Ecrimisil Nedir | Elatmanın Önlenmesi *2024
Ecrimisil Nedir?
Taşınmaz mal üzerinde kullanma hakkı olan bir kişinin rızası dışında yahut hukuka uygunluk sebebi olmadan bir başkası tarafından kullanılması sonucunda; taşınmaz üzerinde haksız işgal oluşur. Hak sahibi tarafından bu kişiye rıza verilmiş ancak sonradan geri alınmış yahut verilen rızanın sınırı aşılmışsa yine haksız işgal oluşacaktır. Bu halde taşınmaz malın kullanma hakkına sahip olan kişi haksız işgal tazminatı talep edebilir.
Ecrimisil, haksız kullanımdan kaynaklanan hak sahibinin zararını gidermek için öngörülen bir tazminat çeşididir.
Ecrimisil Talep Edilebilmesi Aranan Şartlar Nelerdir?
Haksız İşgal Söz Konusu Olmalıdır:
- Bir malın veya taşınmazın malikinin rızası dışında yahut herhangi bir hukuka uygunluk sebebi olmadan kullanılması durumunda haksız işgal söz konusu olur. Çünkü bu kişi malı kullanma, yararlanma, tasarruf etme hakkına sahip olan bir kişi değildir. Malikin rızası varsa o halde hukuka uygun hale gelecektir ve haksız bir işgalden bahsedilemeyecektir. Örneğin kiracının mahkeme kararıyla tahliyesine karar verilmişse; kiracı kaldığı her gün için haksız işgalde bulunmuş olur.
Mirasçılar arasında da haksız işgal konusu gündeme gelmesi çok yaygındır.
- Haksız İşgalcinin Kötüniyetli Olması
Haksız işgalde bulunan kişinin kötü niyetli olması gerekir. Yani haksız işgalde bulunan kişinin, malı kullanmakta haksız olduğunu bilmesi yahut bilebilecek durumda olması gerekir. Tabi ki iyi niyetli zilyetken kötü niyetli olabilir ya da tam tersi kötü niyetli zilyetken iyi niyetli olabilir; tazminatta buna göre belirlenir ve kötü niyetli olunan dönem için ecrimisil belirlenir.
- Haksız İşgal Yüzünden Doğmuş Zarar Olmalı
Örneğin taşınmaz sahibinin evi kiraya verecekken verememesi yahut haksız işgalcinin taşınmazı kullanımı ile oluşan yıpranmalar yüzünden hak sahibi zarara uğramış olabilir.
- Mal veya Taşınmaz Üzerinde Oluşan Zararla Haksız İşgal Arasında İlliyet Bağı Olmalı
Mal veya taşınmaz üzerinde oluşan zarar haksız işgalcinin yüzünden oluşmuş olmalıdır.
Haksız İşgale Konu Mal Üzerinde Birden Fazla Hak Sahibi Varsa
- Haksız İşgalde Bulunan Kişinin Paydaş/ortak Olması
Taşınmaz üzerinde birden fazla hak sahibi olduğu durumlarda taşınmazı haksız olarak işgal eden hak sahiplerinden biri de olabilir. İşte bu halde eğer haksız işgalde bulunan kişi aynı zamanda malın sahiplerinden biri ise ecrimisil istenebilecek şartlara ek olarak “intifadan men” şartı eklenir.
İntifadan men: Bir paydaş/ortağın mal üzerinde hakkından fazlasını kullanarak haksız işgalde bulunmasıdır. Bu halde diğer hak sahipleri haksız işgalde bulunan kişinin kullanıma itiraz etmekle birlikte aynı zamanda bir bildirimde de bulunmalıdır. Bu şart yerine getirilmediği sürece ecrimisil talebinde bulunulamaz.
Ecrimisil Nedir | Elatmanın Önlenmesi *2024
Ancak bazı hallerde de intifadan men şartı aranmaz:
- Malın hukuki yahut doğal semere getiren bir yer olması halinde intifadan men şartı aranmadan ecrimisil talep edilir. Örneğin, meyve sebze ekilen bir bahçe yahut araba vb. haller örnek verilebilir.
- Mal üzerinde ortakların/paydaşların malı fiili olarak yahut kullanacağına dair bir anlaşma yapılmasına rağmen anlaşmayı ihlal eden ortaktan/paydaştan ecrimisil talep edebilmek için intifa men şartı aranmaz.
- Paydaşlar/ortaklar arasında daha önce görülmüş olan ortaklığın giderilmesi, tapu iptal ve tescili, men-i müdahale gibi davalar varsa intifadan men şartı aranmaksızın ecrimisil talep edilebilir.
Ecrimisil Tazminatı Davasında Yetkili Ve Görevli Mahkeme
- Davalı yerleşim yerinde,
- Haksız fiilin gerçekleştiği yerde,
- zararın meydana geldiği veya gelme ihtimalinin olduğu yerde,
- zarar görenin yerleşim yerinde,
Asliye Hukuk Mahkemesinde açılabilir.
Ecrimisili Tazminatı İçin Zamanaşımı Süresi
Ecrimisil davaları 5 yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Taşınmaz satılmış dahi olsa geriye dönük 5 yıllık ecrimisil talep etmek mümkündür.
Ecrimisil Davasına İtiraz
Kişi haksız işgalde bulunmuyorsa, kullanım hakkı olduğunu ispat etmelidir.
Bununla beraber tanık ve yemin dahil her türlü delille de paydaş/ortaksa intifayla men koşulunun gerçekleştiği ispat edilebilir.
Ancak haksız işgalde bulunmadığını ispat edemiyorsa ecrimisil bedeline itiraz ederek, hak sahibinin iddia ettiği zararının oluşmadığını beyan edebilir.
Yargıtay Kararları
Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2013/11242 Esas, 2013/10785 Karar
Paydaşlar/ortaklardan biri haksız işgalde bulunmuşsa ecrimisil talep edilmeden önce intifadan men şartı yerine getirilmelidir. Ecrimisile konu edilen taşınmazlar tapuda taraflar adına kayıtlıdır. Paydaşlar (kural olarak) intifadan men edilmedikçe birbirlerinden ecrimisil isteyemezler. Bu koşul dava şartı olması nedeniyle kendiliğinden gözetilir.
Ancak, bu kuralın birtakım istisnaları vardır ki bunlar; ecrimisil istenen taşınmazın fındıklık, çayır gibi (kendiliğinden) doğal ürün veren ya da hukuksal semere getiren işletme, fabrika gibi yerlerden olması, ya da paylı taşınmazı işgal eden paydaşın bu yerin tamamında hak iddiası ve diğerlerinin paydaşlığını inkar etmesi, paydaşlar arasında yapılan kullanım anlaşması sonucu her paydaşın yararlanacağı ortak taşınmaz veya bölümlerinin belirli bulunması, davacı tarafından diğer paydaşlar aleyhine daha önce bu taşınmaza ilişkin, elatmanın önlenmesi, ortaklığın giderilmesi, ecrimisil ve benzeri davalar açılmış bulunması halleridir. İşte bu hallerde intifadan men şartı aranmaksızın ecrimisil tazminatı talep edilebilir.
Ecrimisil Nedir | Elatmanın Önlenmesi *2024
Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
