Üst Hakkı Tesisi
Üst Hakkı Nedir?
Üst hakkı diğer bir adıyla inşaat hakkı başkasına ait arazinin üstünde ya da altında bulunan bir yapının maliki olma yetkisini veren bir irtifak hakkıdır. Medeni Kanun Madde 826 da düzenlenmiştir.
Medeni Kanunun 826. maddesi, “Bir taşınmaz maliki, üçüncü kişi lehine arazisinin altında veya üstünde yapı yapmak veya mevcut bir yapıyı muhafaza etmek yetkisi veren bir irtifak hakkı kurabilir. Aksi kararlaştırılmış olmadıkça bu hak, devredilebilir ve mirasçılara geçer. Üst hakkı, bağımsız ve sürekli nitelikte ise üst hakkı sahibinin istemi üzerine tapu kütüğüne taşınmaz olarak kaydedilebilir. En az otuz yıl için kurulan üst hakkı, sürekli niteliktedir.”
Üst hakkı sadece taşınmazlar bakımından geçerli olmaktadır. Üst hakkı bulunan arazinin malikinin arazi üzerindeki mülkiyet hakkı devam etmektedir. Yani malik araziyi satıp devredebilir. Arazi üzerinde rehin koydurabilir.
Üst hakkı tesisi ise belirli gerçek veya tüzel kişi lehine gerçekleştirilebilir. Üst hakkının kurulması için resmi senet yapılması şarttır. Üst hakkı resmi şekilde tapu sicil memuru tarafından kurulması gereklidir. Üst hakkının kurulması için şart olan bu sentte üst hakkının niteliği, kapsamı, özgüleme amacı vb. gibi hususlar yer alır. Bu sözleşme ile getirilen hükümler herkes için bağlayıcıdır. Taraflar aralarında üst hakkının devredilemeyeceğini ve mirasçılara geçemeyeceğini kararlaştırmamışlarsa üst hakkı devredilebilir ve mirasçılara geçebilir.
Bağımsız bir irtifak hakkı olan üst hakkı en fazla yüz yıl için kurulabilir. Yüz yıldan fazla bir süre için kurulması mümkün değildir. Otuz yıl ve daha fazla kurulan üst hakları sürekli nitelikteki üst hakları olarak tanımlanmaktadır.
Üst hakkı sadece üçüncü kişi lehine kurulabilir. Taşınmaz lehine üst hakkı kurulması mümkün değildir.
Üst Hakkının Hükümleri Nelerdir?
Üst hakkı sahibi olan bir kişi, arazisi üstünde veya altında inşaat yapılmasına ve bu inşaatın muhafazası ile yükümlüdür. Üst hakkı tapu kütüğünde bağımsız ve ayrı bir sayfaya kaydedilmişse hakkın konusunu oluşturan inşaat olsun veya olmasın söz konusu hak taşınmaz gibi işlem görür.
Üst Hakkı Tesisi
Üst Hakkının Tesisi Nedir?
Üst hakkı kişi lehine bağımsız bir irtifak hakkı olarak kurulacak ise resmi bir sözleşme ya da ölüme bağlı tasarruf gibi geçerli bir hukuki sebebin düzenlenmesi ve malikin tescil talebi üzerine tesis edilebilir. Daha sonra tapuya şerh vererek tescil edilir. Bu işleme üst hakkının tesisi denir.
Üst Hakkının Sona Ermesi Nasıl Olur?
Taşınmaz irtifak haklarının son bulmasını gerektiren nedenler üst hakları için de kıyasen uygulanmaktadır. Taşınmazın tamamen yok olması, tarafların kendi aralarında anlaşarak sözleşmeyi sona erdirmeleri, sözleşmede belirtilen sürenin dolması gibidir.
Üst Hakkı Tesisi
Av. İrem ÇELİK
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
