Olağanüstü Mal Rejimi Nedir?
Evlilik Sözleşmesi Nedir?
Eşlerin evlilik birliği içerisinde sahip oldukları mal varlıklarını nasıl yöneteceklerine veya boşanma ihtimali halinde nasıl paylaşacaklarına ilişkin önceden sözleşme yapmalarına “evlilik sözleşmesi” denir. Aslında Türk hukuk sistemindeki adı “mal rejimi” sözleşmesidir. Fakat halk dilinde evlilik sözleşmesi olarak geçer. Evlilik sözleşmesi, evlenme öncesinde yapılabileceği gibi evlilik sonrasında da yapılabilir.
Mal rejimi sözleşmelerinin türleri kanunda belirlenmiştir. Kanunda belirlenmiş olan türlerden birisi seçilerek, evlilik sözleşmesi yapılabilir. Eğer eşler, hiçbir mal rejimini seçmemişlerse edinilmiş mallara katılma rejimine tabi olurlar. Edinilmiş mallara katılma rejimi yasal mal rejimidir.
Mal Rejimi Türleri Nelerdir?
- Mal Ayrılığı Rejimi
Eşlerden her biri kendi malvarlığı üzerinde yönetim, yararlanma ve tasarruf haklarını korur. Her eş, boşanma sonrasında kendi malına sahip olur. Yani bir paylaşma yapılmaz. Evlilik birliği içerisinde evli olmayan çiftler gibi herkes kendi malı üzerinde hak sahibidir. Örneğin evlilik birliği içerisinde alınmış bir araba olsun. O araç kimin üzerinde kayıtlı ise o eşe aittir. Eğer eşlerden birisi herhangi bir malın kendisine ait olduğunu ileri sürüyorsa bunu ispat etmek zorundadır. Aksi taktirde malı alamaz. Ancak bir malın hangi eşe ait olduğu konusunda uyuşmazlık çıkmışsa ve belirlenemiyorsa o mal üzerinde eşler paylı mülkiyete tabi olurlar.
- Paylaşmalı Mal Ayrılığı
Paylaşmalı mal ayrılığı rejiminde yine eşler ayrı malvarlığı değerine sahiptir. Ancak bu mal rejiminde “aile özgülenen mal varlığı” açısından bir ayrım yapılmıştır. Evlilik birliği içerisinde aile özgülenen mallar varsa bu mallar üzerinde eşler eşit hakka sahip olur. Örneği aile konutu ve ev eşyaları (çamaşır makinası vb.). Evlilik birliği içerisinde bu mallar ortak yönetilir. Yine boşanma sonrasında bu malların kime kalacağı konusunda anlaşabilirler. Eğer bu konuda karar verilmemişse boşanma sonrasında eşit olarak paylaşılır.
Evlilik birliği eşlerden birinin zinası veya hayata kast nedeniyle sona ermişse; kusurlu eşin payının hakkaniyete uygun olarak azaltılmasına veya kaldırılmasına karar verebilir.
Madde 250- Eşlerden biri tarafından paylaşmalı mal ayrılığı rejiminin kurulmasından sonra
edinilmiş olup ailenin ortak kullanım ve yararlanmasına özgülenmiş mallar ile ailenin ekonomik
geleceğini güvence altına almaya yönelik yatırımlar veya bunların yerine geçen değerler, mal
rejiminin sona ermesi hâlinde eşler arasında eşit olarak paylaşılır. Paylaştırmada işletmelerin
ekonomik bütünlüğü gözetilir.
Manevî tazminat alacakları, miras yoluyla edinilen mallar ile karşılıksız kazandırmada
bulunanın açık iradesinden aksi anlaşılmadıkça, sağlararası veya ölüme bağlı tasarruflarla edinilen
mallar hakkında bu hüküm uygulanmaz.
- Mal Ortaklığı Rejimi
Kişisel mal sayılanlar dışında bütün mal ve gelirler eşler arasında ortaktır. Ortaklık malları üzerinde eşlerin, elbirliği mülkiyeti vardır. Ancak bir eşin kişisel malı ortak sayılmaz. Sadece kişisel malın geliri ortak sayılır. Bu nedenle her eş kendi kişisel malını ispatlamak zorundadır. Aksi takdirde ortaklık malı sayılacaktır.
- Olağanüstü Mal Rejimi
Haklı sebep olması halinde eşlerden biri tabi oldukları mal rejiminin, mal ayrılığına dönüşmesini isteyebilir. Örneğin eşin malvarlığının borca batık olması gibi haklı sebepler olabilir.
- Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi
Yasal mal rejimidir. Eşler hiçbir mal rejimi seçiminde bulunmamışlarsa “edinilmiş mallara katılma” rejimine tabi olurlar. Edinilmiş mallar katılma rejiminde 2 ayrım yapılır. Kişisel mallar ve edinilmiş mallar. Bunlar üzerinde her iki eşinde ortak hak sahipliği vardır. Boşanmanın gerçekleşmesi halinde her eş diğer eşte bulunan kişisel malını geri alır.
Evlilik Sözleşmesi Ne Kadar Geçerli
Eşlerin kişisel malları:
- Eşlerden yalnızca birinin kullanımına yarayan eşyalar. (ör. Giysi, takı)
- Evlilik öncesi eşlerden yalnızca birine ait olan mal, eşya
- Sonrada miras veya karşılıksız kazandırma yoluyla elde edilmiş mal varlığı,
- Manevi tazminat alacakları,
- Kişisel mal yerine geçen değerler.
Eşlerin Edinilmiş Malları
- Çalışma karşılığı edimler (maaş, ikramiye vb.)
- Sosyal güvenlik, sosyal yardım gibi kuruluşlar tarafından yardım amacı ile kurulan sandık veya benzerlerinin yaptığı ödemeler (emeklilik ikramiyesi vb.)
- Çalışma gücü kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar
- Kişisel malların gelirleri (evin kirası gibi)
- Edinilmiş mal yerine geçen değerler (eşlerden birinin maaşıyla alınmış araç)
Evlilik Sözleşmesi Nasıl Yapılır?
Evlilik sözleşmesi evlenmeden önce yapılabileceği gibi evlendikten sonra da yapılabilir.
Evlenme öncesinde evlilik sözleşmesi yapılacaksa yazılı ve imzalı olarak evlendirme dairesine verilmelidir.
Evlendikten sonra yapılacaksa yine yazılı ve imzalı olarak notere onaylatılmalıdır.
Olağanüstü Mal Rejimi Nedir?
Evlilik Sözleşmesi Ne Kadar Geçerli?
Eşler herhangi bir mal rejimi seçimi yapmışlarsa o mal rejimine tabi olurlar. Ancak herhangi bir mal rejimi seçimi yapılmamışsa edinilmiş mallara katılma rejimine tabi olurlar. Mal rejimi sözleşmesi evlilik öncesi yapılabileceği gibi evlilik sonrası da yapılabilir. Eşler her zaman yapılmış olan mal rejimi değiştirilebilir ve kaldırılabilir. Eğer seçilmiş olan mal rejimi kaldırılmış ve yeni bir seçim yapılmamışsa edinilmiş mallara katılma rejimine tabi olurlar.
Olağanüstü Mal Rejimi Nedir?
Stajyer Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
