Mal Ortaklığı Rejiminde Mal Tasfiyesi
Mal Rejimlerinde Tasfiye Nedir?
Evlilik birliğinin sona ermesi ile taraflar kanun tarafından öngörülen mal rejimi tasfiyesi olan edinilmiş mallara katılma rejimine göre mal ayrılığı yaparlar. Ancak taraflar kanunda seçimlik mal rejimleri olarak düzenlene diğer mal rejimlerini seçecek bir evlilik sözleşmesi ,diğer bir adıyla mal rejimi sözleşmesi yapmışlar ise bu mal rejiminin tasfiye kurallarına göre mal paylaşımı yaparlar. Kanun da düzenlenen mal rejimleri;
- Mal Ortaklığı
- Mal Ayrılığı
- Paylaşmalı mal ayrılı
- Edinilmiş malalara katılma rejimi
olarak düzenlenmiştir.
Taraflar aralarında mal rejimi seçecek bir sözleşme yapmamışlar ise edinilmiş mallara katılma rejimi yasal mal rejimi olarak kabul edilir ve bu mal rejimine tabi olurlar.
Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi Nedir?
01.01.2022 tarihinde yürüklüğe giren yeni Medeni Kanun da aksine sözleşme yapılmadıkça evliliklerde edinilmiş mallara katılma rejiminin uygulanacağı kabul edilmiştir.
Edinilmiş mallara katılma rejimi, eşlerin evlilik birliği içerisinde edindikleri mallara diğer eşin ortak olmasıdır.
Edinilmiş mallara katılma rejiminde eşlerin malları kişisel mal ve edinilmiş mal olmak üzere iki başlık altında incelenmektedir.
Edinilmiş Mallar:
- Çalışmanın karşılığı olan edimler
- Sosyal güvenlik ve yardım kuruluşları tarafından yapılan ödemeler
- Çalışma gücü kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar
- Kişisel malların gelirleri
- Edinilmiş malların yerine geçen değerler
Hakim mal tasfiyesi sırasında nelerin edinilmiş mal olduğunu belirleyecek ve hesaplayacak, diğer eş edinilmiş malların yarısı üzerinde hak sahibi olacaktır.
Kişisel Mallar:
- Eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya
- Mal rejimi başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin daha sonra miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri
- Manevi tazminat alacakları
- Kişisel mallar yerine geçen değerler
Kişisel mallar , edinilmiş malların aksine mal tasfiyesi sırasında paylaştırılamaz. Mal tasfiyesi ile beraber her eş diğer eşte bulunan kişisel mallarını geri alır.
Mal tasfiyesi işlemlerinin başlaması ile birlikte, aksi ispat edilinceye kadar eşlerin bütün malları edinilmiş mal olarak kabul edilir.
Mal Ortaklığı Rejiminde Mal Tasfiyesi
Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Tasfiye Nedir?
Mal rejiminin sona ermesi ile mal tasfiyesi başlayacaktır. Tasfiye işlemleri sırasıyla;
- Her eş diğerinde olan mallarını( edinilmiş-kişisel) geri alır,
- Eşlerin edinilmiş ve kişisel malları belirlenir,
- Varsa paylı mülkiyete konu mallarda paylar ayrılır,
- Değer artış payı, eklenecek değerler ve denkleştirme yapıldıktan sonra
artık değer bulunur.
Artık Değer Nedir?
Ekleme ve denkleştirme yapıldıktan sonra elde edilen miktarlarda dahil olmak üzere her eşin edinilmiş mallarının toplam değerinden bu mallara ilişkin borçlar çıkarıldıktan sonra kalan miktardır.
Mal Ayrılığı Rejiminde Mal Tasfiyesi Nedir?
Mal ayrılığı rejiminde kişisel mallar, edinilmiş mallar ayrımı bulunmamaktadır.
Eşlerin elde ettikleri gelirler kişisel mal olarak kabule edilmektedir. Bu mal rejimini kabul edildiği evlilik birliğinin sona ermesi hallerinde eşler arasında mal paylaşımı yapılmamaktadır.
TMK’nın 246. maddesine göre ”Eşlerden her biri kendi borçlarından bütün malvarlığı ile sorumludur. ”
Bu hüküm, evlilik birliği devam ettiği sürece eşlerden birinin kişisel borçlarından dolayı diğer eşin mallarına haciz gelmesini engellemektedir.
Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejiminde Mal Tasfiyesi Nedir?
Paylaşmalı mal ayrılığı rejimi kurulmasından sonra edinilmiş olup ailenin ortak kullanım ve yararlanmasına özgülenmiş mallar ile ailenin ekonomik geleceğini güvence altına almaya yönelik yatırımlar veya bunların yerine geçen değerler, mal rejiminin sona ermesi halinde eşler arasında eşit olarak paylaşılacaktır. Ancak;
- Manevi tazminat alacakları
- Miras yoluyla edinilen mallar
- Karşılıksız kazandırmalar
- Sağlar arası veya ölüme bağlı tasarruflardan
elde dilen mallar eşit olarak paylaştırmaya tabi olmayacaktır.
Mal Ortaklığı Rejiminde Mal Tasfiyesi Nedir?
Mal ortaklığı rejimi, ortaklık mallarını ve eşlerin kişisel mallarını kapsamaktadır. Eşlerin kişisel malları dışında kalan mallar ve gelirler, ortaklık mallarını oluşturur.
Mal Ortaklığı Rejiminde Kişisel Mal Sayılanlar;
- Mal rejimi sözleşmesi ile belirlenenler,
- Üçüncü kişilerin karşılıksız kazandırmaları,
- Eşlerden her birinin sadece kişisel kullanımına yarayan eşyalar,
- Manevi tazminat alacakları
olarak kabul edilmiştir.
Yasal mal rejiminin aksine mal ortaklığı rejiminde, miras yoluyla elde edilen menfaatlerde ortaklık malı olarak kabul edilmektedir. Kendisine miras kalan eş, diğer eşin rızası olmadan mirası red edemez veya tereke borca batık mirası kabul edemez.
Mal Ortaklığı Rejiminde Mal Tasfiyesi
Stajyer İrem ÇELİK
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
