Kara Para Aklama
Türk Ceza Kanununa göre suç geliri nasıl tanımlanır?
Suç geliri yasaların suç saydığı fiillerden elde edilen her türlü ekonomik menfaat ve değer olarak ifade edilebilir. Sözlük anlamıyla “yasa dışı yollardan sağlanan kazanç” olarak tanımlanan suç geliri, kirli para gibi terimlerle de anılmaktadır.
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçu Nedir?
Halk arasında “kara para aklama” olarak da bilinen suçtan kaynaklanan malvarlığı değerini aklama suçu son günlerde medyaya yansıyan olaylarla yeniden gündeme gelmiştir.
Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçunun temel halinde, bir suçtan yasaya aykırı olarak elde edilmiş para yahut malvarlığı değerlerinin aklanması söz konusudur. Uygulamada genellikle söz konusu malvarlığı değerleri bankacılık sektörü içerisinde aklanmaya çalışılmaktadır.
TCK 282 kapsamında suçtan kaynaklanan malvarlığı değerini aklama suçu öncelikli bir suçtur. Yani suçun oluşması, daha önceden bir başka suçun işlenmesine bağlıdır.
Halk arasında “kara para” olarak bilinen malvarlığı da, suç sonucunda elde edilmiş paradır.
Öncelikle suçun adından da anlaşıldığı üzere aklanacak olan malvarlığı değeri suçtan kaynaklanmalıdır.
Aklanacak olan suç ise alt sınırı 6 ay veya daha fazla süreli hapis cezasını gerektiren bir suç olmalıdır.
Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerini aklama suçunun failinin öncül suçu işleme şartı bulunmamaktadır. Öncül suçun faili başka bir kimse olsa dahi kara para aklama suçunu işleyen kimse söz konusu malvarlığının suçtan kaynaklandığını bilmesi suçun unsurunun oluşması için yeterlidir.
Aklanmaya konu olan malvarlığı değerinden kaynaklanan öncül suç adına beraat kararı verilir ise suçtan kaynaklanan malvarlığı değerini aklama suçundan da beraat kararı verilmelidir. Mahkeme, öncül suça dair yapılan yargılama sonucunda bir karar vermelidir.
Ancak öncül suça dair herhangi bir yargılama yoksa nisbi muhakeme yapılarak mahkeme karar vermelidir. Nisbi muhakeme, mahkemenin asıl uyuşmazlığı çözmesi için kendi görev alanına girmeyen uyuşmazlığı çözmesidir. Öncül suça dair yargılama bulunmuyorsa mahkemenin kendisi delilleri toplayarak karar verebilir.
Suçun oluşabilmesi adına belirtilen seçimlik hareketlerinden birisi malvarlığı değerinin yurt dışına çıkarılmasıdır. Söz konusu malvarlığı değerinin yurt dışına çıkarılması, ülkeden dışarıya aktarılması halinde suç tamamlanmış olacaktır.
Diğer seçimlik hareket ise suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini öngörülen maksatlarla çeşitli işlemlere tabi tutulmasıdır.
Önemli olan kişinin suç nedeniyle elde ettiği değeri meşru yolla elde ettiği kanaatini uyandırması amacıyla yapılan işlemlerdir. İşlemlerin ne olduğuna dair bir belirtme olmamıştır; ancak hangi amaçla hareket ettiği mühimdir.
Kanunda malvarlığı değeri kesin ve net olarak belirtilmemiştir. Bu değerin parayla ölçülebilir bir değer olması ve suçtan kaynaklı olarak elde edilmesi suçun oluşması için yeterlidir.
Suçun Daha Fazla Cezayı Gerektiren Nitelikli Halleri
Suçun Kamu Görevlisi Yahut Belli Bir Meslek Sahibi Kimse Tarafından İşlenmesi: Bu durumda verilecek hapis cezasının miktarı 1/2 oranında artırılarak uygulanır. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus, suçun mesleğin icrası sırasında işlenmiş olmasıdır. Aksi halde nitelikli hal sübut bulmaz. Örneğin banka memuru bir kimsenin kara para aklanmasına çeşitli hallerle iştirak etmesi halinde nitelikli hal oluşacaktır.
Eylemin Suç İşlemek İçin Kurulan Örgüt Faaliyeti Çerçevesinde İşlenmesi: Bir topluluğun örgüt olarak nitelendirilebilmesi için 3 kişi ve daha fazlasının bir araya gelerek, organizasyon içerisinde aynı amaç doğrultusunda hareket ediyor olması gerekir.
Suçun bu örgütün faaliyeti kapsamında işlenmesi halinde verilecek ceza bir kat artırılır. Ancak ayrıca silahlı örgüt kurma suçunun varlığı değerlendirilmelidir.
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçunda Etkin Pişmanlık
Kara para aklama suçu tespit edilmesi zor bir suç olduğundan ve genellikle bir örgüt faaliyeti çerçevesinde işlendiğinden, kanun suçun faillerine etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanma hakkı getirmiştir.
TCK 282/6 hükmü gereğince, suç hakkında kovuşturma başlamadan önce suç konusu malvarlığı değerlerinin ele geçirilmesini sağlayan ve bu amaçla yetkili makamlara haber veren kişi hakkında TCK 282 kapsamında bir cezaya hükmolunmaz.
Yasa hükmünden de görüleceği üzere, soruşturma tamamlanmadan önce malvarlığı değerlerinin tamamını yetkili makamlara bildirmek cezadan kurtulmaya sebep olacaktır.
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçunda Şikayet
Kanunda şikayete tabi suçlar belirtilmiş olup soruşturma şikayete tabi tutulmuştur. Ancak suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçu şikayete tabi suçlar arasında yer almamaktadır. Bu nedenle savcılık tarafından soruşturma re’sen (kendiliğinden) başlatılacaktır.
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçunun Zamanaşımı
Zamanaşımı süresi 15 yıldır. Suçun işlendiği tarihten itibaren 15 yıl içerisinde dava açılmaz, dava açılmasına rağmen dava sonuçlanmaz ise zamanaşımının dolması nedeniyle düşme yönünde karar verecektir.
Suçtan Kaynaklanan Malvarlığı Değerlerini Aklama Suçu Görevli Mahkeme
Suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama suçunda görevli mahkeme, asliye ceza mahkemesidir. Dava, suçun işlendiği yerde görülecektir.
