Kamu Görevlisinin Suçu Bildirmemesi
İşlenmekte veya işlenmiş olmakla birlikte sonuçlarını sınırlama imkanı olan bir suçun yetkili makamlara haber verilmesi gerekir. Bu suça dair yetkili makamlara bildirim yapılmaması halinde suçu bildirmeme suçu işlenmiş olur. Her suçlunun veya suçun gizlenmesi niteliğindeki eylemler “suçu bildirmeme suçunu” oluşturmaz. Suçu bildirmeme suçunun oluşabilmesi için “suçun işlenme aşamasında” veya “işlenmiş ancak sonuçlarını sınırlanma” imkanı olması gerekir.
Suçun işlenmekte olması demek: Kişi suçu işlemek için icra hareketlerine başlamış olmasıdır. Ancak suç işleyeceğine dair ifadeler kullanması suçun işlenmekte olduğu anlamına gelmez. Suçun teşebbüs aşamasına gelmiş olmasıdır. Teşebbüsün başlaması ile sona ermesi arasındaki zamanı ifade eder.
Suçu bildirmeme suçu 3 aşamada düzenlenmiştir:
- Herkes tarafından işlenebilen suçun temel şekli TCK madde 278
- Kamu görevlisinin suçu bildirmemesi TCK madde 279
- Sağlık mesleği mensuplarının suçu bildirmemesi TCK madde 280
Suçu Bildirmeme Suçu Nasıl Oluşur?
- İşlenmekte olan bir suçun yetkili makamlara bildirilmemesi: Suç işleyen kişinin hazırlık hareketlerini geçip icra hareketlerine başlamış olmasıyla birlikte bildirim yükümlülüğü doğar. Yani hazırlık hareketleri aşamasında iken bildirim yükümlülüğü yoktur. Suçun teşebbüs aşamasına gelmesi gerekir. Örneğin birini öldürmek için silah satın alan bir kişi henüz hazırlık hareketlerindedir. Bu durumu gören bir kişinin yetkili makamlara haber vermemesi halinde suç işlemiş olmaz. Ancak silahı o kişiye doğru doğrulttuğunu görmeniz halinde bildirim yükümlülüğünüz doğmuş demektir.
- İşlenmiş olmakla birlikte neticeleri sınırlanabilecek bir suçu yetkili makamlara haber vermeme: Bir suç işlendikten sonra suçtan dolayı ortaya çıkmış olan sonuçların engellenme imkanı varsa yetkili makamlara haber verilmesi gerekir. Aksi halde suç işlenmiş olur. Örneğin bir kimse başka bir kimseyi yaralamış ve ölmesini bekliyorsa bu durum 3. bir kişi tarafından görülmüşse yetkili makamlara haber verilmesi gerekir. Çünkü kişi yaralanmıştır ve yetkili makamlara haber verilmemesi halinde daha ağır bir sonuç olan ölüm neticesi ortaya çıkacaktır. Dolayısıyla bunu göre 3. kişinin suçtan doğan neticeyi sınırlama imkanı vardır.
Suçu bildirme yükümlülüğü herhangi bir şekilde yerine getirilebilir. Kolluk kuvvetlerine, herhangi bir kamu görevlisine veya dilekçe, e- mail, sosyal medya gibi araçlar kullanılarak dahi haber verilebilir.
Suçu Bildirmeme Suçunun Cezası
- İşlenmekte olan bir suçun yetkili makamlara bildirilmemesi
- İşlenmiş olmakla birlikte neticeleri sınırlanabilecek bir suçu yetkili makamlara haber verilmemesi,
durumunda bildirim yapmayan kişi, 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Aynı zamanda suçun mağdurunun 15 yaşını bitirmemiş olması halinde veya beden/ruhsal bakımından engelli olan veya hamileliği kendisini savunmayacak durumda bir kimse olması halinde verilecek ceza yarı oranında arttırılmaktadır.
Suçu Bildirme Yükümlülüğü Olmayanlar
Tanıklıktan çekinme hakkı olan kişilerin suçu bildirmeme yükümlülüğü yoktur. Tanıklıktan çekinme hakkı olan kişiler şunlardır:
- Şüpheli veya sanığın nişanlısı.
- Evlilik bağı kalmasa bile şüpheli veya sanığın eşi.
- Şüpheli veya sanığın kan hısımlığından veya kayın hısımlığından üstsoy veya altsoyu.
- Şüpheli veya sanığın üçüncü derece dahil kan veya ikinci derece dahil kayın hısımları.
- Şüpheli veya sanıkla aralarında evlâtlık bağı bulunanlar.
Kamu Görevlisinin Suçu Bildirmemesi
Kamu görevlisi sadece devlet memuru demek değildir. Türk Ceza Kanunu’na göre, Kamu görevlisi deyiminden; kamusal faaliyetin yürütülmesine atama veya seçilme yoluyla ya da herhangi bir surette sürekli, süreli veya geçici olarak katılan kişi demektir. Adli işlem yapan; Polis, jandarma, avukat, hakim, seçimle gelen; muhtar, milletvekili veya tama yoluyla gelen bilirkişi, doktor (devlet hastanesinde görev yapan), müsteşar gibi kişiler kamu görevlisi sayılır.
Kamu görevlisinin bu suçun işlenmekte olduğunu veya işlenmiş olmakla birlikte neticelerini sınırlayabileceğini görevini yaparken haberdar olmuş olmalıdır. Görevi başında olmadığı zaman bir suça şahit olan kişi, sırf kamu görevlisi olduğu için cezalandırılmaz.
TCK Madde 279- (1) Kamu adına soruşturma ve kovuşturmayı gerektiren bir suçun işlendiğini göreviyle bağlantılı olarak
öğrenip de yetkili makamlara bildirimde bulunmayı ihmal eden veya bu hususta gecikme gösteren kamu görevlisi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Suçun, adlî kolluk görevini yapan kişi tarafından işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkraya göre verilecek ceza yarı
oranında artırılır.
Sağlık Mesleği Mensuplarının Suçu Bildirmemesi
Doktor, hemşire, eczacı, ebe ve sağlık hizmeti veren diğer tüm kişilerden bahsedilmektedir. Ancak bu suçu sadece özel kurumlarda veya hastanelerde çalışan sağlık mensupları da bu suçu işleyebilir. Devlet hastanesinde çalışan sağlık mensuplarının (kamu görevlisi) suçu bildirmemeleri halinde “kamu görevlisinin suçu bildirmemesi” hükümleri uygulama alanı bulur.
Özel hastane veya kurumlarda çalışan sağlık mensuplarının görevi sırasında suç işlendiğini görmesi ve haber vermemesi halinde suç oluşur. Görevi sırasında olmadığı bir zamanda bu yükümlülüğü ihlal etmesi halinde suçun bu halinde değil temel şeklinde ceza alır.
TCK Madde 280- (1) Görevini yaptığı sırada bir suçun işlendiği yönünde bir belirti ile karşılaşmasına rağmen, durumu yetkili makamlara bildirmeyen veya bu hususta gecikme gösteren sağlık mesleği mensubu, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Sağlık mesleği mensubu deyiminden tabip, diş tabibi, eczacı, ebe, hemşire ve sağlık hizmeti veren diğer kişiler
anlaşılır.
Kamu Görevlisinin Suçu Bildirmemesi
Stajyer Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
