Senet İptal Davası Avukatı Adıyaman
SENEDİN İPTALİ DAVASI
- Senedin iptaline karar verilebilmesi için senedin zayi olması gerekir. Senedin zayi olması ise, senedin hak sahibinin rızası olmadan elinden çıkması, çalınması, yırtılması, okunamayacak hale gelmesi, senedin zarar görmesi gibi hallerdir.
- Senedin iptalini senet üzerindeki hak sahibi olarak görünen kişi mahkemeden talep edebilir.
SENEDİN İPTALİ HANGİ HALLERDE TALEP EDİLEBİLİR?
- Senedin hak sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olması ve senedin kimde olduğunun bilinmiyor olması, senedin zilyetliğinin kaybedilmiş olması veya senedin kullanılamaz hale gelmiş olması gerekir.
- Senedin yetkili hamilinin senet üzerindeki hak süresi itibariyle hak sahipliğinin devam ediyor olması gerekir.
- Senet, kanunen iptali talep edilebilecek senetlerden olmalıdır. Eğer senedin kanuna göre iptali talep edilemiyorsa senet iptal davası açılamayacaktır.
Kanuna göre iptali talep edilemeyecek senetler de bulunur. Banknot ve büyük miktarda çıkarılıp görüldüğünde ödenmesi gereken ve para yerine ödeme aracı olarak kullanılan ve belirli bedelleri yazılı olan diğer hamile yazılı senetlerin, devlet tarafından çıkarılan tahvillerin, ipotekli borç senetleri ve irat senetlerinin, banknotların iptaline karar verilemeyeceği için bunlara ilişkin iptal davası açılamayacaktır.
MAHKEMEDEN ÖDEME YASAĞI KARARI ALINMASI
- Senedi zayi olmuş olan ve senet üzerinde hak sahibi olarak gözüken kişi söz konusu senede ilişkin senedin iptali davası açmadan önce mahkemeye başvurarak ödeme yasağı kararı almalıdır. Ödeme yasağı kararının amacı, senedin üçüncü kişilerin zilyetliğine geçmiş olması ihtimalinde söz konusu senedin tahsil edilememesi, kullanılamamasını sağlamaktır.
Ödeme yasağı kararı için hak sahibi tarafından hangi mahkemeye başvurulmalıdır?
Ödeme yasağı kararı için emre yazılı senetlerde ödeme yeri veya yetkili hamilin yerleşim yeri Asliye Ticaret Mahkemesine, nama veya hamiline yazılı senetler için borçlunun yerleşim yeri Asliye Ticaret Mahkemesine başvurulması gerekir.
MAHKEMEDE SENEDİN İPTALİ DAVASI AÇILMASI
- Senet için hak sahibi tarafından mahkeme yoluyla ödeme yasağı kararı talep edildikten sonra senedin iptali davası borçlunun yerleşim yerindeki Asliye Ticaret Mahkemesinde veya hak sahibinin senedi pay senetlerine ilişkinse anonim şirketinin merkezinin bulunduğu yer Asliye Ticaret Mahkemesinde açılmalıdır.
MAHKEME TARAFINDAN SENEDİN GETİRİLMESİNE İLİŞKİN İLAN YAPILMASI
- Senet üzerindeki hak sahibi tarafından açılan senedin iptali davasında mahkeme tarafından senedin zayi olduğuna karar verilirse mahkeme senedin getirilmesi için bir ilan yapar ve senedi elinde bulunduran kişiyi senedi iade etmeye davet eder. Senet iade edilmezse mahkeme tarafından senedin iptaline karar verilir. Senedin iade süresi ise 3 ay ile 1 yıl arasındadır ve bu sürenin ne kadar olacağını mahkeme takdir eder.
HAK SAHİBİ TARAFINDAN SENEDİN İADE EDİLMESİ İÇİN DAVA AÇILMASI
- Senet hak sahibinin elinden rızası dışında çıkmış olsa dahi kimin zilyetliğinde olduğu biliniyorsa hak sahibi tarafından mahkemenin verdiği süre içerisinde senedin iade edilmesi için mahkemede dava açılır. Aksi halde, hak sahibi tarafından süresi içinde senedin iade edilmesi için dava açılmazsa Türk Ticaret Kanunu m.763’e göre, mahkeme senedi bulunduran kişiye geri verir ve ödeme yasağını kaldırır.
11. Hukuk Dairesi
2016/11997 E.
2018/4372 K.
MAHKEMESİ : TİCARET MAHKEMESİ
Talep, kaybedildiği ileri sürülen çek ve bonoların iptali istemine ilişkindir. Davacı tarafça 10 adet bononun iptali talep edilmiş olup mahkemece 9 adet bono yönünden ilan yapılarak bu bonolar yönünden iptal kararı verilmiş, dava dilekçesinde belirtilen Koç Ticaret isimli firma lehine keşide edilen … Mühendislik Ltd. Şti.’ne ciro edilen 7.000 TL bedelli 28.02.2013 vade tarihli bonoya ilişkin herhangi bir ilan yapılmamış ve bir karar verilmemiştir. O halde hakkında hüküm tesis edilmeyen 1 adet bono için gerekli ilanlar yapılarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken olumlu olumsuz bir karar verilmemesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir. Ayrıca davacı, 15.000 TL bedelli 30.03.2013 keşide tarihli çekin iptalini talep etmiş olup mahkemece, … A.Ş’ye ait çekin bankaya ibraz edilmiş olması nedeniyle çek yönünden davanın reddine karar verilmiştir. Oysa, davacı taraf çekin bankaya ibraz edildiğini, ibrazdan sonra zayi olduğunu iddia etmiştir. Çekin, ibrazından sonra dahi kıymetli evrak vasıfları devam ettiği sürece TTK’nın 730. maddesi delaletiyle TTK 669 ve devamı maddeleri uyarınca zayi nedeniyle iptal isteminde bulunulabilir. Bir başka deyişle, çekin ibraz edildikten sonra kaybedilmesi zayi iptal davası açılmasına engel değildir. Bu itibarla, mahkemece yukarıda belirtilen ilkeler doğrultusunda davacının talebi değerlendirilip, neticesine göre bir karar vermek gerekirken, yanılgılı değerlendirmelerle yazılı olduğu şekilde hüküm tesisi doğru olmamış, kararın bu nedenle de bozulması gerekmiştir.
11. Hukuk Dairesi
2016/9861 E.
2018/3112 K.
MAHKEMESİ : ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ
Davacı, müşterisi bulunduğu … Şekerbank Şubesinin 17102552 müşteri hesap numarasına ait çek karnesinden, çok sayıda çeki kaybettiğini, çeklerin tanımadığı kişiler tarafından piyasaya sürülme ihtimali olduğunu ileri sürerek çeklerin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, tüm dosya kapsamına göre, Şekerbank’a yazılan müzekkereye verilen cevapta davaya konu çeklerin henüz şubeye ibraz edilmemiş bedellerinin ödenmemiş olduğunun bildirildiği, boş çek yapraklarının kıymetli evrak vasfını taşımadığı, bu nedenle zayi nedeni ile iptal davasına konu edilemeyeceği, çekin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkının lehtar ve hamile tanınmış bir hak olduğu, keşidecinin bu yasal hükümlere dayanarak iptal davası açma hakkı bulunmadığı, somut durumda davaya konu kılınabilecek çekin çek vasfını kazandıktan sonra rıza hilafına elden çıkan çek olması gerektiği, bu hali ile davanın açılması şartının oluşmadığı, davacının dava açmasında hukuki menfaatinin bulunmadığı, hukuki menfaatin dava şartı olduğu, dava şartının varlığı veya yokluğunun mahkemece re’sen araştırılması gerektiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Kararı, davacı temyiz etmiştir.
Dava dosyası içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davacının tüm temyiz itirazları yerinde değildir.
Senet İptal Davası Avukatı Adıyaman
Stajyer Derya MERİÇ
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
