Kalp Krizi İş Kazası Mıdır
İş kazası nedir?
İş kazasının uzun bir tanımı da yapılabilir. Ama konunun daha iyi anlaşılması bakımında iş kazası kısaca; sigortalının işyerinde bulunduğu sırada ya da işverenin işini yürütürken veya işverence sağlanan taşıtla geliş gidişi esnasında meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hale getiren olaydır.
Görüldüğü üzere iş kazasının iki temel unsuru vardır. Bunlar olayın işyerinde ya da işverence verilen işi yürütürken veya işverenin sağladığı taşıtla gidip gelirken olması ve işçiyi bedenen veya ruhen engelli hale getirmesidir.
İş Kazası Sayılan Haller
İş kazası;
• Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
• İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle,
• Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
• Hizmet akdi ile çalışan emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
• Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında,
meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özre uğratan olay olarak tarif edilmektedir.
İş Kazası Sayılması İçin Gereken Şartlar
Bir olayın iş kazası olarak algılanabilmesi olması gereken olaylar ve gerçekleşmesi gereken yerler şu şekilde ifade edilebilir:
İlk ifade sigortalanın iş yerinde olmasıdır. Bu olay gerçekleştiğinde sigortalı kişi sigortalı olduğu şirketin mevcut adresinde bulunmalıdır. İş kazası sayılabilmesi için bu şarttır.
Eğer sigortalı kişi iş yerinde değilse bu durumda iş veren tarafından devam eden bir iş sebebiyle iş yeri dışında olması gerekmektedir. Eğer kendi hesabına çalışan bağımsız bir kişi ise bu durumda devam eden işi veya faaliyeti ile ilgili dışarıda olması gerekmektedir.
Sigortalı kişi, işveren tarafından görevli olduğu yer dışında kalacak başka bir yere gönderilmesi durumunda da gerçekleşen kaza iş kazası olarak sayılır.
Emziren annelerde çocuğa süt vermek için ayırtılmış zamanlarda yaşanılan kazalar iş kazası sayılır.
Sigortalının, iş yeri tarafından tahsis edilen araçla veya taşıtla bir yere gidip gelmesi sırasında yaşanılan kazalar iş kazası sayılır.
Bu durumların yaşanması iş kazasının gerçeklediğini göstermektedir. Kalp krizi ise bu maddeler içinde daha özel bir yere sahiptir.
Kalp Krizi İş Kazası Mıdır
Kalp Krizi İş Kazası Mıdır ?
Uygulamada kalp krizi geçiren bir işçinin, iş kazası geçirmediği kabul edilmekte idi. Fakat Yargıtay, geçirilen kalp krizinin iş ile alakalı olması halinde kazanın iş kazası niteliği taşıdığına hükmederek uygulamada ezberleri bozmuştur. Örneğin ; iş esnasında işvereni veya iş arkadaşları ile tartışan sigortalı işçinin kalp krizi geçirmesi iş kazası sayılmaktadır. Bununla birlikte Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 2004 yılında vermiş olduğu bir kararla artık işyerinde meydana gelen kalp krizlerini iş kazası saymış ve bu husus uygulamaya da yerleşmiştir.
Yüksek Mahkemenin vermiş olduğu karar şu şekildedir :
‘… Dava, zararlandırıcı sigorta olayının iş kazası sayılması gerektiğinin tespiti istemine ilişkin olup, olayın iş yerinde oluştuğu konusunda taraflar arasında uyuşmazlık yoktur. Uyuşmazlık davacı murisinin kalp krizi sonucu ölümünün iş kazası sayılıp sayılmayacağı noktasında toplanmaktadır… Dava konusu olay davacının elektrikçi olarak görevini yürüttüğü ve işyerinde bulunduğu sırada meydana gelmiştir. Davacı işyerine ait lokalde elektrik arızasını gidermek için görevli olarak bulunduğu sırada kalp krizi neticesinde ölmüştür. Bu durumda meydana gelen olayın iş kazası sayılmasında yasal zorunluluk olduğu açık iken, mahkemece davanın reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedendir … ’ (Yargıtay HGK. 2004/21-529 E. , 2004/527 K.)
İntihar Etmek İş Kazası Mıdır ?
Sigortalı olarak çalışan işçinin, işyerinde intihar etmesi hukukumuzda iş kazası sayılmaktadır. Nitekim SGK ve Yargı kararları ışığında bu tür olayların intihar sayıldığı açıktır. Burada işçinin kendi isteği ile kasten canına kıyması, daha sağlıklı bir ifade ile kendi isteği ile yaşamına son vermemesi önem taşımamakta, olayın işyerinde meydana gelmesi nedeniyle iş kazası sayılmaktadır. İntiharın iş kazası sayılmasında aranan kriterler arasında, intiharın iş nedeniyle gerçekleşmesi de önemli değildir.
Burada salt intihardan bahsedilmekte, intihar nedeni araştırılmamaktadır. Yargıtay da kararlarında işyerinde intihar etmenin iş kazası sayıldığını açıkça ve istikrarlı bir şekilde kabul etmektedir. Nitekim vermiş olduğu kararlarda da bu istikrarını sürdürmektedir.
Yargıtay’ın vermiş olduğu 1979 tarihli kararın özeti şu şekildedir :
‘… Sigortalının işyerinde intihar etmesi hali de iş kazası sayılacaktır. Esasen, bu konuda oluşabilecek mantıksal kuşkuları ilgili yasa kesin biçimde ortadan kaldırmaktadır. İntihar kişinin sonucunu amaçlayarak ve bilerek, kendi hayatını sona erdirmesidir ve kendisine karşı, kasten eylemde bulunmasıdır. Kastı yüzünden iş kazasına uğrayan sigortalıya geçici iş göremezlik ödeneği ve sürekli iş göremezlik geliri verilmez. Sigortalıya yalnız gerekli sağlık yardımları yapılır. Sadece sigortalıyı amaçlayan bazı kısıtlamalar getirilmiştir. Bu durumda, olay intihar olarak kabul edilse dahi iş kazası sayılacaktır…’
Yine Yargıtay’ın vermiş olduğu 2004 tarihli bir karar da şu şekildedir :
‘… Dava, Kurum sigortalısı F.K. ‘nın işyerinde çalışırken bunalıma girerek mesai saati bitimine yakın işini bırakarak işyerinin çatı katında ikametine tahsis edilen işçi yatakhanesinde kendisini asmak suretiyle gerçekleşen böylece iş kazası olduğu iddia edilen sigorta olayından kaynaklanmaktadır. … O nedenle işverenin sorumluluğu altında çalıştırdığı sigortalının güvenliği beden ve ruh sağlığı için gerekli tedbirleri almak yükümü var ise de bu hal her zaman için zorunlu değildir. Belirtelim ki böyle bir ilgi ve ilişki söz konusu olmadığı hal ve durumlardan birinde dahi meydana gelen bir olayın da iş kazası sayılması mümkündür.
Sözgelimi intihar eylemi eğer iş yerinde gerçekleşmiş ise, olayın salt işyerinde meydana gelmesi durumunda bile, intihar eden sigortalının gördüğü işle ilgili ve işverenin kusurundan kaynaklanmamış olmasına rağmen 506 sayılı yasanın 110 maddesi açıklığı gereği olay yine de iş kazasıdır. Ancak bu durumda olaylarla iş ve işveren arasında nedensellik bağı bulunamayacağı için işveren ve onun halefi olanlar Kuruma karşı sorumlu tutulamaz …’
İş Kazalarında Tazminat Davaları
İş kazalarında tazminat davaları işçi tarafından açılabilir. İşçinin ağır yaralanması ya da vefatı durumunda da yakınlarına tanınan dava açma hakkı bulunur. İşçi ve işveren arasındaki çalışma ilişkisi kanunlar aracılığı ile düzenlenir. İş Kanunu kapsamında işçinin ve işverenin sahip olduğu haklar belirlenir.
İş Hukuku çalışma barışının sağlanması için ve işçi ile işverenin yasal haklarını koruyabilmek açısından gereklidir. İşçi ve işveren arasında herhangi bir uyuşmazlık olması halinde İş Mahkemeleri aracılığı ile davalar görülür. İş Mahkemeleri’ndeki davalara SGK da taraf olabilir.
İş Kazasının Bildirimi ve Bildirim Süresi
İş kazasının bildirimi ve bildirim süresi Kanunun 13 üncü maddesinin ikinci fıkrası ile Ek 5 inci maddesinin beşinci fıkrasında ve Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 35 inci maddesinde düzenlenmiştir.
Buna göre;
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde sayılan sigortalılar, 5 inci maddesinin (a), (b), (c) ve (e) bendinde sayılan sigortalılar ile Ek 9 uncu maddesinde belirtilen şartlarda ev hizmetlerinde çalışan sigortalılar ve intörn öğrencilerin iş kazası geçirmeleri halinde işverenleri tarafından kazanın olduğu yerdeki yetkili kolluk kuvvetlerine derhal, Kuruma da kazadan sonraki,
Kanunun 5 inci maddesinin (g) bendinde sayılan sigortalının iş kazası geçirmesi halinde, işvereni tarafından kazanın olduğu ve ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerdeki yerel kolluk kuvvetlerine derhal, Kuruma da kazadan sonraki,
Kanunun Ek 5 inci maddede belirtilen tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışan sigortalıların ise kendilerince veya işverenlerince kolluk kuvvetlerine derhal, Kuruma da kazadan sonraki,
3 iş günü içinde bildirilmesi gerekmektedir.
Bildirim Usulleri
Meydana gelen iş kazasının işveren tarafından Sosyal Güvenlik Kurumu’na e-Bildirim programı üzerinden bildirilmesi gerekmektedir.
Dilekçe ile yapılan bildirimde sigortalının T.C. kimlik numarası, sigorta sicil numarası, adı ve soyadı, doğum tarihi, işyerinde yaptığı iş, işyerinde çalışmaya başladığı tarih, iş kazasının vuku bulduğu yer, tarihi, saati, oluş şekli, tanıkların ad ve soyadları, işyerinin adresi, işverenin adı, soyadı, unvanı, ikametgâh bilgileri, şirket merkezi bilgileri ile imzalarının da bulunması gerekmektedir. Ancak ilgili ünite tarafından istatistik kayıtları ve iş kazasının tespiti açısından gerekli görülen diğer bilgiler ise işverene yazı yazılmak suretiyle istenilecektir.
Adi posta ile yapılan bildirimlerde Kurum kayıtlarına intikal tarihi, taahhütlü, iadeli taahhütlü, acele posta veya Alo POST, PTT kargo ile yapılan bildirimlerde ise postaya veriliş tarihi esas alınacaktır. Bildirimlerin işyerinin bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğüne/sosyal güvenlik merkezlerine yapılması gerekmektedir. Ancak Kurumun başka bir müdürlüğüne yapılan bildirimler işyerinin bağlı bulunduğu müdürlüğe yapılmış gibi kabul edilecektir.
