Adli Tatilde Duraksamayan Davalar
Adli Tatil Ne Zaman?
Adli tatil her yıl 20 Temmuz’da başlar ve 31 Ağustos’ta sona erer. Yeni adli Yıl 1 Eylül’de başlamaktadır. Adli tatilde hiçbir dava ve işlerin görülmediği, adliyelerin kapalı olduğu yanılgısı vardır. Aslında bu yanlıştır. Adli tatilde bütün dava ve işler durmaz. Devam eden dava ve işlerde vardır. Adli tatil süresi Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunu’nun 102. maddesinde düzenlenmiştir.
Adli tatil süresi
MADDE 102 – Adli tatil, her yıl yirmi temmuzda başlar, otuz bir ağustosta sona erer. Yeni adli yıl bir eylülde başlar.
Adli Tatilde Devam Eden Dava Ve İşler
- Hukuk davalarında adli tatilde devam eden dava ve işler; Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunu’nun 103. maddesinde belirtilmiştir. Adli tatilde ancak kanunda sayılan bu dava ve işler görülür.
İhtiyati tedbir, ihtiyati haciz ve delillerin tespiti gibi geçici hukuki koruma, deniz raporlarının alınması ve dispeçci atanması talepleri ile bunlara karşı yapılacak itirazlar ve diğer başvurular hakkında karar verilmesi.
Her çeşit nafaka davaları ile soybağı, velayet ve vesayete ilişkin dava ya da işler.
Nüfus kayıtlarının düzeltilmesi işleri ve davaları.
Hizmet akdi veya iş sözleşmesi sebebiyle işçilerin açtıkları davalar.
Adli Tatilde Duraksamayan Davalar
Ticari defterlerin kaybından dolayı kayıp belgesi verilmesi talepleri ile kıymetli evrakın kaybından doğan iptal işleri.
İflas ve konkordato ile sermaye şirketleri ve kooperatiflerin uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırılmasına ilişkin işler ve davalar.
Adli tatilde yapılmasına karar verilen keşifler
Tahkim hükümlerine göre, mahkemenin görev alanına giren dava ve işler.
Çekişmesiz yargı işleri.
Kanunlarda ivedi olduğu belirtilen veya taraflardan birinin talebi üzerine, mahkemece ivedi görülmesine karar verilen dava ve işler.
Tarafların anlaşması hâlinde veya dava bir tarafın yokluğunda görülmekte ise hazır olan tarafın talebi üzerine, yukarıdaki iş ve davalara bakılması, adli tatilden sonraya bırakılabilir.
Yukarıda sayılan dava ve işler dışında kalan davalar içinde dava açılabilir, karşı dava, istinaf ve temyiz dilekçeleri ile bunlara karşı verilen cevap
dilekçelerinin ve dosyası işlemden kaldırılan davaları yenileme dilekçelerinin alınması, ilam verilmesi, her türlü tebligat, dosyanın başka bir mahkemeye, bölge adliye mahkemesine veya Yargıtay’a gönderilmesi işlemleri de yapılır. Ancak dava görülmez yani duruşma olmaz. Adli tatil davaların açılmasına engel değildir. Sadece duruşma yapılmasına engeldir. Ancak adli tatilde görülecek olan davalar için duruşmalar olur ve işler görülür.
Adli tatilin sürelere etkisi
HMK MADDE 104- (1) Adli tatile tabi olan dava ve işlerde, bu Kanunun tayin ettiği sürelerin
bitmesi tatil zamanına rastlarsa, bu süreler ayrıca bir karara gerek olmaksızın adli tatilin bittiği
günden itibaren bir hafta uzatılmış sayılır.
ilk derece mahkemesinin vermiş olduğu karara karşı istinaf veya temyize gidilebilir. Buralara başvuru bazı sürelere tabidir. Örneğin ilk derece mahkemesi kararını verdikten sonra istinafa başvuru süresinde adli tatil başlamış olabilir. Bu halde başvuru hakkı kullanılmamışsa, başvuru süresi adli tatilin bitiminden itibaren 1 hafta uzar.
- Ceza yargılamasında adli tatilde devam eden işler; Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 331. maddesinde düzenlenmiştir.
- Soruşturma ile tutuklu işlere ilişkin kovuşturmaların ve ivedi sayılacak diğer hususların tatil süresi içinde ne suretle yerine getirileceği, Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenir.
- Tatil süresince bölge adliye mahkemeleri ile Yargıtay, yalnız tutuklu hükümlere ilişkin veya Meşhud Suçların Muhakeme Usulü Kanunu gereğince görülen işlerin incelemelerini yapar. Meşhud suç; Bir kişinin, herhangi bir suçu işlerken veya işlenmesinden hemen sonra kolluk kuvveti tarafından yakalanmasıdır. Yani suçüstü halidir.
- Adlî tatile rastlayan süreler işlemez. Bu süreler tatilin bittiği günden itibaren üç gün uzatılmış sayılır. Örneğin ilk derece mahkemesinin kararını vermesinden sonra istinafa başvuru süresi içerisinde adli tatil başlamışsa süre işlemez. Başvuru hakkı kullanılmamışsa tatilin bitmesiyle birlikte süre 3 gün uzar.
- İdari davalarda adli tatilde devam eden işler;
Bölge idare, idare ve vergi mahkemeleri her yıl bir eylülde başlamak üzere, yirmi temmuzdan otuz bir ağustosa kadar çalışmaya ara verirler. Ancak, yargı çevresine dahil olduğu bölge idare mahkemesinin bulunduğu il merkezi dışında kalan ve sadece bir idare veya bir vergi mahkemesi bulunan yerlerdeki idari yargı mercileri çalışmaya ara vermeden yararlanamazlar. Bu mahkemeler, görevlerine devam eder.
Ara tatil zamanında idare ve vergi mahkemelerinin kanundaki sayılan işlerinin devam etmesi için yeteri kadar hakimin katıldığı nöbetçi mahkeme kurulur. Bölge idare mahkemeleri için ise yeterli sayıda nöbetçi daire kurulur.
Nöbetçi mahkemelerin görevleri:
- Yürütmenin durdurulmasına ve delillerin tespitine ait işler,
- Kanunen belli süre içinde karara bağlanması gereken işler.
Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
