Deportasiya
Deport Nedir?
Deport kararı kaldırma ile ilgili sorular uygulamada sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Deport kararı Türkiye’de bulunan yabancıların sınır dışı edilmeleri ve haklarında Türkiye’ye giriş yasağı konulması anlamına gelir.
Yabancının Türkiye içerisinde vize ihlali yapma, kanuna, ahlaka aykırı faaliyetlerde bulunma, ulusal güvenlik veya sağlık için tehlikeli olma, çalışma izni olmaksızın çalışma gibi faaliyetleri sürdürmesi sonucunda deport edilmesi söz konusu olur.
Türkiye Cumhuriyeti Devletine vatandaşlık bağı olmayan kişiler Türk hukuk düzeni içerisinde yabancı olarak kabul edilir. Yabancılar yine de hukuki olarak farklı statülere sahiptir. Ancak kişinin yabancı kabul edilmesindeki temel unsur vatandaşlığının olup olmamasıdır.
Hakkında deport kararı verilip sınırdışı edilen yabancının bir daha Türkiye’ye giriş yapabilmesi için giriş yasağının kalkması yani deport kararının kaldırılması gerekir. Deport kararının kaldırılması yabancılar için önemli bir durum arzeder. Çünkü deport edilen kişiler eşlerinden çocuklarından ayrı yaşayabilmekte veya gönderildikleri ülkelerde sıkıntılı şartlarla karşılaşabilmektedir.
Davanın Açılmasında Zamanaşımı
Deport kararı kaldırma talepli açılan davada zamanaşımı süresi 15 gündür. Kişi sınırdışı edilme kararının kendisine tebliğ veya ibraz edilmesinden itibaren 15 gün içerisinde iptal davasını açmalıdır.
Terke davet prosedüründe yabancıya ülkeyi terk etmesi için en az 15 gün olacak şekilde bir süre tanınır. Yabancının bu süre içinde ülkeyi terk etmemesi halinde yakalanarak geri gönderme merkezine transfer edilmesi gibi zorlu hukuki prosedür işletilir.
Kişiye deport kararı ile birlikte işlenen kodların iptali sürenin geçmesi ile gerçekleşmez. Bu kodlar ancak dava açarak kaldırılabilir. Bunun için herhangi bir hak düşürücü zamanaşımı süresi söz konusu değildir.
Deport Kararını Kim Verir?
Yabancının deport edilmesine Göç İdaresi Genel Müdürlüğü veya ilgili valilik karar verir. Burada kişiye bir yurda giriş yasağı süresi belirlenir ve bu sürenin belirlenmesinde idarenin yetkisi çok geniştir. Ancak buna rağmen gene kanunda öngörülen sınırlar içerisinde bir süre belirlenecektir.
Bahsedildiği gibi idarenin yetkisi geniştir ve bu yetki bazen fevrice kullanılmaktadır. Ancak bu şekilde kullanılan yetkiye karşı ise yargı yolu açıktır.
Deport Kaldırma İşlemleri
Kural olarak hakkında sınır dışı edilme kararı olan kişi, yani deport edilen yabancı, yurda giriş yasağı süresi dolmadan Türkiye’ye giriş yapamaz. Ancak bu durumun bazı istisnaları vardır. Yani her zaman bu sürelerin dolmasını beklemeye gerek yoktur.
Deport kaldırma işlemleri iki türlü olabilir. İlk olarak yabancı meşruhatlı vize almış olabilir. Bu vize ile hakkında verilen sınır dışı süresi dolmadan ülkeye giriş yapabilir. İkinci olarak da yabancı, hakkında verilen deport kararının iptalini idare mahkemesinden dava yolu ile talep edebilir. Aşağıda bu iki yolu ayrıntıları ile anlatacağız.
Meşruhatlı Vize Alarak Deport Kaldırma
Deport kararına rağmen Türkiye’ye yabancının giriş yapabilmesinin bir yolu meşruhatlı vize alınmış olmasıdır. Hakkında deport kararı uygulanmış bir yabancı, evlilik dolayısıyla, eğitim – araştırma dolayısıyla, çalışma – tedavi dolayısıyla alacağı meşruhatlı vize sayesinde süresi dolmamış olmasına rağmen Türkiye’ye giriş yapabilir. Bu saydığımız vizelerin alınabilmesi için söz konusu sebeplere dayanak teşkil eden evraklar vize başvurusu sırasında belgelenmelidir. Aksi halde başvuru reddedilir.
Meşruhatlı vize davetiyesi başvurusunu uzmanı olmayan kişiler yaptığında genelde ret kararı gelmektedir. Bu işlemleri mutlaka daha önce çalışmış bir avukat ile yürütmeniz sağlıklı olacaktır.
Bazı kişilerin meşruhatlı vize talep etmeleri mümkün olmaz. Burada terör örgütü üyeliği ve devlet aleyhine faaliyet gösterme gibi nedenlerle sınır dışı edilme durumları kastedilmektedir. Bu kişiler meşruhatlı vize talep ederek ülkeye giremez ancak idare mahkemesinde deport kararının iptali talepli bir dava açmaları ve bu davanın başarıya ulaşması sonucunda deport kararı kaldırılır ve Türkiye’ye giriş yapabilirler.
Deport Kararına Karşı Dava Yolu
Deport kararına itiraz, dava yolu ile gerçekleştirilebilir. Deport kararı idarenin aldığı bir karar olması dolayısıyla idari işlem niteliğindedir. İdari işlemlerin iptali için idare mahkemesinde iptal davası açılmalıdır. İdarenin gerçekleştirdiği bütün iş ve işlemler yargı denetimine tabi tutulabilir. İdarenin bu işlemleri yargıya taşınmadığı müddetçe hukuka uygun kabul edilir.
Eğer bir yabancı hakkında deport kararı alınmışsa, kararı alan idare ilgili yabancıya veya bu yabancının yasal temsilcisine kararı gerekçeli olarak tebliğ eder.
Sınır dışı edilme kararı kendisine uygulanmak istenen yabancı bu çerçevede hakkında verilen deport kararının hukuka aykırı olduğunu iddia ederek idare mahkemesinde iptal davası açabilir. Burada sınırdışı etme kararına itiraz niteliğindeki bu davayı açabilmek için 7 günlük hak düşürücü süre söz konusudur. Deport kararının kendisine tebliğ edilmesinden itibaren 7 gün içinde bu davayı açmalıdır.
DİKKAT!: Bu kararı tebliğ alan yabancı dava konusunda oldukça hızlı hareket etmelidir. Çünkü dava yoluna gitmek isteyen yabancı avukata gittiğinde avukatın yapacağı ve zaman alan bir çok işlem (il göç idaresi ile yazışma, olaya göre başka yerden toplanacak belgelerin toplanması, gerekli karar araştırması, dilekçe yazımı, dava açılması) mevcuttur.
Genel olarak bu karara karşı idare mahkemesinde açılan iptal davası deport işleminin uygulanmasını durdurur. Yani mahkeme bir karar verene kadar kişi sınır dışı edilemez ve Türkiye’de kalmaya devam edebilir. Bu yabancı için oldukça iyi bir haktır.
Bazı durumlarda sınır dışı edilen kişi için sınır dışı edilme nedenine bağlı olarak kod konur. Örneğin G-87, V-70 kodları gibi. Bu kodların kaldırılması da ancak idare mahkemesinde açılacak davaya bağlıdır. Bu konuyu yukarıda linkini verdiğimiz yazımızda ayrıntılı açıklamıştık.
Sınır Dışı Edilme İşlemleri ve Süreci
Hakkında deport edilme sebepleri gerçekleşen yabancı kolluk kuvvetleri tarafından yakalanmış olabilir. Resmi bir kurumun durumu farketmesi üzerine kolluk kuvvetlerine durum ihbar edilmiş olabilir. Yahut yabancı kendi isteği ile kolluk kuvvetlerine durumu bildirerek ülkeyi terk etmek istediğini bildirebilir.
Yakalanan yabancı öncelikle hastaneye götürülerek muayene yapılır. Sonrasında İl Göç İdaresinin bu tarz durumlar için belirlediği bir yere götürülür. Burada yabancı kişinin deport edilmesine ilişkin evraklar hazırlanır.
Yabancı bu aşamada da (henüz karar çıkmadan) avukat tutabilir, görüşebilir, sınırdışı kararı çıkmaması için avukatının İl Göç İdaresi ile görüşmesini sağlayabilir veya gerekli evrakları alarak karara itiraz etmesini sağlayabilir.
Belgeleri tamamlanan yabancı geri gönderme merkezine gönderilir. İstanbul’da yabancı kadın Silivri Geri Gönderme Merkezine gönderilirken yabancı erkek Çatalca Geri Gönderme Merkezine götürülür. Geri gönderme merkezine bu şekilde nakledilen yabancı işlemleri bittiğinde ve dava da açmamış ise ülkelerine gönderilmesi sağlanır. Bazı durumlarda ise yabancının istediği başkaca bir ülkeye gönderilebilir.
Terke Davet (Terke Çağrı) Nedir?
Deport edilmeleri için gereken şartlar oluşan yabancı eğer kendisi kolluk kuvvetlerine sınır dışı edilmek üzere başvurursa veya avukat aracılığı ile deport değil de terke davet verilmesine karar verilmesini sağlar ise geri gönderme merkezine götürülmek zorunda kalmayabilir. Bu yabancılar için terke davet isimli hukuki prosedür söz konusu edilir ki bu çok daha iyidir. Hakkında terke davet prosedürü işletilen yabancıya Türkiye’den ayrılması için en az 15 günlük mühlet tanınır. Bu sürenin üst sınırı 30 gündür.
Terke davet için yabancının illa kendi durumunu kolluk birimlerine bildirmiş olması şart değildir. Normal şartlarda vize ihlali tespit edilmiş ve hakkında idarece deport kararı verilmiş kişi de terke davet edilebilir. Bu durum idarenin takdirindedir.
Bununla beraber yabancı kolluk kuvvetlerine kendi rızası ile durumu bildirmişse her zaman terke davet kurumu hükümleri bu yabancı hakkında uygulanacak diye bir kural da yoktur. Burada deport edilme şartları gerçekleşmiş olan yabancının özel durumuna, geçmişine vb. subjektif özelliklerine bakılır.
Deport edilecek kişi için kaçma, saklanma şüphesi, yasaklı giriş çıkış yapmış olmaları, sahte belgelerle iş yapmaya çalışmış olmaları gibi durumlar söz konusu ise terke davet prosedürü işletilmez.
Kimler Sınırdışı Edilemez?
Yabancı sınır dışı edileceği zaman gönderildiği ülkede ölüm – işkence tehlikesi ile karşılaşacaksa bu kişinin deport edilmesi mümkün değildir. Bu konuda gerçekçi emarelerin varlığına bakılır.
Eğer sınır dışı edilecek yabancının gebelik, yaşlılık gibi seyahat engelleri bulunuyorsa bu kişinin gönderilmesi de mümkün değildir.
Kişinin Türkiye’de önemli bir tedavisinin sürüyor olması ve bu tedavinin transfer edileceği ülkede mümkün olmaması veya transfer sürecinin yabancıyı sağlıken kötü etkileyeceği gibi durumlar söz konusu ise gene deport edilme yapılamaz.
Cinsel şiddet, insan ticareti veya önemli derecede fiziksel – psikolojik şiddete maruz kalmış ve tedavileri süren yabancılar da bu kapsamda sınır dışı edilemeyeceklerdir.
Bu kişiler için sınır dışı kararı verilemeyeceği kanunen belirlenmiştir. Ancak sonuçta bu yabancılar da deport edilme şartları üzerlerinde gerçekleşmiş kişilerdir. Bu nedenle sabit bir yerde ikamet ediyor olmaları istenebileceği gibi belirli sürelerde belirli bildirimlerde bulunmaları da kendilerinden istenebilir.
Deport Kararı Kaldırmada Görevli ve Yetkili Mahkeme
Deport kararının iptaline yönelik olarak açılacak olan iptal davasında görevli mahkeme idare mahkemeleridir. Sınır dışı edilme kararı idari bir işlem olması dolayısıyla hukuka uygunluğunu denetleyecek olan da idare mahkemesidir.
Yetkili mahkeme de idari işlem niteliğinde olan bu kararı veren idarenin bulunduğu yer mahkemesidir. Yani hakkında deport kararı uygulanan yabancı bunun iptali için açacağı davayı işlemi uygulayan idarenin bulunduğu yerdeki idare mahkemesinde açmalıdır.
Yabancı hakkında verilen deport kararının nedenine bağlı olarak kişiye verilen kodun iptali ve kaldırılması için açılacak davada da görev ve yetki kuralı aynıdır. Yani kodu kişinin siciline işleyen idarenin bulunduğu yer idare mahkemesinde dava açılmalıdır.
PEKİ BU KARARA İTİRAZ EDİLEBİLİR Mİ ?
Evet edilebilir. Sınırdışı kararlarına itiraz etmek mümkündür.Konusunda uzman kadromuz ile ilgili kararı kaldırmak için her geçen gün çalışmalarımızı arttırmakta ve geliştirmekteyiz.
HANGİ HALLERDE DEPORT KARARI VERİLİR ?
6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu gereğince, aşağıda belirtilen eylemlerde deport kararı verilmektedir:
a) 5237 sayılı Kanunun 59 uncu maddesi kapsamında sınır dışı edilmesi gerektiği değerlendirilenler,
b) Terör örgütü yöneticisi, üyesi, destekleyicisi veya çıkar amaçlı suç örgütü yöneticisi, üyesi veya destekleyicisi olanlar,
c) Türkiye’ye giriş, vize ve ikamet izinleri için yapılan işlemlerde gerçek dışı bilgi ve sahte belge kullananlar,
ç) Türkiye’de bulunduğu süre zarfında geçimini meşru olmayan yollardan sağlayanlar,
d) Kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından tehdit oluşturanlar,
e) Vize veya vize muafiyeti süresini on günden fazla aşanlar veya vizesi iptal edilenler,
f) İkamet izinleri iptal edilenler,
g) İkamet izni bulunup da süresinin sona ermesinden itibaren kabul edilebilir gerekçesi olmadan ikamet izni süresini on günden fazla ihlal edenler,
ğ) Çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilenler,
h) Türkiye’ye yasal giriş veya Türkiye’den yasal çıkış hükümlerini ihlal edenler,
ı) Hakkında Türkiye’ye giriş yasağı bulunmasına rağmen Türkiye’ye geldiği tespit edilenler,
i) Uluslararası koruma başvurusu reddedilen, uluslararası korumadan hariçte tutulan, başvurusu kabul edilemez olarak değerlendirilen, başvurusunu geri çeken, başvurusu geri çekilmiş sayılan, uluslararası koruma statüleri sona eren veya iptal edilenlerden haklarında verilen son karardan sonra bu Kanunun diğer hükümlerine göre Türkiye’de kalma hakkı bulunmayanlar
j) İkamet izni uzatma başvuruları reddedilenlerden, on gün içinde Türkiye’den çıkış yapmayanlar,
PEKİ HANGİ HALLERDE DEPORT KARARI VERİLEMEZ ?
Aşağıda bahsedilen eylemleri gerçekleştiren yabancılar hakkında sınır dışı etme kararı alınması yasaktır:
a) Sınır dışı edileceği ülkede ölüm cezasına, işkenceye, insanlık dışı ya da onur kırıcı ceza veya muameleye maruz kalacağı konusunda ciddi emare bulunanlar
b) Ciddi sağlık sorunları, yaş ve hamilelik durumu nedeniyle seyahat etmesi riskli görülenler,
c) Hayati tehlike arz eden hastalıkları için tedavisi devam etmekte iken sınır dışı edileceği ülkede tedavi imkânı bulunmayanlar,
ç) Mağdur destek sürecinden yararlanmakta olan insan ticareti mağdurları
d) Tedavileri tamamlanıncaya kadar, psikolojik, fiziksel veya cinsel şiddet mağdurları hakkında deport kararı verilemez.
Deport Kararı Kaldırma (Sınırdışı Kararına İtiraz)
PEKİ DEPORT KARARI VERİLDİĞİNDE NE GİBİ SONUÇLAR DOĞURUR ?
İlgili kanun maddesine göre bir yabancı hakkında deport kararı verilmesi durumunda; “Yabancı, menşe ülkesine, transit geçeceği ülke veya üçüncü bir ülkeye gönderilir.”
Burada önemli nokta süredir. İlgili kanuna göre göç idaresi yada valilik en geç 48 saat içinde bir karar vermelidir.
İlgili süre içinde deport kararı verilen yabancının çıkış işlemleri iki şekilde yapılmaktadır. Bunlardan bir tanesi yabancının kendi çıkmak istemesidir.
Bu durumda “terke davet prosedörü” uygulanacaktır. İlgili prosedüre göre yabancıya 15 ile 30 gün arası ülkeden çıkması için bir süre verilmektedir. (Kamu güvenliği, sağlığı ve düzeni durumunda ilgili süre verilmemektedir.) Diğer hususta resen çıkartılmadır.
Burada yine dikkat edilmesi gereken bir nokta; kendiliğinden teslim olan yabancı hakkındadır. İlgili kanuna göre teslim olma durumunda, yabancı zorla gönderilemez.
Son olarak ilgili kararın en büyük sonucu 5 ay ile 5 yıl arasında ülkeye girişin yasaklanmasıdır.
Deport Kararı Kaldırma (Sınırdışı Kararına İtiraz)
Sınırdışı (deport) kaldırma için itiraz süresi nedir, nereye yapılır?
Bu makalenin yazıldığı tarihte Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün internet sitesinde itiraz süresi olarak on beş gün ifadesi kullanılmıştır. Yasa değişikliğinden önce bu süre on beş gün olarak belirlenmiştir. Ancak 7196 sayılı Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 75. maddesi ile bu süre ve ilgili madde yeniden düzenlenmiştir.
Buna göre 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu 53. maddesinin üçüncü fıkrasının birinci cümlesinde yer alan “on beş gün” ibaresi “yedi gün” şeklinde değiştirilmiş ve fıkrada yer alan “54. maddenin birinci fıkrasının (b), (d) ve (k) bentleri ile ikinci fıkrası kapsamındakiler hariç,” ibaresi madde metninden çıkarılmıştır.
Bu nedenle ilgili yasa maddesi uyarınca sınırdışı (deport) kararına karşı yabancının kendisi, yasal temsilcisi veya avukatı, kararın tebliğinden itibaren “yedi gün içinde” idare mahkemesine başvurabilir.
Mahkemeye başvuruda bulunan kişi, sınır dışı etme kararını veren makama da başvurusunu bildirir. Bu konu ile ilgili olarak mahkemeye yapılan başvurular on beş gün içinde sonuçlandırılır. Mahkemenin bu konuda vermiş olduğu kararlar kesindir. Yabancının rızası saklı kalmak kaydı ile, dava açma süresi içinde ya da yargı yoluna başvurulması durumunda yargılama sonuçlanıncaya kadar yabancı sınır dışı edilmez.
Deport Kararı Kaldırma (Sınırdışı Kararına İtiraz)
Sınırdışı (deport) kararı kimler hakkında verilir?
5237 sayılı Kanunun 59. maddesi kapsamında sınır dışı edilmesi gerektiği değerlendirilenler,
Terör örgütü yöneticisi, üyesi, destekleyicisi ya da çıkar amaçlı suç örgütü yöneticisi, üyesi veya destekleyicisi olanlar,
Türkiye’ye giriş, vize ve ikamet izinleri için yapılan işlemlerde gerçeğe aykırı bilgi ve sahte belge kullananlar,
Türkiye’de bulunduğu süre içerisinde geçimini meşru olmayan yollardan sağlayan kişiler,
Kamu düzeni ya da kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından tehdit oluşturan kişiler,
Vize ya da vize muafiyeti süresini on günden fazla aşanlar veya vizesi iptal edilen kişiler,
İkamet izinleri iptal edilenler,
İkamet izni bulunan fakat süresinin sona ermesinden itibaren kabul edilebilir gerekçesi olmadan ikamet izni süresini on günden fazla ihlal eden kişiler,
Çalışma izni olmadan çalıştığı tespit edilenler,
Türkiye’ye yasal giriş ya da Türkiye’den yasal çıkış hükümlerini ihlal eden ya da bu hükümleri ihlale teşebbüs eden kişiler,
Hakkında Türkiye’ye giriş yasağı bulunmasına rağmen Türkiye’ye geldiği tespit edilen kişiler,
Uluslararası koruma başvurusu reddedilen, uluslararası korumadan hariçte tutulan, başvurusu kabul edilemez olarak değerlendirilen, başvurusunu geri çeken, başvurusu geri çekilmiş sayılan, uluslararası koruma statüleri sona eren ya da iptal edilenlerden haklarında verilen son karardan sonra 6458 sayılı yasanın diğer hükümlerine göre Türkiye’de kalma hakkı bulunmayan kişiler,
İkamet izni uzatma başvurusu reddedilenlerden, on gün içinde Türkiye’den çıkış yapmayan kişiler,
Uluslararası kurum ve kuruluşlar tarafından tanımlanan terör örgütleri ile ilişkili olduğu değerlendirilenler.
Deport Kararı Kaldırma (Sınırdışı Kararına İtiraz)
Kimler hakkında sınırdışı (deport) kararı verilmez?
Sınır dışı edileceği ülkede ölüm cezası, işkenceye, insanlık dışı veya onur kırıcı cezaya ya da muameleye maruz kalacağı hususunda ciddi emare bulunan kişiler,
Ciddi sağlık sorunları, yaş ve hamilelik nedeni ile seyahat etmesi riskli olan kişiler,
Hayati tehlike arz eden hastalıkları için tedavisi devam etmekteyken sınır dışı edileceği ülkede tedavi imkanı bulunmayan kişiler,
Mağdur destek sürecinden faydalanmakta olan insan ticareti mağdurları kişiler,
Tedavileri tamamlanıncaya kadar, psikolojik, fiziksel veya cinsel şiddet mağduru olanlar.
Deport Kararı Kaldırma (Sınırdışı Kararına İtiraz)
DEPORT (SINIRDIŞI) KARARI NASIL KALDIRILIR ?
DAVA YOLU İLE
Belirli şartların uygun olması halinde deport kararının kaldırılması mümkündür. Hakkında sınırdışı kararı verilen yabancıya ilgili karar tebliğ edilmektedir. Bu tebliğin tarafa ulaşmasından itibaren yabancı 15 gün içinde idare mahkemesine dava açması gerekmektedir. Bu süre hak düşürücüdür. (İlgili dava yabancının yurtdışına gönderilmesi işlemini de durdurmaktadır.)
MEŞRUHATLI VİZE YOLU İLE
Deport kararı alan yabancının müşruhatlı vize almak suretiyle verilen ceza süresini beklemeden ülkeye giriş yapabilmesi mümkündür. Yabancı, evlilik sebebiyle vize, çalışma vizesi, tedavi amaçlı vize ve eğitim vizesi alması ve bu amaçlardan biri ile ülkeye geldiğini destekleyici belgelere sahip olması halinde yasak süresi dolmadan ülkeye girebileceklerdir.
Deport Kararı Kaldırma (Sınırdışı Kararına İtiraz)
