Eyt Hizmet Tespit Davasında 5 Yıllık Hak Düşürücü*2023
1999 Öncesi Sigortasız Çalışanların EYT ‘den Faydalanmak İçin Hizmet Tespit Davası Açma Hakkı
Sigortalılık Başlangıç Tarihi
Sigortalılık başlangıç tarihinin tespiti davası, kişinin sigortalı olarak ilk kez çalışmaya başladığı tarihin tespiti istemine dayanır. Bir günlük sigortalı görünme talebi olarak bilinen bu dava, hizmet tespit davasının bir türüdür. Ancak yargılama usullerinde bir takım farklılıklar uygulanmaktadır.
Hizmet tespit davaları; sigortasız çalışan, sigorta girişi kuruma geç bildirilen veya hizmet süreleri eksik bildirilen çalışanların, işverene fer’i müdahil olarak da SGK’ya karşı açtıkları davadır.
Sigortalılığın başlangıcı, kişinin kurum kayıtlarına geçen ilk işe giriş bildirgesindeki yazılı tarihtir.
Kurumlardan herhangi birine ilk defa sigortalı olunan tarih, sigortalılık süresinin başlama tarihidir.
(2829 sy Kanun m. 6)
EYT açıklamaları ile birlikte birçok hak sahibi ya borçlanma yoluna gitmekte ya da hizmet tespit davası açma yoluna gitmektedir.
Sigortalılık başlangıç tarihinin tespitindeki amaç, sigortalılık başlangıç tarihini, ilk işe giriş bildirgesindeki tarihe kadar geriye götürmektir. 25.08.1999 tarihinden önce yürürlükte olan 506 sayılı Kanun kapsamında yaşlılık ve malullük aylığının bağlanabilmesi için kanun prim gün sayısı yanında bir de sigortalılık süresi şartı aramaktaydı. (5000 prim gün sayısı ve 25 yıl sigortalılık süresi gibi) Beklenen EYT (emeklilikte yaşa takılanlar) düzenlemesinde, işe ilk giriş tarihi, sigortalılık süresini etkileyeceğinden; sigortalının, yaşlılık veya malullük maaşının bağlanmasını sağlamak için bu davayı açmakta hukuki yararı olacaktır.
1999 Öncesi Eyt Hizmet Tespit Davası
5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve 86. Maddesinin 9. Fıkrasında “Sigortalının çalıştığı bir veya birden fazla işte, bu Kanunda yazılı şartları yerine getirmiş olmasına rağmen, kendisi için verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgesinin veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin işveren tarafından verilmediği veya verilen aylık prim ve hizmet belgesinde veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde kazançların veya prim ödeme gün sayılarının eksik gösterildiği Kurumca tespit edilirse, hastalık ve analık sigortalarından gerekli ödemeler yapılır “ denilmiştir. İşbu kanuna göre sigortasız çalıştırılan veya sigorta primleri eksik ödenen işçi hizmet tespit davası açma hakkına sahiptir.
Hizmet Tespit Davası Açma Süresi Nedir?
Hizmet tespit davası 5 yıllık hak düşürücü süreye tabidir. Bu süre işyerinde çalışmanın son bulduğu günden itibaren işlemeye başlar.
Eyt Hizmet Tespit Davasında 5 Yıllık Hak Düşürücü Sürenin İstisnaları
İstisnalardan ilki Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nde sayılan ve Kurum’a verilmesi gereken belgelerden herhangi birinin kuruma verilmiş olması halidir. Söz konusu belgelerden birinin Kurum’a verilmiş olması halinde hak düşürücü süre işlemeyecektir. Bu kapsamda kabul edilen belgeler yönetmelik düzenlemesiyle belirlenmiştir:
İşe giriş bildirgesi (Yönetmelik m.27)
Dört aylık sigorta prim bordrosu (Yönetmelik m.17)
Aylık sigorta primleri bildirgesi ( Yönetmelik m.17)
Sigortalı hesap fişi (Yönetmelik m.18)
Diğer istisna hali ise kurumca işçinin, işveren yanında iş akdine tabi olarak çalıştığının tespit edilmesi halidir. Bu haller de ayrıca düzenlenmiştir.
Hizmet Tespit Davasında İspat Yükü
Hizmet tespit davaları her ne kadar kamu düzenine ilişkin olsa da, yakın zamana kadar çalışmanın ispatı işçiden bekleniyor, işçinin bildirdiği tanık beyanları ile dava ispat edilebiliyordu.
Ancak Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun yakın zamanda verdiği bir kararda, işçi EYT düzenlemesinden yararlanmak için dava açmış, dosya Kurul’un önüne gelmiş ve kurul, hizmet tespit davalarının kamu düzenine ilişkin olması sebebiyle, ispat yükünün sadece işçiye yüklenmesinin doğru olmadığını, mahkemenin de kendiliğinden özel bir duyarlılık göstererek araştırma yapması gerektiğini belirtmiştir. Bu karar ile birlikte işçinin ispat konusunda omuzlarındaki yük hafifletilmiş, mahkemenin de araştırma yapması gerekmiştir.
Sigortalılık Başlangıcının Tespiti Davası Kime Karşı Açılır?
01.01.2018 tarihinde yürürlüğe giren 7036 sy İş Mahkemeleri Kanunu öncesinde hizmet tespit davalarının, ilgili işveren ile SGK’ ya birlikte yöneltilmesi gerekmekte idi. Ancak 7036 sy Kanun’un m.4/2 düzenlemesi ile hizmet tespit davalarının işverene karşı açılması, SGK’ ya ise ihbar edilmesi gerekliliği düzenlenmiştir. Bu davalarda SGK feri müdahil konumunda olacaktır.
Sigortalılık Başlangıç Tarihinin Tespiti Davasında Hak Düşürücü Süre
Kanunda hizmet tespit davası için, hizmet süresinin bitiminden itibaren 5 yılık hak düşürücü süre öngörülmüş olmasına karşın, sigortalılık başlangıç tarihinin tespiti davası için böyle bir süre öngörülmemiştir. Hak düşürücü süre, bildirimsiz çalışmalar için işleyecektir. Ancak sigortalılık başlangıç tarihinin tespiti, zaten bir bildirime dayalı olarak açılacağından, bu davalar için hak düşürücü süre söz konusu olmayacaktır. Yani, sigortaya işe giriş bildirimi yapılmış olması şartıyla, bu dava her zaman açılabilir.
Sigortalılık Başlangıç Tarihinin Tespiti Davasında Hak Düşürücü Süre
Kanunda, hizmet tespit davası için, hizmet süresinin bitiminden itibaren 5 yılık hak düşürücü süre öngörülmüş olmasına karşın, sigortalılık başlangıç tarihinin tespiti davası için böyle bir süre öngörülmemiştir. Hak düşürücü süre, bildirimsiz çalışmalar için işleyecektir. Ancak sigortalılık başlangıç tarihinin tespiti, zaten bir bildirime dayalı olarak açılacağından, bu davalar için hak düşürücü süre söz konusu olmayacaktır. Yani, sigortaya işe giriş bildirimi yapılmış olması şartıyla, bu dava her zaman açılabilir.
Hizmet Tespit Davası İle EYT Olur mu?
Her ne kadar EYT henüz yasalaşmasa da yakın zamanda yasalaşması bekleniyor. EYT için en önemli şart hizmet başlangıcının 8 Eylül 1999 tarihinde önce olmasıdır. İşçi, sigortasız çalıştığı günlerin tespiti adına hizmet tespit davası açıp kazanırsa EYT’ den faydalanabilir.
Eyt Hizmet Tespit Davasında 5 Yıllık Hak Düşürücü*2023
Hizmet Tespit Davası EYT için anlaşılacağı üzere istisnaları olan ve dava sürecinde bu hususları detaylı bilip sürece başlanması gerekilen bir dava yoludur. Bu sebeple Hizmet Tespit Davasını konusunda uzman avukatlar ile yürütmeniz hem maddi hem de manevi olarak sizin için fayda sağlayacaktır.
