekir. Çekin arkasına firmanızın kaşesini basarak, yetkili imza ile imzalar mal ya da hizmet aldığınız firmaya verebilirsiniz.
Bu işleme cirolama denir ve çek tutarı ciro ile tedarikçiye devredilmiş olur. Ciro ile çeki alan firma, çeki bankaya verecek ve vadesinde de tahsilatı bekleyecektir.
Ödemeyi çeki ilk düzenleyen firma yapacak ve zincir şeklinde bu ödeme son firmanın hesabına geçecektir.
Çek kırdırma/bozdurma/faktöring nedir neden ve nasıl yapılır?
Çekin bedelini vadesinden önce tahsil etmek anlamına gelir. Elinizde ileri tarihli düzenlenmiş bir müşteri çeki var, sizin de acil ödemeniz gelmiş durumda.
Nakit ihtiyacınızı karşılamanız için siz çeki bankaya değil, faktöring firmalarına ya da piyasada bu işi yapan şahıs ya da firmalara vermek durumundasınız.
Bu durumda çek bedelinde %10 ila %40 arasında komisyon kesintisi yapılır. Eğer çek vadesinde karşılıksız çıkar ise bu firmalar size gelir.
Çek Nedir Ve Nasıl Kullanılır?
Bloke çek nedir nerelerde ve nasıl kullanılır?
Bloke edilmiş çekler genellikle konut, arsa ve iş yeri gibi emlak satışlarında kullanılır. Bloke çek banka tarafından keşidecinin (ödemeyi yapacak tarafın) beyanına göre yazılır.
Örneğin işleme konu olan dairenin bedeli 200.000 TL. Bu durumda alıcı bankaya 200.000 TL para yatırıyor ve bloke ettiriyor. Bunun karşılığında da bankada 200.000 TL tutarında çek alıyor. Tapuda işlem anında çeki satıcıya veriyor ve işlem gerçekleşiyor. Satıcı daha sonra bankaya giderek bloke edilen tutarı tahsil ediyor.
Alıcı ve satıcının çek ile ilgili bir problem yaşamamaları için tapudaki işlemi yapmadan önce, Bloke Çekin kontrol edilmesi gerekir. Bunun için imza öncesinde bloke çekin bulunduğu bankanın şubesinden, çekin durumunu öğrenilmesi gerekir.
Bloke çek düzenlenirken zorunlu şekil şartlarına uyulmalı ve özellikle rakam yazılırken çok dikkat edilmeli. Uygulamada çekler hamiline veya nama yazılı olarak düzenlenebiliyor.
Hatır çeki nedir neden kullanılır?
Gerçek bir borç ve alacak ilişkisinden doğmayıp, işletmeye sadece finansman sağlamak için alınan ve verilen senetlerdir.
Elektronik çek nedir?
Elektronik çek; günlük yaşamda kağıt olarak hazırlanan çeklerin elektronik ortamdaki karşılığıdır. Genellikle e-ticaret sektöründe ödeme tutarının büyük olduğu işlemlerde şirketler tarafından tercih edilir.
Normal çeklerde olduğu gibi elektronik çeklerinde muhatap bankanın sisteminde tanımlı olması gerekir. Kullanımı banka kontrolünde olduğu için güvenli bir ödeme yöntemi olarak kabul edilebilir.
En İyi Ceza Avukatı
Çek Nedir Ve Nasıl Kullanılır?
Karşılıksız Çek Cezası Nedir?
Karşılıksız çek suçunun cezası 5941 sayılı Çek Kanunu’nun 5. maddesine göre her karşılıksız çek için ayrı ayrı 1500 güne kadar adli para cezasıdır. Adli para cezası ise çekin karşılıksız kalan miktarından az olamaz.
5941 sayılı Çek Kanununun “Ceza Sorumluluğu, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı” başlıklı 5. maddesinde her bir karşılıksız çek için adli para cezası verileceği hüküm altına alınmıştır.
Kısaca; Kanuni süresi içerisinde ibraz edilmesine rağmen bu çekin karşılığının olmaması ve banka tarafından karşılıksızdır işlemi yapılması halinde bu duruma sebebiyet veren kişi, her karşılıksız çek için ayrı ayrı adli para cezasına mahkum edilir.
Karşılıksız Çek Şikayet Süresi Nedir?
Karşılıksız çek suçu sebebiyle yapılacak yargılama şikayete bağlı suçlar kapsamında olup şikayetçinin karşılıksızdır işlemi yapıldıktan sonraki 3 aylık şikayet süresi içinde yapacağı başvuru üzerine yargılama İcra Ceza Mahkemesi’nde görülecektir.
Karşılıksız Çek Suçu Davası Hangi Mahkemede Görülür?
Karşılıksız çek suçuna ilişkin davalar; çekin tahsili için ilgili bankaya ibraz edildiği yer ya da çek hesabının açıldığı banka şubesinin bulunduğu yer ya da çek hesabı sahibinin veya şikâyetçinin ikamet yerindeki İcra Mahkemesinde görülür.
Karşılıksız Çekte İnfaz Süreci Nasıl Olur?
Karşılıksız çek suçu nedeni ile yapılan yargılamada Çek Kanunu’nun 5. maddesinin 10. fıkrasına göre; bu suç için ön ödeme, HAGB (hükmün açıklanmasının geri bırakılması) ve uzlaşma hükümleri uygulanmayacaktır.
Karşılıksız çek suçu sebebiyle mahkum olan ve cezası kesinleşen hükümlüye 5275 sayılı Kanun’un 106. maddesinin 2. fıkrası kapsamında adli para cezasının otuz gün içinde ödenmesi için Cumhuriyet savcısı tarafından ödeme emri tebliğ edilir.
5941 sayılı Çek Kanunu’nun 5. maddesinin 11. fıkrasında göre; karşılıksız çek sebebiyle verilen adli para cezaları Cumhuriyet Savcısının ödeme emrine rağmen ödenmediğinde bu ceza, 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un 106. maddesinin 3. fıkrasında yazılı “kamuya yararlı bir işte çalıştırma kararı verilmeksizin” doğrudan hapis cezasına çevrilecektir.
Ayrıca 5275 sayılı İnfaz Kanunu’nun 106. maddesinin 9. fıkrasına göre; adli para cezasından çevrilen hapis cezasının infazı herhangi bir surette ertelenemez ve bu hapis cezasının infazında koşullu salıverilmeye ilişkin hükümler de uygulanmaz.
Bu kapsamda; 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un “Adli Para Cezasının İnfazı” başlıklı 106. maddesinin 7. fıkrasına göre; Adli para cezası yerine çektirilen hapis süresi üç yılı geçemez.
Birden fazla hükümle adli para cezalarına mahkûmiyet hâlinde ise hapis süresi beş yılı geçemez.
Sonuç olarak; karşılıksız çek suçuna sebebiyet veren kişi hakkında İcra Mahkemesi tarafından verilen adli para cezası süresi içinde ödenmediği takdirde bu ceza doğrudan hapis cezasına çevrilir.
Hapis cezası adli para cezasından çevrildiğinden dolayı koşullu salıverilme ve denetimli serbestlik hükümleri de uygulanmayacağından hükümlü; adli para cezasından çevrilen hapis cezası süresini kanun kapsamında ceza infaz kurumunda geçirecektir.
Bunun yanı sıra her ne kadar mahkeme tarafından her bir karşılıksız çek için ayrı ayrı adli para cezasına hükmolunsa da 5275 sayılı kanunun md. 106/f.7 kapsamında tek hükümle tek bir çek için verilen adli para cezasının hapis karşılığı 3 yıl, birden fazla çek hakkında verilen adli para cezasının hapis karşılığı toplamda 5 yılı geçemeyeceğinden ceza infaz kurumunda geçirilecek süre tek bir çek için en fazla 3 yıl, birden fazla çek için ise 5 yıl olacaktır.
Çek Nedir Ve Nasıl Kullanılır?
Karşılıksız Çek Ceza Zaman aşımı Süresi Nedir?
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun md. 68/f.1-e bendine göre adli para cezalarında ceza zamanaşımı süresi on yıl olduğundan karşılıksız çek ceza zamanaşımı süresi de on yıl olacaktır.
Karşılıksız çek suçunda ceza zamanaşımı süresi mahkemenin mahkumiyet hükmünün kesinleştiği tarihten ya da infazın herhangi bir sebeple kesintiye uğradığı tarihten itibaren başlar ve kalan ceza süresi esasına göre hesap edilir.
Hükmün kesinleşmesinden sonra on yıl içerisinde verilen cezanın infaz edilmemesi halinde aynı suçtan dolayı tekrardan dava açılması veya hükümlünün cezalandırılması mümkün olmayacaktır.
En İyi Ceza Avukatı
Çek Nedir Ve Nasıl Kullanılır?
Genel Özet
Karşılıksız çek suçu 5941 sayılı Çek Kanununun 5. maddesinde düzenlenen bir suç tipidir.
Bu suç şikayete tabi suçlar kapsamındadır ve hamilin şikayeti üzerine İcra Ceza Mahkemesi’nde yargılama yapılır.
Karşılıksız çek niteliği itibariyle uzlaşmaya tabi suçlar kapsamında değildir. Ayrıca koşullu salıverilme ve denetimli serbestlik hükümleri de uygulanmaz.
Karşılıksız çek suçu sebebiyle mahkumiyet halinde infaz savcılığı tarafından hükümlüye adli para cezasının ödenmesi için 30 günlük süre verilir.
Bu süre içinde cezanın ya da çekin karşılıksız çıkan kısmının alacaklıya ödenmemesi halinde adli para cezası doğrudan hapis cezasına çevrilir.
Adil para cezasından hapis cezasına çevrilen suç sebebiyle ceza infaz kurumundan çektirilecek hapis cezası 3 yıldan fazla olmayacaktır.
Birden fazla karşılıksız çek sebebiyle mahkumiyet halinde ise ceza infaz kurumundan çektirilecek hapis cezası süresi 5 yılı geçmeyecektir.
