İzale-İ Şuyu Davası | Gayrimenkul Hukuk 2022
İzale-İ Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davası
Taşınır ya da taşınmaz üzerindeki iki veya daha fazla ortağın olması durumunda açılır. Paylı veya elbirliği mülkiyeti şeklinde tescilli taşınmazlarda ortaklığın giderilmesi amacıyla açılan davalara izale-i şüyu ( ortaklığın giderilmesi ) davası denir. Birden çok kişinin sahip olduğu mallar bölüştürülür, bölüştürülmesi mümkün olmayan mallar ise mahkemece satışa çıkarılır, elde edilen para bu kişiler arasında paylaştırılır. İzale-i şuyu davasında özellikli bir şart öngörülmemiştir fakat Türk Medeni Kanunu hükümlerinin genel yaklaşımı, kimsenin ortak mülkiyete zorlanamayacağı, ortaklığın devamına katlanmak zorunda olmadığı yönündedir.
Elbirliği Mülkiyeti(İştirak Halinde Mülkiyet)
Elbirliği mülkiyeti; kanun veya kanunda öngörülen sözleşmeler uyarınca oluşan topluluk dolayısıyla mallara birlikte malik olanların mülkiyeti olarak tanımlanır. Elbirliği mülkiyetinde ortakların belirlenmiş payları olmayıp her birinin hakkı, ortaklığa giren malların tamamına yaygındır. Elbirliği mülkiyeti, malın devri, topluluğun dağılması yahut paylı mülkiyete geçilmesi ile sona erecektir.
Paylı Mülkiyet(Müşterek Mülkiyet)
Paylı mülkiyet fiili olarak bölünmemiş tek bir mal üzerinde kurulur ve paylı mülkiyete konu olan mal bir bütün halinde tek bir mülkiyete tabi olur.
İzale-İ Şuyu Davası | Gayrimenkul Hukuk 2022
İzale-i Şuyu Davasını Kimler Açabilir?
Mülkiyet altında bulunan taşınmazın hissedarlarından her biri malın paylaşılmasını isteyebilir. Her paylı mülkiyet sahibi olan paydaş paya bağlı olarak paylaşma ya da taksim davası açma hakkına sahiptir. Paydaşlığın giderilmesi davası açabilecek kişiler taşınmaz malın paydaşı olan kişilerdir.
Aynen Taksim Suretiyle İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi)
Taşınır veya taşınmaz malın aynen bölünmesidir. İzale-i şuyu davasının tarafları malı nasıl bölüştüreceklerine anlaşarak dava sırasında bu antlaşmayı hakime bildirebilirler. Hakim bu antlaşma doğrultusunda ortaklığın giderilmesine karar verebilir. Bölünemeyecek nitelikte olan veya aynen taksimi halinde büyük bir değer kaybına uğrayacak olan mallar için bu yola başvurulmaz.
Satış Suretiyle İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi)
Taşınır veya taşınmaz malın icra yoluyla satılarak bedelinin paydaşlar arasında bölüştürülmesidir. Taşınmazın aynen taksimi mümkün değilse ortaklığın satış suretiyle giderilmesine karar verilir. Taşınmaz malın satışı, mahkeme vasıtasıyla değil satış memurluğu veya icra dairesi marifetiyle yapılır.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Muhdesatın Aidiyeti
Ortaklığın giderilmesi davasının konusu taşınmazda bulunan bina, ağaç, tesis gibi bütünleyici parçalar üzerinde mülkiyetin kime ait olduğu hususu ortaklar arasında tartışma konusu ise, bu uyuşmazlığın ayrı bir dava açılmak suretiyle giderilmesi gerekir. Uygulamada bu davalara “muhdesatın aidiyetinin tespiti davası” denilmektedir.
İzale-i Şuyu Davasında Yargılama Usulü
İzale-i Şuyu davası Sulh Hukuk Mahkemelerinin görev alanı içerisindedir. Ortaklığın giderilmesi davasında yetkili mahkeme ise taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir. Söz konusu ortaklığın giderilmesi davası, HMK m.316/1-a uyarınca, basit yargılama usulü çerçevesinde çözüme kavuşturulacaktır.
İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davasında Feragat
İzale-i şuyu davasında feragat kurumu, davacının açtığı davadaki taleplerinin tümünden veya belirli bir kısmından vazgeçmesini ifade eder. Mahkeme bir hüküm kurmamış ise HMK m.307 uyarınca, feragat ile davaya son vermek mümkündür.
