Boşanmada Mal Paylaşımı Davası Açma Süresi (Zamanaşımı)
Mal Paylaşımı Nedir?
Boşanmada mal paylaşımı; evlilik içinde edinilen malların boşanma davasında eşit şekilde paylaşılması esasına dayanan bir durumdur. Eşlerin evlenmeden önceki malvarlıkları boşanma davasında paylaşıma dahil edilmez. Yalnız, evlilik birliği içinde beraber ödenen her borç ve alınan her eşya paylaşıma dahil edilir.
Eğer eşler evli değilse ve kişisel olarak eşlerden biri araba ya da ev alıp borçlarını evlendikten sonra bile ödemeye devam ediyorsa evli kaldıkları süre boyunca ödenen tutar kadarın yarısını talep etme hakkı bulunmaktadır.
Hazırsanız eğer, boşanma davalarında mal paylaşımı hakkında merak edilenlerden bahsettiğimiz aşağıdaki yazımızı okumaya devam edebilirsiniz.
Eşlerin Boşanması Durumunda Mal Paylaşımı Davası Nasıl Açılır?
Boşanma davalarında mal paylaşımı için yapılacak başvuruların nerede ve nasıl açılacağı merak konusudur. Mal paylaşım davası eşlerin boşanmaya karar verdikleri anda açılabilmektedir. Bu nedenle yetkili ve görevli mahkemeler 4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun ve Medeni Kanun madde 214 (syf: 31/163) ile belirlenmiştir.
Boşanmada Mal Paylaşımı Nasıl Olmalıdır?
Kanuna Göre; Madde 214 – Eşler veya mirasçılar arasında bir mal rejiminin tasfiyesine ilişkin davalarda,
Aşağıdaki mahkemeler yetkilidir:
Mal rejiminin ölümle sona ermesi durumunda ölenin son yerleşim yeri mahkemesi,
Boşanmaya, evliliğin iptaline veya hâkim tarafından mal ayrılığına karar verilmesi durumunda, bu davalarda yetkili olan mahkeme,
Diğer durumlarda davalı eşin yerleşim yeri mahkemesi.
Boşanma Öncesinde Alınan Eşyalar Neye Göre Paylaştırılır?
Eşlerin evlenmeden önce sahip oldukları eşyalar ve borçlar kendi tasarrufundadır. Bu yüzden eşlerden biri kredi ile veya nakit olarak bir araba aldıysa boşanma davası esnasında diğer eş bu mal varlığında herhangi bir şekilde hak talebinde bulunamaz.
Yalnız, evlilik birliğinin devam ettiği süreç içinde alınmış olan her mal, edinilmiş eşyalar ve kullanılan krediler ortak şekilde boşanma davası sonucunda mahkeme kararıyla paylaştırılır. Ayrıca evlilik sürecindeyken avukata yapılan boşanma başvurusu tarihli belge ile beraber başlayıp boşanmanın gerçekleşeceği karar gününe kadar evlilik birliği içerisinde alınan ürün ve hizmetlerin bedelleri TMK’da belirtildiği gibi eşit oranda borç veya ürün değeri olarak eşlere paylaştırılır.
Anlaşmalı Boşanmada Mal Paylaşımı Nasıl Olur?
Anlaşmalı boşanmada davalarından eşler mal paylaşımında bulunurken kendi istekleri ve tasarrufları neticesinde karar alınmasını isteyebilirler. Burada dikkat edilmesi gereken nokta anlaşmalı olan bir boşanma davasının daha kısa sürmesidir.
Bu nedenler eşler dilerse evlilik birliği içinde edinilmiş malları ortak şekilde paylaşabilir veya kendi inisiyatifine göre payına düşen oranın altında bir oran talep edebilir. Ya da tüm haklarından feragat edebilir.
Mal paylaşım davasında haklarından feragat etmek isteyen eş, feragat beyanını protokole açıkça doldurmalıdır. Örneğin; “…taraflar edinilmiş mallara katılma rejiminden kaynaklanan katkı payı, değer artış payı ve katılma alacağı talep haklarından feragat eder…” şeklinde doldurulmalıdır.
Unutulmaması gereken diğer bir konu ise, boşanma protokolünde mesela “tüm haklarımı aldım, başka talebim yoktur veya nafaka ve maddi manevi beklentim yoktur” gibi talepler boşanmada gerçekleşen mal paylaşımından feragat edildiği anlamı taşımaz.
Eğer boşanma esnasında herhangi bir boşanma protokolü maddesi açıkça haklardan vazgeçtiğine dair nitelik taşımıyorsa boşanmanın gerçekleştiği tarihten itibaren 10 yıl içinde boşanmada mal paylaşımı davası açabilir.
Boşanmada Ev Kimin Olur?
Boşanma davasında ev kimin olur gibi sorular aratılmaya başlanır. Biraz tarih olarak geriye gittiğimizde 2002 yılından önce yapılmış evliliklerde mülk sahibinin adına açılan boşanma davasında ev kimin adınaysa ona kalıyordu. 2002 yılından sonra yapılan evliliklerde mal paylaşımı ortak şekilde yapılmaya başlanmıştır.
Eşler ayrıca edindikleri bir malı özel bir mal rejimi olarak belirleyip yetkili kuruma bildirmedikçe, evlilikleri süresince edinmiş oldukları tüm mallar üzerinde “ortak ve eşit” derecede hak sahibi oldular.
Boşanma Davası Süresince Evde Kim Oturabilir?
Boşanma sürecinde, evde kalacak olan kişinin seçimi mahkeme tarafından yapılmaktadır. Ya da eşlerden birinin diğerine geçici olarak bırakması da söz konusu olabilir. Mahkemede hakimin alacağı karar doğrultusunda oturacak eş belirlenmiş olur.
Boşanma Davasında Kadının Hakları Nelerdir?
Evlenen eşler 1 yılı doldurmadan anlaşmalı boşanma davası gerçekleştiremez. Evlilikte ilk yılın dolması ile anlaşmalı boşanma davası açılabilmektedir. Eğer eşler anlaşmazlığa düştüyse ve orta yol bulunamıyorsa çekişmeli boşanma davası açabilmektedirler.
Boşanma davasının konusu ve tarafların ileriye sürdükleri deliller neticesinde 6 ay ile 5 yıl arasında sürmektedir.
Boşanma Davasında Kadının Hakları Nelerdir?
Boşanma davasında kadının hakları;
Ayrı Yaşama Hakkı,
Çocuk İle Kişisel İlişki Kurma Hakkı,
Kadın İçin Tedbir Nafakası Hakkı,
Çocuk İçin Tedbir Nafakası Hakkı,
Kadın Eşin Manevi Tazminat Hakkı,
Ziynet Eşyası Alacağı Hakkı,
Mal Rejiminden Kaynaklı Alacak ve Haklar,
Aile Konutu Şerhi Konulmasını İsteme Hakkı,
6284 Sayılı Yasadan Kaynaklanan Koruyucu Tedbirlerin Uygulanmasını Talep Etme Hakkı,
İştirak Nafakası Hakkı,
Yoksulluk Nafakası Hakkı,
Kadının Velayet Hakkı,
Kadının Maddi Tazminat Hakkı,
Ücretsiz Avukat Talep Edebilme Hakkı,
Ortak Konutun Özgülenmesini Talep Etme Hakkı,
Çocuğun Teslim Edilmesini Talep Etme Hakkı,
Çocuğun Tedbiren Velayetini Talep Etme Hakkı,
Kadının Kendi Eşyalarını Talep Etme Hakkı gibi hakları bulunmaktadır.
Bir boşanma davasında kadın için en önemli hak nafaka hakkıdır. Kadının boşandıktan sonra yoksulluğa düşeceği öngörülerek nafaka hakkı tanınır. Kadının nafaka alabilmesi için mutlaka erkeğe göre daha az kusurlu veya kusursuz olması gerekir. Eğer kadın erkeğe göre daha fazla kusurlu ise nafaka talebi reddedilir.
Boşanma Davasında Hakim Neler Sorar?
Boşanmaya karar veren iki çiftte mahkemeye çıktığında hakimin neler sorduğunu merak eder. Önceden hazırlıklı olmak veya heyecana yenik düşmemek adına yapılan bu araştırmada kişiler boşanma davasında hakimin neler sorduğunu merak eder.
Boşanmada Mal Paylaşımı Davası Açma Süresi (Zamanaşımı)
Boşanmada mal paylaşımı davası, belli bir zamanaşımı süresi geçmeden açılmalıdır. Mal paylaşımı davası, boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 10 yıl içinde açılmalıdır (Yargıtay HGK – 2013/520 k). Kanunun belirlediği 10 yıllık süre geçtiği takdirde, mal paylaşımı talebinde bulunmak mümkün değildir.
Uygulamada boşanma davası sonuçlanmadığı halde ayrı bir dava ile mal paylaşımı talep edilmektedir. Bu halde, mal paylaşımı davasına bakan mahkeme boşanma davasının kesinleşmesini beklemekte ve zamanaşımı sorunu bu şekilde daha kolay bertaraf edilmektedir.
Yurtdışında boşananlar açısından mal paylaşımı davasının zamanaşımı süresi, ilgili ülkenin kanunlarına göre boşanma kararının kesinleştiği tarihten itibaren işlemeye başlar.
Boşanmada Mal Paylaşımı Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme
Boşanmada mal paylaşımı davasının nerede ve nasıl açılacağı; yani yetkili ve görevli mahkeme 4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun ve MK m.214 ile belirlenmiştir.
Boşanmada Mal Paylaşımı Davası Görevli Mahkeme: Boşanma halinde eşler arasında görülecek mal paylaşımı davasına bakmaya, 4787 sayılı kanun ile kurulan Aile Mahkemesi görevlidir.
Boşanmada Mal Paylaşımı Davası Yetkili Mahkeme:
Mal paylaşımı davasının görüleceği yetkili mahkeme, yani davanın Türkiye’deki hangi il veya ilçede açılacağı ise şu şekilde belirlenir (MK md.214):
Eşlerden birinin ölümü nedeniyle mal rejimi sona ermiş ise, ölenin son ikametgahı mahkemesi boşanmada mal paylaşımı davasına bakmakla yetkilidir.
Evlilik mahkemenin boşanma kararı ile sona ermişse veya devam eden bir boşanma davası varsa, boşanma davasına bakmaya yetkili olan mahkeme mal rejiminin tasfiyesini, yani boşanma halinde mal paylaşımını yapmakla da yetkilidir.
Yukarıdaki iki durum haricindeki diğer tüm hallerde davalı eşin ikametgahı aile mahkemesi boşanmada mal paylaşımı davasına bakmaya yetkilidir.
Anlaşmalı Boşanma Davasında Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır?
Anlaşmalı boşanmada mal paylaşımı, tarafların özgür iradesi ve arzusunu göre yapılabilir. Eşler, anlaşmalı boşanma protokolüyle isterse malları yine yarı yarıya paylaşabilir veya başka bir paylaşım oranı da belirleyebilir. Eşlerden biri anlaşmalı boşanma protokolüyle mal paylaşımına dair tüm haklarından feragat de edebilir.
Anlaşmalı boşanma protokolü ile mal paylaşımı davası açmaktan feragat edilecekse, feragat beyanı protokole açıkça yazılmalıdır. Protokole şu şekilde bir ibare yazılmalıdır: “….taraflar edinilmiş mallara katılma rejiminden kaynaklanan katkı payı, değer artış payı ve katılma alacağı talep haklarından feragat ederler…”
Anlaşmalı boşanma protokolünde; “…nafaka, maddi ve manevi tazminat aldım, başka hiçbir talebim yoktur…” , “…tüm haklarımı aldım, başka mal istemiyorum..” , “ev eşyalarımı aldım, başka hiçbir mal istemiyorum” şeklindeki ibareler boşanmada mal paylaşımı talep hakkından feragat edildiği anlamına gelmez. Bu şekildeki tüm ibareler boşanma davasının eki niteliğindeki maddi ve manevi tazminat, nafaka, ev eşyalarının paylaşımı vb. gibi haklardan feragat edildiği anlamına gelir.
Anlaşmalı boşanma protokolünde tarafların mal paylaşımını yaptıklarına dair açık herhangi bir ibare yoksa, taraflar anlaşmalı boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren başlayan 10 yıllık dava zamanaşımı süresi içinde boşanmada mal paylaşımı davası açabilirler.
Zina (Aldatma) Nedeniyle Boşanmada Mal Paylaşımı Nasıl Yapılır?
Zina (aldatma) nedeniyle boşanma davası, özel bir boşanma sebebi olarak Medeni Kanun m.161’de düzenlenmiştir. Aile mahkemesi, zina (aldatma) nedenine dayalı olarak evlilik birliğinin sona ermesine karar verdiği takdirde mal paylaşımı şu şekilde yapılır:
Zina nedeniyle boşanma kararı verilmesinde kusurlu olan eşin katılma alacağı tamamen ortadan kaldırılabilir veya hakkaniyete uygun oranda azaltılabilir. Yani, aldatan eşin diğer eşin edinilen malları üzerindeki alacak hakkı tümüyle sona erdirilebilir veya azaltılabilir.
Eşlerin katkı payı alacağı, zina nedeniyle ortadan kaldırılamaz. Yani, eşlerden biri aldatsa dahi, diğer eşin malvarlığına yaptığı katkıyı boşanmada mal paylaşımı sırasında talep edebilir. Örneğin, bir evin tapuda diğer eş üzerine satın alınmasına 50.000 TL vererek katkı sunan eş, zina yapsa bile sunduğu katkının güncel değerini talep edebilir.
Evlenmeden Önce Krediyle Alınan Mallar Nasıl Paylaşılır?
Boşanmada mal paylaşımı, kural olarak evlilik içinde edinilen malların paylaşılması esasına dayanır. Evlenmeden önce satın alınan mallar, satın alan eşin kişisel malı olarak kabul edildiğinden mal paylaşımına dahil edilmez.
Evlenmeden önce satın alınan, ancak kredisi evlilik içinde ödenen ev, araba, arsa vb. gibi mallar belli bir hesaplama tekniği ile boşanmada mal paylaşımına dahil edilir. Evlenmeden önce satın alınan, ancak kredisi evlilik içinde ödenen mallar boşanma halinde mal paylaşımına şu şekilde dahil edilir:
Evlilik içinde ödenen her türlü kredi ile borcu ödenen her türlü malın “krediyle ödenen kısımı” edinilmiş mal kabul edilir. Bu nedenle, diğer eş evlilik içinde ödenen kredi miktarı üzerinden hak iddia edebilir. Evlilik içinde ödenen kredinin hangi eş tarafından ödendiğinin hiçbir önemi yoktur.
Evlilik içinde ödenen kredi bedelinin ev veya arabanın satın alındığı alış fiyatına oranının ne olduğu hesaplanır.
Ev veya arabanın boşanma tarihindeki güncel piayasa değeri bilirkişi raporu ile tespit edilir. Daha önce hesaplanan oran (ödenen kredinin evin alım tarihindeki değerine oranı) gayrimenkulün güncel değerine de oranlanarak eşin katılma alacağı hesaplanır.
Örnek vermek gerekirse; 100.000 TL’ye satın alınan bir evin 40.000 TL’lik kredisinin evlilik içinde ödendiğini düşünelim. Evlilik içinde ödenen kredinin evin alım değerine oranı %40’dır. Boşanma sırasında evin güncel piyasa değerinin 200.000 TL olduğunu kabul edersek; evin güncel piyasa değerinin %40’ı 80.000 TL olacaktır. Yani, boşanmada mal paylaşımının konusu olacak değer 80.000 TL olacaktır. Eşler, edinilmiş malları yarı yarıya paylaşacağından diğer eş kredisi evlilik içinde ödenen ev nedeniyle 40.000 TL talep edebilecektir.
Boşanma Davası Açılmadan Önce Satılan Mallar Paylaşıma Dahil midir?
Eşler, evlilik süresi boyunca malları üzerinde diledikleri gibi tasarrufta bulunabilirler. Ancak, “boşanma davasının açıldığı tarihe kadar edinilmiş olan” ve elden çıkarılan tüm mallar, boşanmada mal paylaşımına dahil edilir. Boşanma davasının açıldığı tarih, eşler arasındaki mal rejiminin de tasfiye edileceği tarihtir. Yani, boşanma davasının açıldığı tarihe kadar edinilen tüm malvarlığı değerleri (nakit para, ev, araba, arsa vs.) mal paylaşımına dahil edilir. Boşanma davası açıldıktan sonra eşlerin edindiği mallar ise mal paylaşımına dahil edilmezler.
Uygulamada eşlerin boşanma davası açılmadan önce üzerlerine kayıtlı ev, arsa, otomobil vb. malları üçüncü kişilere devrederek paylaşım dışı tutmaya çalıştıkları görülmektedir. Ancak, boşanma davası açılmadan önce satılan mallar da boşanmada mal paylaşımı hesaplamalarına dahil edilir. Yani, mallar satılsa dahi mal paylaşımı yapılırken bu malların değeri bilirkişi raporu ile tespit edilerek diğer eşin alacak hakkı hesaplanır.
Hemen belirtelim ki, boşanmada mal paylaşımı davasında borçlu çıkan eşin malvarlığı diğer eşin alacak hakkını karşılamaya yetmezse, alacaklı eş, karşılıksız kazandırmalardan faydalanarak malı devralan üçüncü şahıslardan eksik kalan alacak miktarını isteyebilir (MK md.241).
Boşanma davası açıldıktan sonra mallar kendisine devredilen üçüncü kişi de belli koşullarda hukuki sorumluluk altına girer.
Evli çiftler için boşanmak tek çare olarak kendisini gösterdiğinde, ASAL HUKUK DANIŞMANLIK olarak aile hukuku dalında uzman avukat kadromuzla sizlere çok yönlü hizmet sunmaktayız. Aile hukukundan doğan boşanma, çocukların velayeti ve aile içi şiddet konularında, ASAL HUKUK DANIŞMANLIK olarak daima ciddiyet, samimiyet ve gizlilik prensibiyle hareket etmekteyiz.
Amacımız, boşanma, velayet, aile içi şiddet ve aileyle ilgili diğer tüm sorunlarda, tecrübeli avukat kadromuzla sizlere en iyi hizmeti vermek ve bu sürecin aile bireyleri için yıpratıcı olmasının önüne geçmektir.
Biz ASAL HUKUK DANIŞMANLIK olarak, aile kurumunu bir bütün olarak değerlendirip, ailenin ve tüm aile bireylerinin korunması için en uygun çözümü bulmayı amaçlamaktayız.
Boşanma, çocukların velayeti, aile içi şiddet ve diğer tüm aile hukuku konuları, uzmanlık alanlarımız içinde yer almaktadır.
Detaylı bilgi almak için lütfen iletişime geçiniz.
