Muvazaalı İşlemin İptali Davası | Ağrı Avukat
MUVAZAALI İŞLEM NEDİR? / Tarafların üçüncü kişileri aldatmak amacıyla aslında gerçek iradelerini yansıtmayan, gerçekten istemedikleri ve geçersiz olması hususunda da kendi aralarında anlaştıkları danışıklı işlemleridir.
Mutlak Muvazaa : Taraflar arasında üçüncü kişileri aldatmak amacıyla yapılan ve aslında gerçekte var olmayan, geçerli olmayan ve tarafları bağlamayacak olan hukuki işlemlerdir.
Nispi Muvazaa : Gerçekte geçerli ve tarafların iradelerine uygun olan farklı bir sözleşmenin gizlenmesi amacı ile göstermelik olarak farklı bir sözleşmenin yapılmış gibi gösterilmesine ilişkin hukuki işlemlerdir.
MUVAZAA NEDENİYLE TAPU İPTALİ VE TESCİL DAVASI / Taşınmazın tapuda tescilinin yapılması muvazaa nedeniyle geçersiz bir sözleşmeye dayanıyorsa yapılan tescil yolsuz tescil olarak bu halde tapu kayıtlarının gerçeği yansıtmadığı kabul edileceği için tapudaki kayıtların iptali amacıyla tapu iptali ve tescili davası açılabilir. Örneğin mirastan mal kaçırma amacıyla gerçekleştirilen muris muvazaası sebebiyle hak kaybına uğrayan her mirasçı muvazaa nedenine dayanarak tapu iptali ve tescil davası açabilir.
Muvazaa nedenine dayalı olarak tapu iptali ve tescil davası açılabilmesi için,
- Tapu kayıtlarının dayandığı anlaşma, muvazaalı (danışıklı) bir işlem olmalıdır.
- Muvazaalı anlaşmanın konusu olan taşınmaz, tapu kayıtlarına tescil edilmiş olmalıdır.
- Tapu iptali ve tescil davası açacak ilgili, muvazaalı anlaşma sebebiyle hak kaybına uğramış olmalıdır.
Muvazaa nedeniyle tapu iptali ve tescil davası kime karşı açılabilir?
Tapu iptali ve tescil davası, muvazaalı işlem sonucu tapu kayıtlarının gerçeği yansıtmadığı, tescilin yolsuz olduğu hallerde hak kaybına uğrayan her ilgili tarafından, tapu kayıtlarında taşınmazın mülkiyet hakkı sahibi olarak gözüken kişiye karşı açılabilir, eğer bu kişi ölmüş ise bu kişinin mirasçılarına karşı açılabilir.
Muvazaalı İşlemin İptali Davası | Ağrı Avukat
Muvazaa nedeniyle tapu iptali ve tescil davası hangi mahkemede açılabilir?
Tapu iptali ve tescil davası taşınmazın bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılmalıdır, fakat taşınmaz bir aile konutu ise taşınmazın bulunduğu yer Aile Mahkemesi’nde açılmalıdır.
Muvazaa nedeniyle tapu iptali ve tescil davası hangi süre içerisinde açılmalıdır?
Tapu iptali ve tescil davası herhangi bir zamanaşımı süresine tabi olmadan her zaman açılabilir.
MUVAZAA NEDENİYLE TASARRUFUN İPTALİ DAVASI / Borçlu kişilerin alacaklılarını zarara uğratmak amacıyla üçüncü kişilerle anlaşarak, danışıklı olarak muvazaalı sözleşme yapması halinde söz konusu anlaşmaların iptal edilebilmesi için muvazaa nedenine dayalı olarak tasarrufun iptali davası açılabilir.
Muvazaa nedenine dayalı olarak tasarrufun iptali davası açılabilmesi için,
- İcra takibi tarihinde kesinleşmiş bir alacak bulunmalıdır.
- Bununla birlikte muvazaalı anlaşma konusu alacak için icra takibi başlatılmış ve bu icra takibi de kesinleşmiş olmalıdır.
- Alacaklının elinde borçluya karşı alınmış geçici veya kesin aciz belgesi bulunmalıdır.
- İptali istenen tasarrufun borcun doğumundan sonra doğmuş olması şartı aranıyordu ancak Yargıtay’ın bu hususa ilişkin görüşü değişmiştir.
Yargıtay 4. Hukuk Dairesi içtihat değişikliğine giderek “muvazaaya dayalı tasarrufun iptalinde borcun doğum tarihinin önemi olmadığına ilişkin” karar vermiştir.
Yargıtay 4. Hukuk Dairesi’nin 2020/1254 esas ile 2021/1330 karar ve 22.03.2021 tarihli kararında ilk derece mahkemesi tarafından verilen “davaya konu tasarrufun borcun doğum tarihi olan eylemin gerçekleştiği tarihten önce olması nedeniyle iptalinin mümkün olmadığı gerekçesiyle, davanın ön koşul yokluğundan reddine” kararı bozulmuştur.
Yargıtay 4. Hukuk Dairesi tarafından değerlendirme olarak, “Mahkemece, muvazaanın varlığı kabul edilmek suretiyle davanın kabulüne karar verilmesi gerekirken, açıklanan yönler gözetilmeyerek, yerinde olmayan gerekçe ile istemin ön koşul yokluğundan reddedilmiş olması usul ve yasaya uygun düşmediğinden, kararın bozulması gerekmiştir.’’ şeklinde değerlendirme yapılmıştır.
Muvazaa nedeniyle tasarrufun iptali davası hangi süre içerisinde açılmalıdır?
Alacaklı tarafından dava, tasarrufun yapıldığı tarihten itibaren 5 yıl içerisinde açılmış olmalıdır.
Muvazaa nedeniyle tasarrufun iptali davası hangi mahkemede açılmalıdır?
Alacaklı tarafından dava, genel görevli mahkeme olan Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılmalıdır.
Muvazaalı İşlemin İptali Davası | Ağrı Avukat
4. Hukuk Dairesi
2021/19092 E.
2021/6804 K.
MAHKEMESİ : Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki muvazaa nedeniyle tapu iptal ve tescil davasının yapılan yargılaması sonunda
– K A R A R –
Davacı vekili ; davalılardan … ile … Sulh Hukuk Mahkemesinin 15/08/2014 tarihli 320 F 95/12 sayılı kararı ile boşanmalarına hükmedildiğini, bu ilamın … 3. Aile Mahkemesinin 10/06/2015 tarihli 2014/1193 esas ve 2015/651 sayılı kararı ile tanınmasına karar verildiğini, anılan davalının boşanma davası açılması akabinde evlilik birliği içinde edinmiş oldukları … Selçuklu 1871 Ada 105 parselde bulunan 5 nolu bağımsız bölümü 01/04/2014 tarihinde babası olan diğer davalıya devrettiğini, devrin ivazsız ve muvazaalı olduğunu beyan ederek, davalılardan … adına olan tapu kaydının iptali ile ilk sahibi olan davalılardan … adına kayıt ve tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalılar vekili ; davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur.
Mahkemece, bilirkişi raporu, tanık beyanları ve tüm dosya kapsamı bir arada değerlendirilerek, davalıların baba kız olması, evlilik birliği içerisinde edinilen taşınmazın boşanma davası devam ederken devredilmiş olması, taşınmazın devir tarihindeki satış bedeli ile gerçek değeri arasında fahiş fark bulunduğu gerekçesi ile davanın kabulü ile davalı … adına olan tapu kaydının iptali ile davalı … adına kayıt ve tesciline karar verilmiş; hüküm, davalılar vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava TBK’nın 19. maddesine dayalı muvazaalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.. Satışın danışıklı olduğu kanıtlanırsa davacı, satışa konu edilen maldan alacağını almak için yararlanabilecektir. Davacının bu davadaki amacı, katılma alacağı davasındaki alacağını tahsil edebilmek için muvazaa nedeniyle temelde geçersiz olduğunu ileri sürdüğü işlemin hükümsüzlüğünü sağlamaktır. Yukarıdaki açıklamalar ışığında; eldeki davada davacı, dava konusu taşınmazın evlilik birliği içinde edinildiğini, davalı …’ın katılma ve katkı payı davası sonucu hükmedilecek alacağın tahsilini önlemek için muvazaalı olarak taşınmazı diğer davalıya devrettiğini belirtmiş, ancak mahkemece katılma alacağı davasının sonuçlanması beklenmeden yazılı şekilde karar verildiği anlaşılmış; şu halde mahkemece yapılması gereken; davacı tarafından davalı … aleyhine … 4. Aile Mahkemesinin 2015/409 esas sayılı dosyasında açılan katılma ve katkı payı davasının kesinleşmesi beklenerek, bu dava sonucunda davacının bir alacağı olduğunun kesinleşmesi halinde TBK’nun 19. maddesi gereğince dava konusu taşınmazın satışına ilişkin tasarrufun iptale tabi olup olmadığının mevcut delillere göre değerlendirilmesi ve varılacak sonuca göre bir karar verilmesidir.
Mahkemece yukarıda açıklanan maddi ve hukuki olgular dikkate alınmadan, hatalı değerlendirme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmamış, kararın bozulması gerekmiştir.
Hukuk Genel Kurulu
2017/2050 E.
2021/1092 K.
MAHKEMESİ : Ticaret Mahkemesi
Taraflar arasındaki “alacak / tasarrufun iptali” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda,
Yukarıdaki bilgiler ışığında somut olay değerlendirildiğinde; alacaklı davacı borçlu davalıların kendisine olan borçlarını ödeyemediklerini ancak alacaklılardan mal kaçırmak amacı ile başka isim altında kurdukları şirkete malvarlıklarını aktardıklarını öne sürerek yapılan işlemlerin iptalini talep etmiş ise de; dava dilekçesi ve beyan dilekçelerinde hangi borçlular hakkında hangi danışıklı işlemler ile alacaklılardan mal kaçırdıkları tereddüde yer vermeyecek biçimde açıklanmamıştır. Davacı alacaklıların tasarrufun iptali davasını açtıklarında borçlu davalıların hangi tasarruf işlemleri ile mal kaçırdıklarını açıkça bildirmeleri dava şartlarının, hak düşürücü sürenin sağlıklı bir biçimde incelenebilmesi, adil yargılama hakkı çerçevesinde yargılamanın sürdürülebilmesi ve silahların eşitliği ilkesi gereğince savunmanın buna göre yapılabilmesi için gerekli ve zorunludur. Mahkemece de eksik inceleme yapılmıştır. Bu durumda mahkemece; alacaklı davacıdan hangi borçlular hakkında dava açtıklarının, bu borçluların hangi danışıklı işlemleri ile alacaklılardan mal kaçırdıklarının açıkça ve tereddüde yer vermeyecek şekilde sorularak açıklattırılması, Özel Dairenin 02.03.2010 tarihli ve 2009/9770 E., 2010/1805 K. sayılı geri çevirme kararında yer alan eksiklikler de dosyaya yeniden kazandırılarak, yeni kurulan … Kağıt Kağıt Kutu Amb. San. ve Tic. A.Ş.’ye borçlu davalılar tarafından sermaye aktarımı yapılıp yapılmadığı, diğer bir anlatımla kurulan şirkete kendi mal varlıklarından bir aktarım yapılıp yapılmadığı veya bu şirketin pasifinin yani borçlarının üstlenilip üstlenilmediğinin davalı borçlular ile üçüncü kişi konumundaki davalı … Kağıt Kutu Amb. San. ve Tic. A.Ş. ticari defter, kayıt ve belgeleri üzerinde bilirkişiler vasıtası ile inceleme yapılarak belirlenmesi, yapılan inceleme sırasında borçlu davalılar tarafından yapılan bir mal varlığı aktarımı var ise bu aktarımın yapıldığı tarihin tasarruf tarihi olarak kabulü ile hak düşürücü sürenin bu tarihten itibaren başlayacağının göz önünde bulundurulması ondan sonra toplanan ve toplanacak tüm delillerin birlikte değerlendirilerek hasıl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekmektedir.
Muvazaalı İşlemin İptali Davası | Ağrı Avukat
Stajyer Av. Derya MERİÇ
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
