Alacak Davasının Açılması İçin Şartlar
Alacak Davası Nedir?
Alacak davarında; alacaklı ve borçlunun olduğu iki taraf vardır. Bu borcun 4 kaynağı olabilir:
- Sözleşme
- Haksız Fiil
- Vekaletsiz İş Görme
- Sebepsiz Zenginleşme
Sayılmış olan işlemlerden birinden kaynaklı olarak bir borç doğmuş olabilir. Borcun vadesi geldiği zaman borçlu olan kişi borcunu ödemelidir. Aksi halde temerrüde düşmüş olacaktır. Yani borcunu ödemekte gecikmiş olacaktır. Dolayısıyla borçluya bazı sonuçlar doğabilir. Borçlunun borcunu zamanında ödememesinden kaynaklı olarak faiz uygulanacaktır. Borcun zamanında ödenmemesi halinde alacaklı, borçluya karşı alacak davası açabilir. Alacak davasında alacaklının alacağını ispatlaması halinde borçlu aleyhine ilamsız icra takibi başlatılabilir.
Alacak davası, miktarın belirlenebilir ve belirlenememesine göre 3 şekilde açılabilir:
- Belirli Alacak Davası
- Belirsiz Alacak Davası
- Kısmi Alacak Davası
Alacak Davasının Açılması İçin Şartlar
- Borcun vadesi gelmesine rağmen ödenmemesi gerekir.
- Borçlunun yapması gereken bir edimi yapmamış olması gerekir.
- Alacaklının borcun ödenmemesinde kusuru olmaması gerekir. Örneğin, borçlunun ödeme yapmak istemesine rağmen, ödemenin kabul edilmemesi.
bu şartların gerçekleşmesi halinde alacak davası açılabilir.
Alacak Davası | Alacak Davasının Açılması
Belirsiz Alacak Davası
Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 107. maddesinde düzenlenmiştir.
HMK madde 107- Davanın açıldığı tarihte alacağın miktarını yahut değerini tam ve
kesin olarak belirleyebilmesinin kendisinden beklenemeyeceği veya bunun imkânsız olduğu
hâllerde, alacaklı, hukuki ilişkiyi ve asgari bir miktar ya da değeri belirtmek suretiyle belirsiz
alacak davası açabilir.
(2)Karşı tarafın verdiği bilgi veya tahkikat sonucu
alacağın miktarı veya değerinin tam ve kesin olarak belirlenebilmesi mümkün olduğunda,
hâkim tarafından tahkikat sona ermeden verilecek iki haftalık kesin süre içinde davacı, iddianın
genişletilmesi yasağına tabi olmaksızın talebini tam ve kesin olarak belirleyebilir. Aksi takdirde
dava, talep sonucunda belirtilen miktar veya değer üzerinden görülüp karara bağlanır.
Belirsiz alacak davası, ancak alacak miktarı tam olarak belirlenemiyorsa açılabilir. Alacak miktarının dava açılmadan önce tam ve kesin olarak belirlenememesi gerekir. Bu halde tahmini olarak asgari bir tutar üzerinden dava açılır. Dava sırasında alacağın miktarının tam ve kesin olarak belirlenmesinin mümkün olduğu anda davacı, dava başındaki talebini artırabilir.
Kısmi Alacak Davası
Alacak belirli veya belirlenebilir olması halinde belirsiz alacak davası şeklinde açılamaz. Ancak şartları varsa kısmi dava olarak açılabilir. Kısmi dava; alacağın tamamı için değil, bir bölümü için açılır. Alacaklı alacağının bir kısmını davaya konu ederken diğer kısmını saklı tutmak kaydıyla davayı açabilir.
Alacak davasının kısmi olarak açılması için dava konusunun bölünebilir olması gerekir. Alacaklının dava konusu etmeyerek alacağını saklı tuttuğu kısmını ıslah yolu ile isteyebilir.
Alacak Davasında Zamanaşımı Süresi
Alacak davalarında zamanaşımı süresi Türk Borçlar Kanunu’nda aksi bir hüküm belirtilmediği sürece 10 yıldır.
Aşağıda sayılan hallerde zamanaşımı süresi 5 yıldır.
- Kira bedelleri, anapara faizleri ve ücret gibi diğer dönemsel edimler.
- Otel, motel, pansiyon ve tatil köyü gibi yerlerdeki konaklama bedelleri ile lokanta ve benzeri yerlerdeki yeme içme bedelleri.
- Küçük sanat işlerinden ve küçük çapta perakende satışlardan doğan alacaklar.
- Bir ortaklıkta, ortaklık sözleşmesinden doğan ve ortakların birbirleri veya kendileri ile ortaklık arasındaki; bir ortaklığın müdürleri, temsilcileri, denetçileri ile ortaklık veya ortaklar arasındaki alacaklar.
- Vekâlet, komisyon ve acentelik sözleşmelerinden, ticari simsarlık ücreti alacağı dışında, simsarlık sözleşmesinden doğan alacaklar.
- Yüklenicinin yükümlülüklerini ağır kusuruyla hiç ya da gereği gibi ifa etmemesi dışında, eser sözleşmesinden doğan alacaklar.
Alacağın ödenme tarihinin gelmesiyle birlikte zamanaşımı süresi işlemeye başlar. Zamanaşımı süresinin dolmuş olduğu hakim tarafından kontrol edilmez. Borçlunun alacağın talep edilebilmesi için sürenin dolduğuna dair zamanaşımı def’i ileri sürmesi gerekir.
Alacak Davasında Yetkili Ve Görevli Mahkeme
Kural olarak alacak davasında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. Ancak alacağın türüne göre diğer mahkemelerde görevli olabilir. Örneğin kira alacakları için Sulh Hukuk Mahkemesi görevlidir.
Alacak davasında yetkili mahkeme ise;
- Sözleşmenin ifa edileceği yer mahkemesinde
- Davalı veya davacının yerleşim mahkemesinde
- Sözleşmede yetkinin belirlenmesi halinde o yer mahkemesinde dava açılabilir. Ancak bu mahkemeler dava türüne göre değişkenlik gösterilebilir.
Alacak Davasının Açılması İçin Şartlar
Stajyer Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
