Genel Kanun Niteliği
Genel Kanun Niteliği Nedir?
Genel kanun niteliği 5326 sayılı Kabahatler Kanun’un 3. maddesinde düzenlenir;
(1) Bu Kanunun;
a) İdarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde,
b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında,
uygulanır.
Kanunilik İlkesi Nedir?
Kanunilik ilkesi, 5326 sayılı Kabahatler Kanun’un 4. maddesinde düzenlenir;
(1) Hangi fiillerin kabahat oluşturduğu, kanunda açıkça tanımlanabileceği gibi; kanunun kapsam ve koşulları bakımından belirlediği çerçeve hükmün içeriği, idarenin genel ve düzenleyici işlemleriyle de doldurulabilir.
(2) Kabahat karşılığı olan yaptırımların türü, süresi ve miktarı, ancak kanunla belirlenebilir.
Genel Kanun Niteliği
Teşebbüs Nedir?
Teşebbüs, 5326 sayılı Kabahatler Kanun’un 13. maddesinde düzenlenir;
(1) Kabahate teşebbüs cezalandırılmaz. Ancak, teşebbüsün de cezalandırılabileceğine dair ilgili kanunda hüküm bulunan haller saklıdır. Bu durumda, Türk Ceza Kanununun suça teşebbüse ve gönüllü vazgeçmeye ilişkin hükümleri, kabahatler bakımından da uygulanır.
İştirak Nedir?
İştirak, 5326 sayılı Kabahatler Kanun’un 14. maddesinde düzenlenir;
(1) Kabahatin işlenişine birden fazla kişinin iştirak etmesi halinde bu kişilerin her biri hakkında, fail olarak idarî para cezası verilir.
(2) Özel faillik niteliğinin arandığı durumlarda, kabahate iştirak eden ve bu niteliği taşımayan kişi hakkında da fail olarak idarî para cezası verilir.
(3) Kabahate iştirak için kasten ve hukuka aykırı işlenmiş bir fiilin varlığı yeterlidir. Kabahatin işlenişine iştirak eden kişi hakkında, diğerlerinin sorumlu olup olmadığı göz önünde bulundurulmaksızın idarî para cezası verilir.
(4) Kanunda özel faillik niteliğini taşıyan kişi açısından suç, diğer kişiler açısından kabahat olarak tanımlanan fiilin, bu niteliği taşıyan ve taşımayan kişiler tarafından ortaklaşa işlenmesi halinde suça iştirake ilişkin hükümler uygulanır.
İçtima Nedir?
İçtima, 5326 sayılı Kabahatler Kanun’un 15. maddesinde düzenlenir;
(1) Bir fiil ile birden fazla kabahatin işlenmesi halinde bu kabahatlere ilişkin tanımlarda sadece idarî para cezası öngörülmüşse, en ağır idarî para cezası verilir. Bu kabahatlerle ilgili olarak kanunda idarî para cezasından başka idarî yaptırımlar da öngörülmüş ise, bu yaptırımların her birinin uygulanmasına karar verilir.
(2) Aynı kabahatin birden fazla işlenmesi halinde her bir kabahatle ilgili olarak ayrı ayrı idarî para cezası verilir. Kesintisiz fiille işlenebilen kabahatlerde, bu nedenle idarî yaptırım kararı verilinceye kadar fiil tek sayılır.
(3) Bir fiil hem kabahat hem de suç olarak tanımlanmış ise, sadece suçtan dolayı yaptırım uygulanabilir. Ancak, suçtan dolayı yaptırım uygulanamayan hallerde kabahat dolayısıyla yaptırım uygulanır.
Genel Olarak
Hukuk sistemimiz içinde kabahat olarak tanımlanan bir fiilinin, Kabahatler Kanununda tanımlanmış olması gerekir. Kanunda kabahat olarak tanımlanmayan bir fiil hakkında idari para cezası veya idari yaptırım uygulanamaz. Kabahat olarak tanımlanan fiilin karşılığında hükmedilecek olan idari para cezası ve yaptırımlar da kanunilik ilkesi gereğince kanunda belirtilmelidir. İdari para cezasına karar verecek merci, ve idari para cezasının ödeneceği merci kabahatler kanunda belirtilir.
Genel kanun niteliği de kanunilik ilkesini tamamlayan bir ilkedir. Bu kanun, idari yaptırımlara karşı kanun yoluna ilişkin hükümlere ve bütün fillere uygulanır.
Kabahatler Hukukunda, kabahate teşebbüs cezalandırılmaz. Türk Ceza Hukuku’ndaki gönüllü vazgeçme ve teşebbüsle ilgili hükümlerde kıyasen kabahatler kanununda uygulanır.
İştirak, kabahat oluşturan fiilin işlendiği sırada birden çok kişinin katılmasıyla kabahat oluşturan fiilin işlenmesi halinde her bir kişi hakkında ayrı ayrı fail olarak idari para cezası verilmesidir. Özel failli gerektiren durumlarda bu özelliği taşımayan kişi hakkında da fail olarak ceza verilir.
Suça iştirak oluşturan fiilin işlenmesi halinde suça iştirake ilişkin hükümler uygulanır.
İçtimai ise; bir fiil ile birden fazla suçun işlenmesi halinde bu filler arasındaki en fazla cezayı gerektiren idari para cezası verilir. Kesintisiz işlenen kabahatlerde, bu nedenle tek bir fiil gibi sayılır ve böyle karar verilir.
Bir fiil hem suç hem de kabahat olarak sayılmışsa sadece suçtan dolayı öngörülen ceza verilir.
Yargıtay Kararları
19/05/2018 tarihli olay, yakalama ve muhafaza alma tutanağında horoz dövüşü yaptırılan adreste 44 kişinin bulunduğu, ele geçirilen 15 adet horozdan 2 tanesinin sahibinin tespit edildiği, 13 adet horozun ise kime ait olduğunun tespit edilemediği, 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nun 28/1-h maddesinde hayvan başına idarî para cezası verileceği belirtilmiş ise de, aynı kişiye ait her bir hayvan için bu cezanın uygulanacağı, başka kişilere ait hayvanların toplamı üzerinden bir kabahatli hakkında ceza uygulanamayacağı her ne kadar Sivas Sulh Ceza Hâkimliği itirazın reddi kararı gerekçesinde iştirakten bahsetmiş ise de, iştirak hükümlerinin olayda uygulanma imkânının bulunmadığı ve kabahatli hakkında ona ait olduğu düşünülen her bir hayvan için ceza verilebileceği, 23/05/2022 12:06 Yargıtay Bilgi İşlem Merkezi Müdürlüğü Tarafından Oluşturulmuştur. Sayfa 1
YARGITAY BAŞKANLIĞI dosya kapsamında 15 adet horozun kabahatliye ait olduğuna dair bir delil bulunmadığı, ancak horoz dövüştürülenler arasında bulunması sebebiyle sadece bir hayvan sebebiyle ceza verilebileceği gözetilmeksizin, idarî para cezasına karşı yapılan itirazın kabulüne karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçeyle reddine karar verilmesinde,
değişik iş sayılı kararının CMK’nun 309/4-d maddesi uyarınca BOZULMASINA karar verildi.
Genel Kanun Niteliği
9. Ceza Dairesi 2020/8802 E. , 2021/2791 K
“Suçta ve cezada kanunilik ilkesi” başlıklı 2. maddesi uyarınca da kanunun açıkça suç saymadığı bir fiil için kimseye ceza verilememesi ve ceza hukuku normlarının, sanığın zararına olarak, kıyas niteliğinde, genişletici biçimde yorumlanmasının kanunilik ilkesine ters düşecek olması hususları birlikte değerlendirildiğinde sanığa atılı eylemin ihmali davranışla görevi kötüye kullanma suçunu değil 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 32. maddesinde düzenlenen emre aykırı davranış kabahatini oluşturduğu gözetilmeden 5326 sayılı Kanun’un 17. maddesi uyarınca yargılamaya devamla sanık hakkında idari yaptırım kararı verilmesi gerekirken yazılı şekilde mahkumiyet kararı verilmesi..
19. Ceza Dairesi 2020/883 E. , 2021/5341 K.
5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun “içtima” başlıklı 15/2. maddesinde “(2)Aynı kabahatin birden fazla işlenmesi halinde her bir kabahatle ilgili olarak ayrı ayrı idarî para cezası verilir. Kesintisiz fiille işlenebilen kabahatlerde, bu nedenle idarî yaptırım kararı verilinceye kadar fiil tek sayılır.” şeklindeki düzenlemeye nazaran, somut olayda kabahatli hakkında aynı yerde gerçekleştirdiği, taşıt yolu üzerinde duraklamanın yasaklandığı yerde park etmek şeklindeki temadi eden eylemi nedeniyle, 2918 sayılı Kanun’un 61/1-a maddesi uyarınca Mersin Trafik Denetleme Şube Müdürlüğü Trafik Düzenleme ve Denetleme Büro Amirliğince 23/10/2018 tarihinde ve saat 14:23’te, MA 33255901 sayılı tutanakla uygulanan idari yaptırım dışında, ayrıca anılan Amirlikçe aynı tarihte ve saat 14:58’de, MA 33255803 sayılı trafik idari para cezası karar tutanağı ile yeniden 108,00 Türk lirası idari para cezasının kesildiği, kabahatlinin eyleminin temadi ettiği ve hakkında bir kez idarî yaptırım uygulanması gerektiği gözetilmekle birlikte, muterizin 13.11.2018 havale tarihli itiraz dilekçesinde cezalardan bir tanesini kabul edip ödediğini ancak, ikinci cezayı kabul etmediğini beyan ederek, cezaların sadece bir tanesine itiraz ettiği, dilekçe ekinde bulunan 08.11.2018 tarihli vergi tahsil alındısından ise MA – 33255803 seri numaralı tutanağa ilişkin idari para cezasının ödendiğinin anlaşılması karşısında, bu halde kabahatli hakkında ikinci kez Mersin Trafik Denetleme Şube Müdürlüğü Trafik Düzenleme ve Denetleme Büro Amirliğince 23/10/2018 tarihli ve MA 33255901 sayılı trafik idari para cezası karar tutanağı ile uygulanan 108,00 Türk lirası idari para cezası yönünden itirazın kabulüne karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesinde,
Genel Kanun Niteliği
Stajyer İrem ÇELİK
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
