Tespit Davası Örnekleri Nelerdir
Tespit Davası 2021
Tespit davası, mahkemeden bir hakkın veya hukuki ilişkinin var olup olmadığının ya da bir belgenin sahte olup olmadığının tespit edilmesi talebini içeren bir dava türüdür. Maddi olayın tespiti mahkemeden istenemez. Örneğin, kiracının evden çıkıp-çıkmadığının mahkeme yolu ile tespiti istenemez.
Kişiler arasında bir hukuki ilişkinin varlığı ya da yokluğu anlamında uyuşmazlık varsa, bu uyuşmazlığın giderilmesi için tespit davası açılır ve hakkın veya ilişkinin varlığı ya da yokluğu hakkında mahkemece bir karar verilir. Tespit davasının işlevi, bir hukuki ilişkinin sadece var olup olmadığının tespiti olup; bundan ileri yönde bir hüküm verilmez.
Fakat eda (edim-verme-ödeme-yapma) davalarında davacı, davalının bir işi yapmaya, bir şeyi vermeye veya bir işi yapmamaya mahküm edilmesini ister.
(Hukuk Muhakemeleri Kanunu- Madde 105) Mesela, kiracının (davalının) taşınmazı tahliye etmesini istemek, borç verilen elli bin Liranın iadesini talep etmek tespit davasının değil; eda davasının konusudur. Buna karşılık bir kira ilişkisinin yani yazılı şekilde yapılmamış olan kira sözleşmesinin varlığının belirlenmesi ise tespit davasının konusudur.
Tespit davaları, davalıyı bir şey yapmaya zorlamaz; bir şeylerden kaçınmaya, vermeye, ödemeye mahkum etmez. Sadece üzerinde şüphe olan bir hak ya da hukuki bir ilişkinin var olup olmadığı tespit edilir. Örneğin, taraflar arasında geçerli şekilde yapılmış bir sözleşme olup olmadığının hukuki olarak tespit edilmesi için tespit davası açılır.
Tespit davası, eda davasının öncüsü durumundadır. Henüz şartları tamam olmadığından açılamayan eda davası için ilerideki hukuki ilişkinin belli edilmesi bakımından kesin delil olarak kullanılmak üzere tespit davası açılabilir.
Örneğin, bir işçinin kayıt dışı çalıştırılması durumunda, işçinin tazminatlarını ve diğer işçilik alacaklarını dava edebilmesi için öncelikle o işyerinde çalıştığının tespit edilmesi gereklidir. İşte bu noktada açılacak olan ilk dava hizmet tespiti davasıdır. Hizmetinin tespit edilmesinden sonra eda davasını yani alacak davasını işverene yöneltebilecektir.
Tespit Davası Örnekleri Nelerdir?
Tespit davasının uygulamada en sık rastlanan örnekleri; kira tespit davası, zarar-ziyan tespit davası, tereke tespit davası, hizmet tespit davası, iş kazası tespit davası, delil tespit davası, sigorta tespit davası, ücret tespit davasıdır.
Tespit Davası Nasıl Açılır?
Tespit davası açmak için en önemli koşul, hukuki bir yararın olmasıdır. Yani, bu davayı açacak kişinin dava tarihi itibariyle hukuken korunmaya değer güncel bir hakkının bulunması gerekmektedir.
Tespit Davası Hangi Mahkemede Açılır?
Tespit davasının hangi mahkemede açılacağı, tespiti istenecek konu ile ilgili değişiklik gösterecektir. Örneğin kira tespiti için sulh hukuk mahkemesi, hizmet tespiti için iş mahkemesi görevlidir.
Tespit Davası Örnekleri Nelerdir
Tespit Davası Ne Kadar Sürer?
Bu sorunun cevaplanması, tespitini talep ettiğiniz konu ile ilgilidir. Ancak yine de diğer davalara göre daha çabuk sonuçlanacağını söyleyebiliriz. Eğer tespitini istediğiniz konu ile ilgili bilirkişi incelemesi, keşif, tanık dinlenmesi ve bir takım yazışmaların yapılması gerekiyor ise, bunların yapılması için gereken süre kadar davanız sürecektir. Bilirkişi raporu geldikten sonra dava neticelenir. Tespit tamamlanmış olur. Tespit sonrasında açacağınız bir dava var ise, alacak, tazminat gibi, o davaları açmanız gerekmektedir.
Tespit Davası Reddedilirse Ne Yapmalıyım?
Tespit davanız reddedilirse, mahkemenin ret gerekçesini dikkate alarak ve bunu ortadan kaldırarak tekrar dava açabilirsiniz. Ancak ilk dava için ödediğiniz harcı iade almanız mümkün olmayacaktır. Bu nedenle yeni dava için yeniden harç ödemeniz gerekecektir.
Bu davayı açan kişi korunmaya değer bir hakkının varlığını açıkça ortaya koymak ve bunu ispat etmek zorundadır.
Örneğin, oturduğunuz apartman dairesinin çatısının aktığını düşünelim. Mahkemeden bunun tespitini talep edebilmeniz için, çatının aktığını, o evde oturduğunuzu, bunun size zarar verdiğini ve bu durumun güncel olduğunu ispat etmeniz gerekmektedir. Bunu çekeceğiniz fotoğraflarla, yönetime yaptığınız yazılı bildirimlerle ispat etmeniz mümkündür.
Tespit davası ne kadar sürer?
Diğer dava çeşitlerinde olduğu gibi tespit davasının da ne kadar süreceği sorusuna ülkemizde kesin ve net olarak cevap vermek kesinlikle mümkün değildir ve yanıltma kastı taşır.
Çünkü tespiti istenen hukuki konuya bağlı olarak tespit davasının süresi ve dolayısıyla yargılama değişmektedir. Tespit edilmesi istenen hukuki ilişki veya hakkın ispatı için hangi delillerin gerektiği, bu sürenin şekillenmesinde önem arz eder. Örneğin; deliller arasında keşif, bilirkişi incelemesi, tanık dinlenmesi, Adli tıp raporu gibi hususlar varsa süreç de bu doğrultuda uzayacaktır. Ayrıca başvurulan mahkemenin iş yüküne bağlı olarak da davada karar verilme süresi değişecektir.
Tespit davası dilekçesi nasıl yazılır?
Tespit davası dilekçesi, tespit edilmesi istenen hukuki hakka veya hukuki ilişkiye bağlı olarak düzenlenmektedir.
Diğer tüm dava çeşitlerinde olduğu gibi, tespit davalarında da dilekçelerin içeriği farklıdır.
Davanın adının “tespit” olması, sürecin çok basit olduğu yanılgısı vermemelidir. Zira bazı tespit davaları, eda davalarından çok daha uzun ve karmaşıktır.
Şöyle ki; kira tespit davası için farklı, hizmet tespit davası için farklı, babalığın (soybağının) tespiti için farklı hukuki dayanaklar, açıklamalar ve birbirinden çok farklı deliller gerektiğinden farklı dilekçeler düzenlenecektir. Çünkü her tespit davasında sunulması gereken hukuki deliller ve ilgili yasal mevzuat başka olduğundan dilekçeler de kesinlikle birbirinden çok farklı olacaktır.
Herhangi bir konuda tespit davası açılması gerektiğinde davacının, dava açmadan önce uzman bir avukat yardımıyla tespit davası dilekçesi hazırlaması dava sürecinin doğru ilerlemesi için önemlidir. Zira tüm hukuki uyuşmazlıkların dava yoluyla çözümünde süreci uzman bir tespit davası avukatıyla yürütmek, istenen sonucu alabilmekte çok önemlidir.
Tespit Davası Örnekleri Nelerdir
