İdari Yargılama Usulü Kanunu Kapsam ve Nitelik
Kapsam ve Nitelik:
Madde 1 –
1. Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare mahkemeleri ve vergi mahkemelerinin görevine giren uyuşmazlıkların çözümü, bu Kanunda gösterilen usullere tabidir.
2. Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare mahkemeleri ve vergi mahkemelerinde yazılı yargılama usulü uygulanır ve inceleme evrak üzerinde yapılır.
İdari Dava Türleri ve İdari Yargı Yetkisinin Sınırı:
Madde 2 –
İdari dava türleri şunlardır:
a) İptal, İdarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları,
b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları,
c)Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar.
2. İdari yargı yetkisi, idari eylem ve işlemlerin hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlıdır. İdari mahkemeler; yerindelik denetimi yapamazlar, yürütme görevinin kanunlarda ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idari eylem ve işlem niteliğinde veya idarenin takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı veremezler.
İdari Yargılama Usulü Kanunu Kapsam ve Nitelik
İdareye, hukuk düzenimizce tanınan düzenleme yetkileri vardır . İdare de tanınan bu yetkilileri hukuk kurallarına uygun olarak kullanmak zorundadır. Anayasa 6. maddesine göre ; “Hiçbir kimse veya organ kaynağını Anayasadan almayan bir Devlet yetkisi kullanamaz.”
İdari yargılama usulü, idarenin yaptığı işlemleri denetlemek ve hukuka uygunluğunu kontrol etmek üzere idare hukukuna özgü özel bir yargılama usulüdür. İdareye tanınan bu özel yargılama yetkisi bireyin idareden daha zayıfta olması nedeniyle buna karşı da bireyi idareye karşı korumak amacıyla benimsenmiştir. İdari Yargılama Usulü Kanunu ile idareye tanınan eylem ve yetkilerin, idare tarafından keyfi ve hukuka aykırı davranışlardan sakınması amaç edinmiştir. Anayasa 125. maddesine göre; “İdarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolu açıktır”. İdarenin her türlü işlemi idari yargı denetimi altındadır. Ancak bu denetim hukuka uygunluk ile sınırlıdır. İdare usulü kanunu ile yapılan denetleme yerindelik denetimi değildir. Hangi işlemlerin hangi durumlarda idari yargı denetimi altında hangi mahkemede yargılanacağı, idari yargılama usulü kanununda belirtilmektedir. Bu nedenle idare olarak; Danıştay, bölge idare mahkemeleri, idare mahkemeleri ve vergi mahkemelerinin yaptığı idare işlemler, 2577 sayılı idari yargılama usulü kanununa tabidir.
Yargılama yazılı yargılama usulü şeklinde yapılır. İdari dava türleri üçe ayrılmaktadır;
1. İptal davaları
2. Tam yargı davaları
3. Sözleşmeden doğan idari davalardır.
İdari Yargılama Usulü Kanunu Kapsam ve Nitelik
Stajyer İrem ÇELİK
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
