Nafakanın Ödenmemesi Ve Tazyik Hapsi
Nafaka Davası
Nafaka, en çok bilinen tanımıyla boşanma davası sürerken ya da boşanma davası sona erdikten sonra maddi zorluğa düşecek olan kişiye geçici veya sürekli olarak bağlanan parayı ifade eder. Türk Medeni Kanununda 4 çeşit nafaka düzenlenmiştir.
-Tedbir Nafakası: Eş ya da çocuklar için dava sonuna kadar tedbiren hükmedilen nafakadır.
-Yoksulluk Nafakası: Boşanmadan sonra daha az kusurlu ya da eşit kusurlu olan ve yoksulluğa düşecek olan eş lehine hükmedilen nafakadır.
-İştirak Nafakası: Boşanma davası sonunda çocuğun velayetine sahip olmayan tarafın, çocuğun bakımıyla ilgilenen tarafa ödediği nafakadır.
-Yardım Nafakası: Boşanma davası ile ilgisi olmayan ve yoksulluğa düşecek altsoy, üstsoy ve kardeşler lehine hükmedilen nafaka türüdür.
NAFAKA ÖDENMEMESİ
Mahkeme kararıyla eşlerden biri lehine nafaka verilmesine karar verilebilir. Bu karar üzerine diğer eş nafakayı ödemekle yükümlüdür. Mahkeme kararına karşın nafaka borcunu ödemeyen kişi hakkında icra takibi yapılabilecektir. Bu icra takibine karşı nafaka borçlusu herhangi bir itirazda bulunamayacaktır. İcra emrini alan borçlu, ancak bazı sebeplere dayanarak icra mahkemesinden icranın geri bırakılmasını isteyebilecektir.
Nafaka borçlusuna karşı icra takibi yapıldı ve buna rağmen borçlu nafakayı ödemezse o zaman nafaka alacaklısı borçluyu şikayet ederek hakkında “nafaka hükümlerine uymamak” nedeniyle dava açabilecektir.
Ancak nafaka ödememe halinde ceza davası açılabilmesinin birtakım şartları bulunmaktadır:
Nafakaya İlişkin Bir Mahkeme Kararı Olmalıdır: Mahkemenin gerekçeli karar veya ara karar ile nafaka ödenmesine ilişkin bir hükmü mevcut olmalıdır.
Nafakaya İlişkin Başlatılan İcra Takibi Kesinleşmiş Olmalıdır: Mahkemece hükmedilen nafakadan dolayı nafaka ödemekle yükümlü kişi aleyhine icra takibi başlatılması ve başlatılan bu takibin kesinleşmesi gerekmektedir. Ödenmeyen nafakaların tahsiline ilişkin başlatılan icra takibinde borçluya icra emri gönderilir. İcra emrinin tebliğinden itibaren 7 gün içinde itiraz edilmez ise takip kesinleşir.
İcra Emrinin Tebliğinden İtibaren En Az Bir Ay Geçmiş Olmalıdır: Başlatılan icra takibi kapsamında gönderilen icra emrinin borçluya tebliğinden itibaren en az bir ay geçmeden açılan ceza davasında nafaka borçlusuna ceza verilmez.
Ödemesi yapılmayan aylık nafaka hakkında şikayet en fazla 3 ay içerisinde yapılmalıdır: Belirtilen 3 aylık süre hak düşürücü bir süredir. Örneğin; Ağustos ayının ödenmeyen nafakasından dolayı en geç Kasım ayında dava açılmalıdır. Aralık ayında dava açılması durumunda, şikayet hakkının düşmesi sebebi ile dava reddedilecektir.
Şikayet Aylık Nafakanın Ödenmemesi Halinde Yapılabilir: Aylık nafaka kamu alacağı gibi “öncelikli alacak” niteliğindedir. Ancak birikmiş nafaka, adi alacak hükmünde olup, ödenmemesi halinde nafaka borçlusu aleyhine cezaya hükmedilmemektedir.
Bu şartların gerçekleşmesi ile nafaka ödemeyen kişi aleyhine İcra Ceza Mahkemesine verilecek şikayet dilekçesi ile dava açılır ve dava sonunda borçlunun 3 aya kadar tazyiken hapsine karar verilir.
Nafakanın Ödenmemesi Ve Tazyik Hapsi
Birikmiş Nafaka Ceza Davası Açılabilir Mi?
Nafaka ceza davasının bir diğer şartı ise birikmiş nafaka davasıyla icra ceza mahkemesine dava açılamayacağıdır.
Nafaka ceza davasının konusunu nafaka hak sahibinin aylık geçimi sağlaması için öncelikli gerekli olan nafaka miktarı oluşturmaktadır. Bu nedenle birikmiş nafaka borçlarına karşın bu dava türü işletilememektedir.
Birikmiş nafaka alacakları için 10 yıllık bir süre öngörülmektedir. İcra takibi başlatılarak birikmiş nafaka alacağının tahsil edilmesi yoluna gidilebilir.
Nafaka borçlusu tarafından birikmiş nafaka borcuna itiraz edilmesi halinde ise icra takibi duracağından icra takibini yeniden başlatmak için icra mahkemesine dava açılabilmektedir.
Nafaka kaç ay ödenmezse dava açılır?
Yargıtay Ceza Genel Kurulu tarafından belirlenen bu kriterler şunlardır:
Daha önceden nafaka hakkında başka mahkeme tarafından verilmiş bir karar olmalı,
Aylık nafakanın tahsili için icra takibi başlatılmalı ve icra takibi kesinleşmelidir.
İcra ödeme emri nafaka borçlusuna tebliğ edildikten itibaren nafaka ceza davası açabilmek için en az 1 aylık süre geçmiş olmalı,
Ödenmeyen aylık nafakaya ilişkin şikayet 3 ay içinde yapılmalıdır.
Bu şartların tamamının birlikte gerçekleşmesi halinde icra ceza davası açılarak nafaka ödemeyen kimse hakkında üç aylık tazyik hapsine hükmedilmesi sonucu ortaya çıkacaktır.
Nafakayı Ödememenin Cezası Nedir?
Nafaka ödeme yükümlüsü nafakayı ödemezse, alacaklı tarafın şikayeti üzerine borçlu hakkında üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir. Bu hapis kararının verilebilmesi için de belirli şartlar vardır.
Nafaka borçlusu, nafakanın kaldırılması veya azaltılması talebiyle dava açmış ise, ileri sürdüğü sebepler göz önünde bulundurularak, tazyik hapsinin uygulanması bu davanın sonuna bırakılabilir.
Nafakaya ilişkin kararlara uymayanların cezası
Madde 344 – (Değişik: 31/5/2005-5358/15 md.)
Nafakaya ilişkin kararların gereğini yerine getirmeyen borçlunun, alacaklının şikâyeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir. Hapsin tatbikine başlandıktan sonra kararın gereği yerine getirilirse, borçlu tahliye edilir. Borçlunun, nafakanın kaldırılması veya azaltılması talebiyle dava açmış olması halinde, ileri sürdüğü sebepler göz önünde bulundurularak, tazyik hapsinin uygulanması bu davanın sonuna bırakılabilir.
TAZYİK HAPSİ NEDİR ?
Tazyik hapsi ceza kanunda düzenlenen hapis cezasından farklı olarak bir suçun işlenmesi sebebiyle değil bir yükümlülüğün yerine getirilmemesi sebebiyle uygulanan hapis cezasıdır. Bu yükümlülük çeşitli kanunlardan kaynaklanan bilmektedir. Tazyik hapsi, kişinin özgürlüğünü kısıtlayan bir yaptırımdır. Dolayısıyla uygularken dikkatli hareket edilmelidir. Aksi halde telafisi güç zararlara sebebiyet verebilecektir.
Tazyik hapsi bir yükümlülüğün yerine getirilmemesi dolayısıyla verildiği için tazyik hapsi uygulanırken bu yükümlülüğün yerine getirilmesi halinde tazyik hapsi ortadan kalkar. Zira burada amaç bir şeyin yerine getirilmesidir.
Belirtmemiz gerekir ki Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenen hapis cezasından ayırt edici en önemli özelliği ise tazyik hapsinin para cezasına çevrilememesidir.
Nafakanın Ödenmemesi Ve Tazyik Hapsi
Tazyik Hapsinin Özellikleri
-Bir kimseyi yapmak zorunda olduğu edimi yerine getirtmek amacı taşır.
-Hapis cezası ile zorlama amacı taşıyan bir yaptırımdır.
-Seçenek yaptırımlara çevrilemez.
-Ön ödeme uygulanamaz.
-Tekerrüre esas alınamaz.
-Şartla salıverilme hükümleri uygulanamaz.
-Ertelenemez.
-Adlî sicil kayıtlarına geçirilemez.
-Tazyik hapsini gerektiren suçların tamamı, şikâyete tabi olmasına karşın uzlaşmaya tabi değildir.
-Tazyik hapsi hangi yükümlülüğün yerine getirilmemesi sebebi ile verilmiş ise o yükümlülüğün ifa edilmesi ile sona erer.
-Tazyik hapsinde belli bir cezaya hükmolunmaz.
Tazyik hapsinin özelliklerinden anlaşıldığı üzere, bu yaptırımın amacı fail hangi eylemi yapması / yapmaması nedeni ile cezalandırılıyor ise bu eylemi yapması ya da yapmamasını yani ilgili kanuna uygun hareket etmesini sağlamaktır. Bu nedenle, TCK 50. maddesi uyarınca paraya ve diğer seçenek yaptırımlara çevrilemez.
Nafakanın Ödenmemesi Ve Tazyik Hapsi
Kısa süreli hapis cezasına seçenek yaptırımlar
Madde 50
(1) Kısa süreli hapis cezası, suçlunun kişiliğine, sosyal ve ekonomik durumuna, yargılama sürecinde duyduğu pişmanlığa ve suçun işlenmesindeki özelliklere göre;
a) Adlî para cezasına,
b) Mağdurun veya kamunun uğradığı zararın aynen iade, suçtan önceki hale getirme veya tazmin suretiyle, tamamen giderilmesine,
c) En az iki yıl süreyle, bir meslek veya sanat edinmeyi sağlamak amacıyla, gerektiğinde barınma imkanı da bulunan bir eğitim kurumuna devam etmeye,
d) Mahkûm olunan cezanın yarısından bir katına kadar süreyle, belirli yerlere gitmekten veya belirli etkinlikleri yapmaktan yasaklanmaya,
e) Sağladığı hak ve yetkiler kötüye kullanılmak suretiyle veya gerektirdiği dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranılarak suç işlenmiş olması durumunda; mahkûm olunan cezanın yarısından bir katına kadar süreyle, ilgili ehliyet ve ruhsat belgelerinin geri alınmasına, belli bir meslek ve sanatı yapmaktan yasaklanmaya,
f) Mahkûm olunan cezanın yarısından bir katına kadar süreyle ve gönüllü olmak koşuluyla kamuya yararlı bir işte çalıştırılmaya, çevrilebilir.
(2) Suç tanımında hapis cezası ile adlî para cezasının seçenek olarak öngörüldüğü hallerde, hapis cezasına hükmedilmişse; bu ceza artık adlî para cezasına çevrilmez.
(3) Daha önce hapis cezasına mahkûm edilmemiş olmak koşuluyla, mahkûm olunan otuz gün ve daha az süreli hapis cezası ile fiili işlediği tarihte on sekiz yaşını doldurmamış veya altmış beş yaşını bitirmiş bulunanların mahkûm edildiği bir yıl veya daha az süreli hapis cezası, birinci fıkrada yazılı seçenek yaptırımlardan birine çevrilir.
(4) Taksirli suçlardan dolayı hükmolunan hapis cezası uzun süreli de olsa; bu ceza, diğer koşulların varlığı halinde, birinci fıkranın (a) bendine göre adlî para cezasına çevrilebilir. Ancak, bu hüküm, bilinçli taksir halinde uygulanmaz.
(5) Uygulamada asıl mahkûmiyet, bu madde hükümlerine göre çevrilen adlî para cezası veya tedbirdir.
(6) Hüküm kesinleştikten sonra Cumhuriyet savcılığınca yapılan tebligata rağmen otuz gün içinde seçenek tedbirin gereklerinin yerine getirilmesine başlanmaması veya başlanıp da devam edilmemesi halinde, infaz hâkimliği kısa süreli hapis cezasının tamamen veya kısmen infazına karar verir ve bu karar derhal infaz edilir. Bu durumda, beşinci fıkra hükmü uygulanmaz.
(7) Hükmedilen seçenek tedbirin hükümlünün elinde olmayan nedenlerle yerine getirilememesi durumunda, infaz hâkimliğince tedbir değiştirilir.
Nafakanın Ödenmemesi Ve Tazyik Hapsi
TAZYİK HAPSİ İNFAZI
Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi İle Ceza Ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Tüzük’ ün ilgili maddesi bu konuyu düzenlemektedir. Buna göre icra ceza mahkemesinin tazyik hapsine ilişkin kararının infaz edilebilmesi için kararın kesinleşmesi gerekmektedir.
Karar kesinleştikten sonra mahkeme bu kararı cezaya çarptırılan kimsenin adresinde bulunan İlçe Emniyet Müdürlüğü’ne gönderir. Dolayısıyla kolluk kuvvetleri tarafından cezanın infazı sağlanır.
Nafaka Tazyik Hapsi Şartları Nelerdir?
Öncelikle talebe dayanak olan hüküm geçerliliğini koruyor olmalı, ilgili meblağın icra yoluyla tahsili denenmiş olmalı, ödeme emri borçlu asile tebliğ edilmiş olmalı ve bu takip kesinleşmiş olmalı, geriye dönük son 3 aylık ödenmemiş borç için talep edilmiş olmalı.
Tazyik Hapsinden Sonra Nafaka Borcu Silinir Mi?
Borçlu kişinin 3 aylık tazyik hapsinden sonra da nafaka borcu silinmeyecektir. Söz konusu borç icra dosyasında devam edecektir.
TAZYİK HAPSİ ZAMANAŞIMI
Mahkeme tarafından verilen tazyik hapsine ilişkin cezanın infazı için öngörülen zaman aşımı süresi 2 yıldır. Buna göre karar verildikten ve kesinleştikten sonra kararın uygulanması için 2 yıllık zaman aşımı süresi düzenlenmiştir.
Nafaka Tazyik Hapsi Nasıl Kaldırılır?
Nafaka ödendiği takdirde nafaka tazyik hapsi sona erer. Nafakanın azaltılması yahut kaldırılması davası açıldığı takdirde gene tazyik hapsi dava bitimine kadar bekletilebilir.
Bunun yanında usuli hatalar yapılmış olabilir, maddi hatalar yapılmış olabilir. Bu noktada sürecin deneyimli bir avukattan yardım alarak değerlendirilmesi ve gerekli hukuki yolun hızlı bir şekilde izlenmesi gerekir.
