İşe İade Davası Açma Şartları | İşe İade Davası
İşe İade Davası Nedir?
İşe iade davası belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışan bir işçinin, iş akdinin işveren tarafından feshedilmesiyle kendisine sağlanan iş güvencesinden yararlanmak suretiyle işe iadesini talep ettiği bir davadır. Dolayısıyla bu davanın işveren tarafından açılması mümkün değildir. İşe iade davası ancak iş sözleşmesi geçersiz bir nedene dayanarak sonlandırılan işçi tarafından açılabilir.
İş Kanunun 18. maddesinde belirtilen geçersiz fesih nedenleri şunlardır:
-Sendika üyeliğinin bulunması,
-İşyeri sendika temsilciliği yapmak,
-Haklarını takip etmek veya yükümlülüklerini yerine getirmek amacıyla işveren hakkında adli veya idari mercilere başvurmak,
-Çalışma saatleri dışında veya işverenin rızası alınarak çalışma saatleri içerisinde sendikal faaliyetlere katılmak,
-Irk, cinsiyet, renk, inanç, siyasi görüş, medeni hal, hamilelik, doğum, ve benzeri nedenlerdir.
İşe İade Davası Hangi Durumlarda Açılabilir?
İş sözleşmesi haksız olarak feshedilen işçiye işe iade davası açma hakkı tanımıştır. Öncelikle İş Kanunu’nun 18/1. maddesinde;
‘’Otuz veya daha fazla işçi çalıştıran işyerlerinde en az altı aylık kıdemi olan işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesini fesheden işveren, işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebe dayanmak zorundadır.(Ek cümle: 6552 – 10.9.2014 / m.2) “Yer altı işlerinde çalışan işçilerde kıdem şartı aranmaz.”
şeklinde geçerli neden olmaksızın iş akdinin feshedilemeyeceği belirtilmiştir. Aksi durum halinde ise işçinin işe iade davası açma hakkı bulunmaktadır.
İşe İade Davası Açma Şartları
İşe iade davası her durumda açılamaz. Bazı şartların varlığı gerekir. Buna göre;
1.İşçinin En Az Altı Aylık Kıdemi Olmalıdır.
2.İşyerinde En Az Otuz Veya Daha Fazla İşçi Çalışıyor Olmalıdır.
3.İşçi Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi İle Çalışıyor Olmalıdır.
4.İşçinin İşveren Vekili Olmamalıdır.
5.İşçinin İş Sözleşmesi Geçerli Ya da Haklı Bir Sebeple Sona Ermemiş Olmalıdır.
İşe İade Davası Şartları İşçinin Feshe Karşı Korunması
İşe iade davası şartları arasında yer alan ve İşveren tarafından belirli şartlar oluşmadan işçilerin işten çıkarılmasının önüne geçilmesini amaçlayan düzenlemeler yapılmıştır. Buna göre ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı haller, zorlayıcı nedenleri, hastalık gibi sebepler dışında hiçbir hukuki gerekçe ortaya koyulmadan işçilerin işten çıkarılması halinde işe iade davaları açılabilmektedir. İşe iade davası kazanılması durumunda işçi işine geri dönmektedir.
İşe İade Davası Açma Şartları | İşe İade Davası
Yargıtayca Kabul Edilen Örnek Geçerli Sebepler
-İşçinin diğer işçilere oranla verimsiz çalışması,
-İşçinin öğrenme konusunda isteksizliği,
-İşçinin işe girerken beyan ettiği nitelikleri işine yansıtmaması,
-İşçinin sık sık işe geç gelmesi,
-İşyerini huzurunu bozacak davranışlarda bulunmak,
-Sık sık rapor alarak işe gelmemek, (bir yılda doksan günden fazlaysa haklı sebep sayılır)
-Ekonomik kriz ya da işyerinde belli bir bölümün kaldırılması,
Gibi sebepler geçerli sebep sayılır.
İşçinin en az altı aylık kıdeme sahip olması
İşe iade davası açacak olan işçinin en az 6 aylık kıdeme sahip olması gerekmektedir. İşçinin altı aylık kıdemi, aynı işverenin bir veya değişik işyerlerinde geçen süreler birleştirilerek hesap edilir. Ancak İş Kanunu 18. madde ile bir istisna getirilerek bu şartın yer altı işlerinde çalışan işçilerde aranmayacağı belirtilmiştir. Yani yer altında çalışan işçiler 6 aylık kıdeme sahip olmasalar bile bu yola başvurabilecektir.
İş Kanunu’nun 18. maddesinde, altı aylık kıdem hesabında 66. maddedeki sürelerin dikkate alınacağı belirlenmiştir. Buna göre çalışma süreleri ile birlikte çalışma sürelerinden olan hallerin, kıdem sürelerine etki etmesinden dolayı 66. maddede belirlenen haller kıdem hesabında göz önünde bulundurulacaktır.
İşe İade Davası Ne Kadar Sürer?
İşe iade davası ilk başvuruda yargıtayın en geç iki ay içerisinde karara bağlaması gerekiyor ve sonuç çıkıyor. Karar neticesine herhangi bir itiraz olursa yüksek mahkemeye yani temyiz süreci sonucu için gidecek olursa yüksek mahkemenin sonuca bağlaması yaklaşık 1 ay gibi bir süreyi bulmaktadır.
İşe İade Davası Sonuçlanması
İşe iade davasında Eğer işçinin iş sözleşmesinin feshedilmesinde işveren haklı görülürse işçi işe iade edilmemektedir. Eğer mahkeme işçiyi haklı bulursa işe iade kararı verir. İşe iade davası kazanılması durumunda işçinin işine tekrar başlamak için, 10 iş günü içerisinde başvurması gerekmektedir. İşveren ise işçiyi en geç bir ay içerisinde işe başlatmak zorundadır.
İşe iade davasında Eğer işveren işçiyi tekrar işine başlatmazsa dört aylık ücret tutarını ve sekiz aylık ücret tutarında işe başlatmama tazminatı ödemek zorundadır. Bu tazminat işçinin brüt ücreti üzerinden hesaplanmaktadır. İşçi gerekli sürede işe başlamak için başvurmazsa iş sözleşmesi geçerli nedenle feshedilmiş sayılmaktadır.
İşe İade Başvuru Süresi Ne Zaman Başlar?
İşe iade dava süreci işçinin işten çıkarıldığı andan itibaren başvuru süresi başlamaktadır. En son başvuru tarihi ise işten çıkarıldıktan 1 ay sonrasıdır 1 ay geçtikten sonra işe iade davası açılamaz.
Boşta Geçen Süre Ücreti Ne Zaman Muaccel olur?
İşçi iş mahkemesine işe iade için başvuru yaptığı tarihten itibaren 4 aylık ödeme muaccel olur.
İşe İade Davası Sonucu İşçinin İşe Başlamaması
İşe iade davasında Mahkeme kararının ardından işçi işe çağrıldığı halde işe başlamayı reddedecek olursa normal fesih geçerli olacağı için mahkemeden doğan haklarından mahrum kalmaktadır. Yani işçi normal feshi kabul etmiş sayılır.
İşe İade Davası Arabuluculuk
7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 1 Ocak 2018 tarihinde yürürlüğe girmesiyle birlikte bu tarihten itibaren iş hukukunda dava şartı olarak zorunlu arabuluculuk uygulanmaktadır. İş Mahkemeleri Kanunu madde 3/1’e göre “Kanuna, bireysel veya toplu iş sözleşmesine dayanan işçi veya işveren alacağı ve tazminatı ile işe iade talebiyle açılan davalarda, arabulucuya başvurulmuş olması dava şartıdır.” İşe iade davası arabuluculuk kurumu bakımından dava şartına sahip olduğundan bu yola başvurmadan işe iade davası açıldığı takdirde, dava şartı yokluğundan bu talep usulden reddedilecektir. İşe iade arabuluculuk başvuru süresi ise İş Kanunu 20. maddeye göre fesih bildiriminin tebliğinden itibaren 1 ay olarak belirlenmiştir.
