Kamulaştırmada Uzlaşma Nedir?
Kamulaştırmada uzlaşma, idarenin kamulaştırmak istediği taşınmaz için mahkemeye başvurmadan önce taşınmaz maliki ile satın alma usulüne göre bir anlaşmaya varmasını ifade eder. Uzlaşma kamulaştırma sürecinin daha hızlı tamamlanması amacıyla Kanunda kamulaştırmanın şartı olarak düzenlenmiştir.
Kamulaştırma Nedir?
Kamulaştırmanın ne olduğunu açıklayarak yazımıza başlayalım. Kamulaştırmadan söz ederken mülkiyet hakkına değinmekte yarar vardır. Mülkiyet hakkı anayasa ile koruma altına alınmış bir haktır ve sınırlandırılması ancak kamu yararı söz konusu ise gündeme gelebilmektedir. Kamulaştırmayı tanımlayacak olursak devlet ve kamu tüzel kişileri tarafından kamu yararının gerektirdiği hallerde, gerçek karşılıklarını peşin ödemek şartıyla, özel mülkiyette bulunan taşınmaz malların tamamını veya bir kısmını, kanunla gösterilen esas ve usullere göre el konulması veya üzerinde irtifak hakkı tesis edilmesi işlemine kamulaştırma denmektedir.
Kamulaştırmada Uzlaşma Nedir?
Kamulaştırmada uzlaşmaya değinecek olursak Kamulaştırma Kanunu’nda belirtilen usule göre kamulaştırılacak taşınmazın öncelikle idare tarafından satın alma yoluna gidilmesi öngörülmüştür. Kamulaştırmaya konu edilmesi planlanan taşınmazın maliki ile satın alma usulüne göre uzlaşılamadığı takdirde idare, mahkemeye başvurmak suretiyle taşınmazın idare adına tescilini talep edecektir.
Satın alma usulü nedir?
Kamulaştırmada Uzlaşma Şartı
Kamulaştırma işlemlerinde sürecin daha hızlı ilerlemesi adına Kamulaştırma Kanunu’nda yapılan değişiklikle kamulaştırmada uzlaşma, satın alma usulü detaylı bir biçimde açıklanma suretiyle kamulaştırmanın bir şartı olarak belirlenmiştir. Bu anlamda idare, kamulaştırmak istediği taşınmazı, kamulaştırmak için mahkemeye başvurmadan önce, kamulaştırmada uzlaşma şartı bulunduğundan, malikle uzlaşma yoluna gidip satın alma usulünü deneyecek uzlaşma olmazsa mahkemeye başvurarak kamulaştırma işlemine devam edecektir.
Kamulaştırmada Uzlaşma Nasıl Yapılır?
Kamulaştırmada uzlaşma, açıklamış olduğumuz gibi idarenin, kamulaştırılmak istenen taşınmazın maliki ile satın alma yoluna giderek uzlaşmasını ifade etmektedir. Kamulaştırma Kanunu sürecin hızlı işlemesi için böyle bir yol öngörmüş ve kamulaştırmada uzlaşmanın nasıl yapılacağını satın alma usulü başlığı altında açıklamıştır.
Kamulaştırmada uzlaşma nasıl yapılır sorusunun cevabı, kanunda aşağıdaki gibi açıklanmıştır.
İdarenin, Kamulaştırma Kanunu’na göre, tapuda kayıtlı olan taşınmaz mallar hakkında yapacağı kamulaştırmalarda satın alma usulünü öncelikle uygulaması esastır.
Kamulaştırma kararının alınmasından sonra kamulaştırmayı yapacak idare, bu taşınmaz malın tahmini bedelini tespit etmek üzere kendi bünyesi içinden en az üç kişiden teşekkül eden bir veya birden fazla kıymet takdir komisyonunu görevlendirir.
Ayrıca idare, kamulaştırmada uzlaşmaya yönelik olarak, tahmin edilen bedel üzerinden pazarlıkla satın alma ve trampa işlemlerini yürütmek ve sonuçlandırmak üzere kendi bünyesi içinden en az üç kişiden teşekkül eden bir veya birden fazla uzlaşma komisyonunu görevlendirir. Kamulaştırmada uzlaşma (satın alma) usulüne sonrasında idarenin malik ile bir davet vasıtasıyla iletişime geçmesi suretiyle devam edilecektir.
Kamulaştırmada Uzlaşmaya Davet
İdare, yukarıda bahsi geçen komisyonları görevlendirdikten sonra malik ile iletişime geçerek uzlaşma sürecini resmen başlatacaktır. Uygulamada bu durum, “uzlaşmaya davet” olarak adlandırılmaktadır.
İdare tarafından, resmi taahhütlü bir yazı aracılığıyla malik ile iletişime geçilecektir. Resmi taahhütlü bildirim, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı uyarınca Kamulaştırma Kanunu’na göre, bu kanunda hüküm bulunmayan hallerde ise 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre yapılacaktır. Malik, kamulaştırma kararını satın alma usulünün tebliği ile öğrendiği için işbu karara karşı idari yargıda dava açma süresi de tebligat ile başlayacaktır.
Resmi taahhütlü yazıyla, kamulaştırılacak taşınmazın, bedeli ödenmek üzere pazarlıkla satın alınmak istendiği veya idareye ait başka bir taşınmaz malla trampa edilerek devralınma talebi malike bildirilecektir. İdarenin bu bildiriminde, kıymet takdir komisyonunun evvelce belirlediği tahmini taşınmaz bedeli belirtilmez.
Kamulaştırmada Uzlaşma Sağlanamamasının Sonuçları
İdareyle malik arasında uzlaşma sağlanamaması veya malikin ferağ için tapuya gelmemesi gibi nedenlerle, taşınmaz satın alma yoluyla elde edilemezse, Kamulaştırma Kanunu m.10 uyarınca işlem yapılır.
Yani uzlaşamama halinde idare, kamulaştırma bedelinin mahkemece tespit edilerek idare adına tescili talebiyle taşınmazın bulunduğu yerdeki Asliye Hukuk Mahkemesine başvurabilir.
Sonuç olarak, taraflar uzlaşma görüşmeleri sonucunda anlaşırlarsa kamulaştırma işlemine ve bedeline karşı itiraz davası açılamayacaktır. Tarafların anlaşma sağlayamaması halinde ise kamulaştırma bedelinin tespiti mahkemece gerçekleştirilerek taşınmaz malın idare adına tescili yapılacaktır.
Kamulaştırmada Uzlaşma Nedir
