Evlat Edinme Davalarına Kim Bakar?
Evlat Edinme Davası, Şartları ve Dava Süreci
Evlat edinmek, günümüzde yoğunluklu olarak çocuk sahibi olmayan çiftlerin başvurduğu bir yoldur. Bunun yanı sıra çocuk sahibi olup maddi açıdan çocuğu büyütmek ve ana baba görevi üstlenmek isteyen aileler de evlat edinme işlemlerini gerçekleştirmektedir. Peki evlat edinme işlemleri hukuk düzenimizde nasıl gerçekleşmekte, evlat edinme için mahkemelerde dava açmak gerekmekte midir ? Evlat edinmek isteyen kişiler, mutlak surette evlat edinme davası açmak zorundadırlar. Türk Hukukunda nüfusa dair en ufak değişiklikler dahi mahkeme kararı ile yapılmaktadır. Kişinin ailesinin değişmesi de hukuk ve yaşantı çerçevesinde önem taşıdığı için muhakkak dava açılarak mahkeme kararı ile gerçekleştirilmelidir. Şimdi Evlat Edinme sürecini ve Evlat Edinme Davasını izah edeceğiz.
Evlat Edinme Hangi Mevzuat?
MADDE 14 – (1) 25/4/2006 tarihli ve 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 29 uncu maddesi hükmü gereğince evlât edinme kararı mahkeme tarafından on gün içinde o yerin Nüfus Müdürlüğüne bildirilir. Evlât edinme olayı aile kütüklerine tescil edilir ve evlât edinilenin kaydı evlât edinenin aile kütüğüne taşınır.
Evlat Edinme Davasında Davalı Kimdir?
Evlat edinme davasında taraflar davacı ve davalı olarak açılır. Davacı evlat edinmek isteyen taraftır. Ancak, evlat edinme davasında evlat edinilen kişi bu davada taraf sayılmaz. Davalı, kurum veya reşit olmayanın alınacağı kişilerden oluşacaktır.
Evlatlık ilişkisi nasıl kurulur?
Çocuğun rızası yoksa evlat edinme işlemi yapılamaz. Ayrıca evlat edinecek çocuğun varsa ana ve babasınında rızası alınmalıdır. Bu rıza mahkeme karşısında sözlü veya yazılı olarak yapılır ve tutanağa geçirilir. Bu rızanın geçerli olabilmesinin diğer şartı da çocuğun doğumunun üzerinden en az 6 hafta geçmesidir
Evlat Edinme Koşulları Nelerdir ?
Evlat edinme şartları bazı hallere göre değişiklik göstermektedir. Nitekim evlat edinilecek çocuğun 18 yaşından küçük olması ve 18 yaşından büyük olması halleri için Türk Hukuk Sistemi farklı şartlar aramış ve bunları kanunlaştırmıştır. Yine dava sürecinde evlatlık olarak alınacak küçüğün Kurumdan mı Şahıstan mı alınacağı da önem taşımakta, dava sürecinde usuli işlemler açısından önem arz etmektedir.
Evlat Edinmenin Genel Koşulları
Türk Hukuk Sisteminde dileyen her çift veya şahıs, dilediği kişiyi evlat edinemez. Burada kanunun aradığı bazı şartların varlığı gerekmektedir. Türk Medeni Kanunumuz 305. maddede genel koşulları şu şekilde sıralamıştır :
Küçük, evlat edinen tarafından bir yıl süreyle bakılmış ve eğitilmiş olmalıdır,
Evlat edinme işlemi, küçüğün yararına olmalıdır,
Evlat edinme işlemi, diğer çocukların yararlarını zedelememelidir,
18 Yaşından Küçüklerin Evlat Edinmesi,
Henüz 18 (on sekiz) yaşını doldurmamış olan küçüklerin evlat edinilmesi bazı şekil şartlarına bağlanmıştır. Türk Medeni Kanununun 306 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir.
Buna göre 18 yaşından küçük birisinin evlat edinilmesi için gerekli şartlar şunlardır :
Evlat edinecek eşler birlikte evlat edinmek zorundadırlar. Evli olmayan kişiler, birlikte evlat edinemezler.
Evlat edinecek eşlerin evlilikleri en az 5 yıl sürmüş olmalı veya eşler 30 yaşını doldurmuş olmalıdırlar. Şayet 30 yaşını doldurmuş olan eşler, evlilikleri henüz 5 yıl sürmemiş olsa dahi evlat edinme hakkına sahip olacaktır
Küçüğün ana ve babasının rızası olmalıdır. Küçük, bir kurumda (Çocuk Esirgeme Kurumu vb.) yaşıyorsa o kurum tarafından atanacak vasinin onayı gerekmektedir.
18 Yaşından Büyüklerin Evlat Edinmesi
18 (on sekiz) yaşını doldurmamış kişilerin de evlat edinilmesi mümkün olup ailelerin buna yönelik girişimleri sıkçadır. Her ne kadar 18 yaşını doldurmuş olan kişilerin özgürce karar verebilme hakları olsa da evlat edinme hususu kamu düzenini etkileyen bir husus olduğu için Türk Medeni Kanununca şekil şartlarına bağlanmıştır. Buna göre 18 yaşından büyüklerin evlat edinilmelerinde şu şartların sağlanmış olması gerekir :
Evlat edinecek kişinin altsoyu bulunmamalıdır.
Evlat edinen kişi, en az 5 yıldan beri evlat edineceği kişiye bakmış olmalıdır
Evlat edinecek kişi ile evlat edinilen arasında en az 18 yaş olmalıdır.
Evlat edinilecek kişinin rızası olmalıdır.
Evlat Edinme Davası
Evlat edinmek için yapılması gereken işlem görevli ve yetkili mahkemede dava açmaktadır. Burada mühim olan husus yukarıda bahsettiğimiz şartların oluşup oluşmamasıdır. Nitekim şartların oluşması halinde evlat edinme işlemi için yalnızca hukuki prosedür kalmış olacak ve evlat edinme davası için biz yetkili avukatlar bu prosedürü sürdüreceğiz. Evlat Edinme Davası, evlat edinecek kişi veya kişiler ile evlat edinilecek küçük veya ergin arasındaki hukuki münasebetin kurulmasına hizmet eder. Evlat edinme davasında mühim olan noktalara değinmek gerekirse ;
Evlat Edinme Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
Evlat edinme davalarında görevli mahkeme Aile Mahkemeleridir. Şayet davanın açılacağı yargı alanında Aile Mahkemelerinin olmaması halinde dava, Asliye Hukuk Mahkemelerinde görülecektir.
Evlat edinme davalarında yetkili mahkeme ise eşlerden birinin veya evlat edinecek kişinin oturma yeri Aile Mahkemesidir.
Evlat Edinme Davası Süreci
Evlat edinme davalarında, esaslı olarak görülen ve Türk Medeni Kanununda gösterilmiş şartların varlığının saptanması ilk işlemdir. Nitekim bu şartların varlığı halinde evlat edinme davası Aile Mahkemesince karara bağlanabilecektir. Bunun yanı sıra açılacak davanın türüne göre tanıkların beyanları alınmalı, tarafların sosyal ve ekonomik durumları araştırılmalıdır. Dava sürecinde evlat edinecek kişilerle evlat edinilecek küçük arasındaki hukuki ilişki irdelenecek, evlat edinme işleminin gerçekten amacına hizmet edip etmeyeceği saptanacaktır. Bunun için uzmanlardan da görüş alınacak ve bilirkişi raporu olarak dosyada yerini alacaktır.
Evlat Edinme Davası Ne Kadar Sürer ?
Evlat edinme davasında süreç, ilgili kurumlara yazılan yazılara cevap verilme süresine göre değişiklik göstermektedir. Nitekim mahkemeler işlemleri hızlı bir şekilde yapsalar da gerek emniyete yazılan yazılar gerekse de bilirkişi raporlarının geç gelmesi bu süreci uzatmaktadır. İşbu nedenle davanın ne kadar süreceğine dair bilgi vermek pek mümkün olmamakla birlikte en erken 5-6 ay içerisinde dava sonuçlanabilecektir.
Evlat Edinme Davalarında Vesayet Makamının İzni
Evlat edinme davalarında, şayet küçük bir kurumda yaşıyor veya bir vesayet makamının gözetimi altında ise ; evlat edinme işlemleri için vesayet makamlarından izin alınması gerekmektedir. Nitekim bunun için de vesayet makamları kendi araştırmalarını yapmakta, şayet evlat edinme işlemleri usulüne uygun ise icazet vermektedirler.
Evlat edinen ile evlatlık arasında kaç yaş fark olmalı?
Eşlerin evliliği beş yılı tamamlamamış ise, eşler en az otuz yaşını tamamlamış olmalıdırlar. Kişi evli değil ve tek başına evlat sahibi olmak istiyor ise en az otuz yaşını tamamlamalıdır. Evlat edinen, evlat edinilenden en az 18 yaş büyük olmalıdır.
Evlat Edinme Davasının Sonuçları
Evlat edinme davasının sona ermesi ve evlat edinme kararının çıkmasıyla birlikte bazı hukuki hususlar değişiklik kazanacaktır. Bunları şu şekilde sıralamak mümkündür :
Ana ve babaya ait olan hak ve yükümlülükler, evlat edinene geçecektir
Evlatlık, evlat edinen kişilerin mirasçısı olacaktır
Evlatlık küçük ise evlat edinenin soyadını alacaktır. Evlat edinen kişiler dilerlerse çocuğa yeni bir isim verilmesini isteyebilirler.
Şayet evlat edinilen kişi ergin ise ; kendi isteği halinde evlat edinenin soyadını alabilir.
Eşler tarafından evlat edinilen küçüğün nüfus cüzdanında ana ve baba hanesine, yeni ana ve babası yazılır.
Evlatlık edinilen küçüğün nüfus bilgileri halk arasında kütük olarak adlandırılan nüfus kütüğüne geçirilir.
Evlat edinecek kişi veya kişiler, evlat edinme işleminin gizli tutulmasını istedikleri takdirde ilgili mahkeme bu belgeleri gizli tutmakla yükümlüdür.
Evlat Edinme Davası İçin Vekaletname Bilgileri
Evlat Edinme Davasının avukatla takibi için tarafımıza vekaletname çıkarılmalı ve bu vekaletnamede özel yetki verilmelidir. Nitekim evlat edinme işlemi özel bir işlem olup Aile Mahkemeleri vekaletnamedeki bu özel yetkiye önem vermektedir. Evlat edinme işlemleri için tarafımıza vekaletname çıkarılırken ilgili notere ‘evlat edinme davası açmaya, evlat edinme işlemlerini gerçekleştirmeye’ ibarelerinin eklenmesi talep edilmelidir.
