Belirsiz Alacak Davası Ve Kısmi Dava Arasındaki Farklar

Belirsiz Alacak Davası Ve Kısmi Dava Arasındaki Farklar

Belirsiz Alacak Davası 

Belirsiz alacak davası HMK madde 107’de düzenlenmiştir. Davanın açıldığı tarihte alacağın miktarı tam veya kesin olarak bilinmesi beklenemiyorsa; aradaki hukuki ilişki, asgari miktar belirterek belirsiz alacak davası açılabilir. Alacak kesin ve belirlenebilir ise belirsiz alacak davası açılamaz.

Alacaklı alacak tutarını belirleyemiyorsa belirlenebilen asgari kısım üzerinden harç yatırılarak dava açılır. Daha sonra miktar belirlendiğinde eksik harç tamamlanır ve talep arttırılır.

Belirsiz alacak davası şartları:

• Alacak miktarının belirlenmesi alacaklıdan beklenemiyorsa yahut imkansızsa belirsiz alacak davası açılabilir.
• Belirsiz alacak davası açılacaksa aradaki hukuki ilişki, alacağın asgari tutarı göstermek zorundadır.

Belirsiz alacak davası; eda davası, tespit davası ve kısmi eda külli tespit davası niteliğinde açılabilir.

Kısmi Alacak Davası 

• Alacak ayni hukuki ilişkiden kaynaklanmalı
• hakkın belirli bir kısmı talep konusudur
• bir kısmı talep edilecek alacağın bölünebilir nitelikte olması gerekir.

Davanın açılırken kısmi dava olarak nitelendirilmesi zorunlu değildir. “fazlaya ilişkin haklar saklı tutulmaktadır.” gibi ifadelerle de alacağın dava edilenden daha fazla olduğu ancak şimdilik bir kısmının dava edildiğinin belirtilmesi yeterlidir.

Belirsiz Alacak Davası ve Kısmı Davanın Karşılaştırılması 

• Kanuni düzenleme açısından:

Kısmi dava
MADDE 109– Talep konusunun niteliği itibarıyla bölünebilir olduğu durumlarda, sadece bir kısmı da dava yoluyla ileri sürülebilir.
 Dava açılırken, talep konusunun kalan kısmından açıkça feragat edilmiş olması hâli dışında, kısmi dava açılması, talep konusunun geri kalan kısmından feragat edildiği anlamına gelmez.

Belirsiz alacak davası
MADDE 107– (1) Davanın açıldığı tarihte alacağın miktarını yahut değerini tam ve kesin olarak belirleyebilmesinin kendisinden beklenemeyeceği veya bunun imkânsız olduğu hâllerde, alacaklı, hukuki ilişkiyi ve asgari bir miktar ya da değeri belirtmek suretiyle belirsiz alacak davası açabilir.

(2) Karşı tarafın verdiği bilgi veya tahkikat sonucu alacağın miktarı veya değerinin tam ve kesin olarak belirlenebilmesi mümkün olduğunda, hâkim tarafından tahkikat sona ermeden verilecek iki haftalık kesin süre içinde davacı, iddianın genişletilmesi yasağına tabi olmaksızın talebini tam ve kesin olarak belirleyebilir. Aksi takdirde
dava, talep sonucunda belirtilen miktar veya değer üzerinden görülüp karara bağlanır.

Belirsiz alacak davasında alacaklı, alacağın miktarını tam ve kesin olarak belirleyememektedir.

Kısmi dava da ise alacaklı alacak miktarının tamamını bilmekte veya belirleyebilir durumdadır. Ancak niteliği gereği bölünebilir alacak ise sadece bir kısmını henüz ileri sürmek istemektedir.

Kısmi dava açılabilmesi için kısmi olarak açılan alacağın hepsi aynı hukuki ilişkiden doğmuş olmalıdır. Aynı zamanda alacak bölünebilir bir nitelikte olmalıdır.

Belirsiz alacak davası para alacakları için söz konusu olabilir. Ancak kısmi dava sadece para alacakları için söz konusu olmak zorunda değildir.

Belirsiz Alacak Davası Ve Kısmi Dava Arasındaki Farklar

• Zamanaşımı Bakımından:

Belirsiz alacak davasının açılmasıyla birlikte alacağın tamamı için zamanaşımı ve hak düşürücü süre kesilir.

Kısmi dava da ise; sadece talep edilen kısım için zamanaşımı ve hak düşürücü süre kesilir. Yani dava açılmayan kısım için zamanaşımı bakımından süreler devam eder. Talep edilmeyen diğer kısmın davada ıslahla artırılması halinde o kısım için zamanaşımı süreleri dikkate alınır. Ve borçlu tarafından ileri sürülebilir.

• Islah ve Faiz Açısından:

Belirsiz alacak davasında talebin arttırılması için ıslah yolu kullanılmasına gerek yoktur. Talebin belirlendiği zaman bir dilekçe ile talebin arttırılması mümkündür. Yani alacak belirsiz olarak açıldığı zaman iddianın değiştirilmesi ve genişletilmesi yasağına tabi tutulmadan talep arttırılabilir.

Belirsiz alacak davasında alacağa işletilecek faizin başlangıç tarihi dava tarihidir.

Kısmi davada alacağın arttırılması ancak ıslah yoluyla mümkündür. Kısmi davada faiz talebi yönünden iki farklı zamanda faiz işlemeye başlamaktadır. Islah ile arttırılan kısım için faizin başlangıç tarihi; ıslah dilekçesi tarihidir. Dava edilen kısım için faizin başlangıç tarihi; dava tarihidir.

• Hüküm ve Sonuç bakımından

Belirsiz alacak davasında amaç alacağın tamamına ilişkin bir hüküm elde etmektir.

Kısmi dava da ise alacağın tamamı için değil, dava edilen kısım bakımından hüküm ve sonuç doğar.

Alacağın belirlenebilir olduğu halde açılmış olan belirsiz alacak davasında şartlar oluşmamış demektir. Bu halde belirsiz alacak davasına kısmi dava olarak devam edilip edilemeyeceği konusunda kanunda açıklık yoktur. Aynı zamanda Yargıtay kararlarında da bir birlik sağlanamamıştır.

Belirsiz Alacak Davası Ve Kısmi Dava Arasındaki Farklar

Stajyer Av. Merve ÇATAR

Makale Yazarlığı İçin

Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.