Davanın Konusuz Kalması Halinde Yargılama Giderleri
Davanın Konusuz Kalması Nedir?
Yargılama sırasında dava konusunun ortadan kalkması veya o davaya ilişkin uygulanan mevzuat hükümlerinin değişmesi halinde ortaya çıkan bir durumdur. Buna davanın konusuz kalması denir. Örneğin bir alacak davasında davalının kendiliğinden alacaklıya ödeme yapması halinde dava konusuz kalacaktır. Zira alacak ödenmiştir. Dolayısıyla yargılamaya devam edilmesinde tarafların hukuki yararı kalmamıştır. Bu nedenle dava hakkında hüküm verilmesine gerek kalmaz. Bu halde mahkeme davanın konusuz kalması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verir.
Davanın konusuz kalması halinde davaya konu olan uyuşmazlığın ortadan kalkmasıdır. Dava konusuz kaldığı zaman yargılama sona ermiş olur. Zira devam ettirmenin yararı yoktur. Örneğin, kiracının evden çıkması için tahliye davası açılmış olduğunu düşünelim. Dava devam ederken kiracı evden çıkarsa dava konusuz kalır.
Davanın Konusuz Kalması Halinde Vekalet Ücreti Ne Olur?
HMK MADDE 331- (1) Davanın konusuz kalması sebebiyle davanın esası hakkında bir karar verilmesine gerek bulunmayan hâllerde, hâkim, davanın açıldığı tarihteki tarafların haklılık durumuna göre yargılama giderlerini takdir ve hükmeder.
Davanın konusuz kalması halinde vekalet ücreti ve yargılama giderleri davanın açıldığı tarihteki tarafların haklılık durumuna göre belirlenir. aynı zamanda dava açılırken haklı olan taraf mevzuat değişikliğiyle birlikte haksız duruma düşmüşse yargılama giderlerinden ve vekalet ücretinden sorumlu tutulamaz.
Davanın açılmamış sayılmasına karar verilen hâllerde yargılama giderleri davacıya yükletilir.
Davanın konusuz kalması halinde vekalet ücreti
Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm davalılar temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:
Dava Türk Medeni Kanununun 194. maddesine dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir. Toplanan delillerden; tarafların dava tarihinden sonra 02.11.2015 tarihinde kesinleşen kararla boşandıkları anlaşılmaktadır. Evlilik boşanma ile sona erdiğine göre dava konusu taşınmaz aile konutu olma niteliğini kaybetmiş, dava konusuz kalmıştır. Davanın konusuz kalması sebebiyle esası hakkında “karar verilmesine yer olmadığına” karar verilmesi halinde, yargılama giderleri ile bunun kapsamına dahil olan vekalet ücreti (HMK m. 323/l-ğ) hakkında, davanın açıldığı tarihteki tarafların haklılık durumu nazara alınarak hüküm tesis edilmelidir (HMK m. 331/1). O halde; konusuz kalan dava hakkında “karar verilmesine yer olmadığına” karar verilip, davanın açıldığı tarihteki tarafların haklılık durumlarına göre yargılama gideri ve vekalet ücreti hakkında karar vermek üzere hükmün bozulması gerekmiştir. (2. Hukuk Dairesi 2016/23201 E. , 2018/4328 K.)
- Dava açıldıktan sonra borç yapılandırması yapılırsa dava konusuz kalır.
Dosyadaki bilgi ve belgelere göre, asıl Kurum borçlusu H……-Ö……. İnşaat A.Ş.’nin borçlarını 6552 sayılı Kanun kapsamında, dava açıldıktan sonra yapılandırdığı anlaşılmaktadır.
Bu aşamada, davaya konu ödeme emirlerinin içeriğini teşkil eden prim ve işsizlik sigortası primi borçlarının yapılandırılması halinde, eldeki davanın konusuz kalıp kalmayacağı; başka bir anlatımla, yapılandırma üzerine, “esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına” karar verilip verilemeyeceğinin değerlendirilmesi gerekir.
Bazı hallerde dava devam ederken, dava açılmasından sonra meydana gelen (dava konusu alacağın ödenmesi gibi) bir nedenle dava konusu ortadan kalkabilir.
Davanın konusuz kalması halinde, artık dava hakkında yargılama yapılmasına ve hüküm verilmesine gerek kalmaz. Başka bir deyişle, her iki tarafın da davanın esası hakkında karar verilmesinde hukuki yararı kalmamış demektir. Bu halde, mahkemece, davanın konusunun kalmaması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilir.
Bu çerçevede; davalı Kuruma sorulmak suretiyle, asıl borçlu H…..-Ö…. İnşaat A.Ş.’nin yaptığı 6552 sayılı Kanun kapsamında borç yapılandırmasına davaya konu olan prim ve işsizlik sigortası primi borçlarının da dahil olduğunun belirlenmesi halinde, bu durumun; davacı aleyhine yürütülmesine karşın yapılandırmaya konu icra takiplerinden Kurumun vazgeçtiğini ortaya koyması nedeniyle, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı kararı verilmesi gerekir. (10. Hukuk Dairesi 2015/18700 E. , 2016/1125 K.)
Davanın Konusuz Kalması Halinde Yargılama Giderleri
Stajyer Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
