Herkes Tanık Koruma Tedbirlerinden Yararlanabilir Mi?
Tanık, hukuk ve ceza davalarında konuya ilişkin olarak bilgisine başvurulan kişidir. Tanık, davanın aydınlatılmasını sağlayan önemli bir unsurdur. Bu nedenle tanık, ne kendisi ne de yakınları için endişe duymadan beyanda bulunması gerekir. Aksi halde tanık eksik veya yanlış bilgi verecektir. Bu nedenle Tanık Koruma Kanunu ile tanık koruma altına alınmıştır. Aynı zamanda Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 58. maddesinde de tanıkla ilgili genel bir düzenleme yapılmıştır.
Tanık Koruma Kanunu’nun yapılma amacı ağır ve tehlikeli suçlar bakımından tanığın, kendisinin ve yakınlarının korunmasıdır. Bu nedenle bütün suçlarda tanıklık yapılması halinde bu kanun hükümlerinden yararlanılamaz.
Tanık Koruma Kanunu; ceza muhakemesinde tanıklık görevi sebebiyle, kendilerinin veya bu Kanunda belirtilen yakınlarının hayatı, beden bütünlüğü veya mal varlığı ağır ve ciddi tehlike içinde bulunan ve korunmaları zorunlu olan kişilerin korunması amacıyla alınacak tedbirlere ilişkin esas ve usulleri düzenlemektir.
Tanık Koruma Kanunu Hangi Suçlar İçin Uygulanabilir?
Ancak Tanık Koruma Kanunu’nda düzenlenen hükümler bütün tanıklar için geçerli değildir. Yani her dava konusuna ilişkin tanık yapan kişi bu kanun hükümlerinden yararlanamaz.
Tanık Koruma Kanunu hükümleri; şu suçlar için uygulanabilir:
- Türk Ceza Kanunu ve ceza hükmü içeren özel kanunlarda yer alan ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis ve alt sınırı on yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren suçlar,
- Kanunun suç saydığı fiilleri işlemek amacıyla kurulan bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen alt sınırı iki yıl veya daha fazla hapis cezasını gerektiren suçlar ile terör örgütünün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar.
Tanık Koruma Tedbirinden Kimler Yararlanabilir?
- Tanık olarak dinlenen şikayetçi ve mağdur,
- Şikayetçi ve mağdurun tanık olarak dinlenmesi halinde nişanlısı, evlilik bağı kalmasa bile eşi, kan hısımlığından veya kayın hısımlığından üstsoy veya altsoyu, ikinci derece dahil kan veya ikinci derece dahil kayın hısımları ve evlatlık bağı bulunanlar ile yakın ilişki içerisinde olduğu kişiler,
tanık koruma tedbirlerinden yararlanmaktadır.
Ancak tanık koruma tedbirleri, kişinin kendisinin veya yakınlarının hayatı, beden bütünlüğü veya mal varlığı ağır ve ciddi bir tehlike içinde bulunması ve korunmalarının zorunlu olması halinde uygulanmaktadır.
Herkes Tanık Koruma Tedbirlerinden Yararlanabilir Mi?
Tanık Koruma Tedbirleri Nelerdir?
Tanık koruma tedbirleri, Tanık Koruma Kanunu’nun 5. maddesinde düzenlenmiştir.
- Kimlik ve adres bilgilerinin kayda alınarak gizli tutulması ve kendisine yapılacak tebligatlara ilişkin ayrı bir adres tespit edilmesi.
- Duruşmada hazır bulunma hakkına sahip bulunanlar olmadan dinlenmesi ya da ses veya görüntüsünün değiştirilerek özel ortamda dinlenmesi.
- Tutuklu veya hükümlü olanların durumlarına uygun ceza infaz kurumu ve tutukevlerine yerleştirilmesi.
- Fizikî koruma sağlanması.
- Kimlik ve ilgili diğer bilgi ve belgelerin değiştirilmesi ve düzenlenmesi:
1) Adlî sicil, askerlik, vergi, nüfus, sosyal güvenlik ve benzeri bilgi ve kayıtlarının değiştirilmesi ve düzenlenmesi.
2) Nüfus cüzdanı, sürücü belgesi, pasaport, evlilik cüzdanı, diploma ve her türlü ruhsat gibi resmî belgelerin değiştirilmesi ve düzenlenmesi.
3) Taşınır ve taşınmaz mal varlığıyla ilgili haklarını kullanmasına yönelik işlemlerin yapılması. - Geçici olarak geçimini sağlama amacıyla maddî yardımda bulunulması.
- Çalışan kişinin iş yerinin ya da iş alanının değiştirilmesi veya öğrenim görenin devam etmekte olduğu her türlü eğitim ve öğretim kurumunun değiştirilmesi.
- Yurt içinde başka bir yerleşim biriminde yaşamasının sağlanması.
- Uluslararası anlaşmalara ve karşılıklılık ilkesine uygun şekilde, geçici olarak başka bir ülkede yerleştirilmesinin sağlanması.
- Fizyolojik görünümün estetik cerrahi yoluyla veya estetik cerrahi gerektirmeksizin değiştirilmesi ve buna uygun kimlik bilgilerinin yeniden düzenlenmesi.
Bu tedbirlerin olaya ilişkin olarak bir veya birkaçının uygulanması mümkündür.
Tanık Koruma Tedbiri Kararları Nasıl Alınır?
- Kimlik ve adres bilgilerinin kayda alınarak gizli tutulması ve kendisine yapılacak tebligatlara ilişkin ayrı bir adres tespit edilmesi,
- Fizikî koruma sağlanması,
tedbirlerini, soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısı tarafından, kovuşturma evresinde Cumhuriyet savcısı veya tanığın istemi üzerine veya kendiliğinde mahkemece
verilir.
Cumhuriyet Savcısından karar verilmesi beklenmesi halinde zarar doğma ihtimali varsa kolluk amirinin yazılı emri ile tanığa fiziki koruma sağlanabilir. Tabi ki bu karar geçicidir. Gecikmesizin Cumhuriyet Savcısının bilgisine sunulması gerekir.
- Tanığın Kimlik ve ilgili diğer bilgi ve belgelerin değiştirilmesi ve düzenlenmesi,
- Fizyolojik görünümün estetik cerrahi yoluyla veya estetik cerrahi gerektirmeksizin değiştirilmesi ve buna uygun kimlik bilgilerinin yeniden düzenlenmesi,
tedbirlerine ilişkin kararlar ise kovuşturma evresinde Kurul tarafından verilebilir. Ancak bu tedbirlerin verilmesi için tanığın talep etmesi gerekir. Kovuşturma evresinin sona ermesinden sonra tanığa fiziki koruma sağlanmasına karar verilebilir.
Tanık Koruma Tedbirinin Süresi
Tedbirinin uygulandığı tarihten itibaren en geç birer yıllık aralıklarla kararın süresi, değiştirilmesi veya aynen devamı hakkında karar verilir.
Herkes Tanık Koruma Tedbirlerinden Yararlanabilir Mi?
Stajyer Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
