Kabahatler Kanunu
Kabahatler kanunu, toplum düzeni, genel ahlak ve ekonomik düzeni korumak amacıyla düzenlenmiş olan; Kabahatler kanununda,
a) Kabahatlere ilişkin genel ilkeler,
b) Kabahatler karşılığında uygulanabilecek olan idarî yaptırımların türleri ve sonuçları,
c) Kabahatler dolayısıyla karar alma süreci,
d) İdarî yaptırıma ilişkin kararlara karşı kanun yolu,
e) İdarî yaptırım kararlarının yerine getirilmesine ilişkin esasları düzenlenir.
Kabahatler deyiminde 5326 sayılı Kabahatler Kanunu 2. maddesinde idari yaptırımının uygulanmasını öngördüğü haksızlık anlaşılır.
5326 sayılı Kabahatler Kanunu; toplum düzenini, genel ahlâkı, genel sağlığı, çevreyi ve ekonomik düzeni korumak amacıyla belirlenmiş ve çeşitli kabahatler olarak tanımlanmıştır. Hangi fiillerin kabahat oluşturduğu ve kabahat karşılığı olan yaptırımların türü, süresi ve miktarı, ancak kanunla belirlenir.
Kabahatler icra veya ihmali davranışla işlenene bilir. Kabahat hem kast hem taksirle işlenebilir. Kabahate teşebbüs cezalandırılmaz. Kanunda kabahat olarak sayılan bir fiilin işlenmesi halinde o kabahat için kanunda öngörülmüş olan idari para cezasına hükmolunur. İdari para cezası maktu veya nispi olabilir. Kanunda idari para cezası alt ve üst limiti gösterilmek suretiyle olur. Kabahat oluşturan fiili işlediği sırada 15 yaşını doldurmayan çocuk hakkında idari para cezasına hükmedilemez. Akıl hastalığı nedeniyle işlediği fiilin anlam ve sonucunu idrak edemeyen kişi hakkında idari para cezasına hükmolunmaz.
İdari Yaptırımlar Nelerdir?
Kabahatler sonucu uygulanacak olan idari yaptırımlar; idari para cezası ve idari tedbirlerdir. İdari tedbirler mülkiyetin kamuya geçirilmesi ve kanunda yer alan diğer tedbirlerdir.
İdari Para Cezasına İtiraz Mümkün Müdür?
İdari pazar cezası kararı ardından 15 gün içinde Sulh Ceza Hakimliğine itirazda bulunulabilir. Süresinde itiraz yapılmaz ise ceza kesinleşir. Mücbir sebep hallerinde mücbir sebebin ortadan kalkmasından itibaren 7 gün içinde itiraz hakkı tanınmaktadır.
İdari Para Cezasının İtiraz Süreleri ve Başvuru Makamları:
- 3194 sayılı İmar Kanunu kapsamında verilen idari para cezalarına itiraz süresi tebliğ veya tefhim tarihinden itibaren 60 gün ve başvuru makamı İdare Mahkemesidir.
- SGK tarafından verilen idari para cezalarına karşı ise tebliğ veya tefhimden itibaren 15 gün içinde öncelikle kurum içerisinde İdari Para Cezası Komisyonuna başvurulmalıdır. Bu komisyon itirazı reddederse; bu kararın tebliğ veya tefhiminden itibaren 30 gün içinde İdare Mahkemesinde dava açılmalıdır.
- 2872 sayılı Çevre Kanunu’na istinaden verilen para cezası kararlarına karşı ise tebliğ veya tefhimin ardından 30 gün içinde idare mahkemesinde dava açılmalıdır.
- trafik cezasıyla birlikte aracın trafikten men edilmesine karar verilirse itiraz edilecek yer İdare Mahkemesidir ve dava açma süresi tebliğ veya tefhimden itibaren 60 gündür.
Yetkili Mahkeme Neresidir?
Kanun idari para cezalarına itirazda Sulh Ceza Hakimliğini yetkili kılmıştır. ancak bazı durumlarda ise İdare Mahkemesi görevlidir. kabahatler sonucu tatbik edilen cezalara karşı itirazda, kabahatin işlendiği yer mahkemesi genel yetkilidir. Kanunda aksine bir düzenleme öngörülmediyse genel yetkili mahkemeye başvurulmalıdır. İdare Mahkemesi görev alanına giren idari para cezalarının iptali davasında yetki İYUK’a göre belirlenmelidir. Buna göre kanunda aksine bir hüküm öngörülmemişse; dava konusu idari para cezasına kararı veren idari kurumun bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir.
Genel Olarak
Kanunumuzda suç olarak sayılmayan, ancak toplumun genel ahlakını ve düzenini bozan davranışlar olarak nitelendirilen kabahatlere örnek olarak; yüksek sesle müzik dinlemek, yere çöp atmak, dilencilik yapmak, kumar oynamak verilebilir. Örnek verilen fiillerden birini işleyen bir kişiye kanunda öngörülen idari para cezası kesilir. Kesilen idari para cezasına itiraz etmek isteyen kişi 15 gün içinde Sulh Ceza Hakimliğine giderek hakkında kesilen idari para cezasına itiraz edebilir. Para cezasının tutarı ve ödeneceği yer tutanakta belirtilir ancak belirtilmemişse, ilçelerde mal müdürlüklerine, illerde ise vergi dairelerine ödem yapılır. Kişinin kesilen cezayı ödeyecek parası olmaması durumunda idari para cezasının taksitlendirilmesi mümkündür. İlk taksit peşin ödenmek kaydıyla yıl içinde 4 eşit taksitle ödenebilir. İdari para cezasına itiraz süresi içinde ödeme yapılması halinde idari para cezası üzerinde %25 indirim yapılabilir. 15 gün içinde itiraz edilmeyen idari para cezalarına karşı karar kesinleşir.
YARGITAY KARARI
7. Ceza Dairesi 2021/12890 E. , 2021/17743 K.
“Kabahat karşılığı olan yaptırımların türü, süresi ve miktarı, ancak kanunla belirlenebilir.”, 14. maddesinin, “(1) Kabahatin işlenişine birden fazla kişinin iştirak etmesi halinde bu kişilerin her biri hakkında, fail olarak idarî para cezası verilir. (3) Kabahate iştirak için kasten ve hukuka aykırı işlenmiş bir fiilin varlığı yeterlidir. Kabahatin işlenişine iştirak eden kişi hakkında, diğerlerinin sorumlu olup olmadığı göz önünde bulundurulmaksızın idarî para cezası verilir.”, 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nun 11/2. maddesinde yer alan, “Hayvanları başka bir canlı hayvanla dövüştürmek yasaktır. Folklorik amaca yönelik, şiddet içermeyen geleneksel gösteriler, Bakanlığın uygun görüşü alınarak il hayvanları koruma kurullarından izin alınmak suretiyle düzenlenebilir.” ve aynı kanunun 28/1-h maddesinde, “11 inci maddenin birinci fıkrasındaki eğitim ile ilgili yasaklara aykırı davrananlara binbeşyüz Türk Lirası; ikinci fıkrasına aykırı davrananlara hayvan başına binbeşyüz Türk Lirası idarî para cezası verilir.”
dosyada bulunan 19/05/2018 tarihli olay, yakalama ve muhafaza alma tutanağında horoz dövüşü yaptırılan adreste 44 kişinin bulunduğu, ele geçirilen 15 adet horozdan 2 tanesinin sahibinin tespit edildiği, 13 adet horozun ise kime ait olduğunun tespit edilemediği, 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nun 28/1-h maddesinde hayvan başına idarî para cezası verileceği belirtilmiş ise de, aynı kişiye ait her bir hayvan için bu cezanın uygulanacağı, başka kişilere ait hayvanların toplamı üzerinden bir kabahatli hakkında ceza uygulanamayacağı her ne kadar Sivas Sulh Ceza Hâkimliği itirazın reddi kararı gerekçesinde iştirakten bahsetmiş ise de, iştirak hükümlerinin olayda uygulanma imkânının bulunmadığı ve kabahatli hakkında ona ait olduğu düşünülen her bir hayvan için ceza verilebileceği, 23/05/2022 12:06 Yargıtay Bilgi İşlem Merkezi Müdürlüğü Tarafından Oluşturulmuştur. Sayfa 1
YARGITAY BAŞKANLIĞI dosya kapsamında 15 adet horozun kabahatliye ait olduğuna dair bir delil bulunmadığı, ancak horoz dövüştürülenler arasında bulunması sebebiyle sadece bir hayvan sebebiyle ceza verilebileceği gözetilmeksizin, idarî para cezasına karşı yapılan itirazın kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçeyle reddine karar verilmesinde,
değişik iş sayılı kararının CMK’nun 309/4-d maddesi uyarınca BOZULMASINA karar verildi.
Stajyer İrem ÇELİK
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
