Şikayet Hakkı Ve Şikayetten Vazgeçme
Kanunda hangi suçların şikayete tabi olduğu düzenlenmiştir. Bu suçlar hakkında şikayet yapılmadığı sürece soruşturma başlamaz. Şikayete tabi olmayan suçlarda ise şikayet olup olmadığı aranmaksızın soruşturma başlatılır. Zaten şikayete bağlı olmayan suçlar için şikayet değil ihbar yapılır.
Şikayet hakkı, suçun mağduruna veya suçtan zarar gören kişiye sıkı sıkıya bağlı bir haktır. Başkaları tarafından şikayetin kullanılması mümkün değildir. Şikayetçi gerçek kişi veya tüzel kişi olabilir. Tüzel kişiliğin şikayet hakkı yetkili organlar tarafından kullanılabilir.
Müşteki (şikayetçi): Bir suçtan zarar gören veya suçun mağduru olarak, suç konusu fiili makamlara şikayet eden kişidir. Müşteki yargılama aşamasında davaya katılmak isterse müdahil (katılan) sıfatı ile davaya dahil olur.
Bir suçun soruşturması şikayete bağlı ve şikayet hakkı kullanılmamış olsa dahi bazı durumlarda şikayet olmaksızın soruşturma başlayabilir:
- Çocuklara karşı işlenen suçüstü hallerde,
- beden, akıl hastalığı, güçsüzlük, malüllük nedeniyle kendilerini idare edemeyen kişilere karşı işlenen suçlarda suçüstü yapılması
bu hallerde işlenen suç şikayete bağlı olsa bile savcılık kendiliğinden soruşturma başlatabilir.
Şikayet Nereye Yapılır?
Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 258. maddesinde şikayetin hangi makamlara yapılacağı düzenlenmiştir.
- Cumhuriyet Başsavcılığına
- kolluk makamlarına
- Valilik, kaymakamlığa veya mahkemeye yapılabilir. Bu halde Valilik veya kaymakamlık veya mahkeme yapılan şikayeti Cumhuriyet Başsavcılığına bildirir.
- Yurt dışında işlenen ve ülkede takibi gereken suçlar hakkında Türkiye’nin elçilik ve konsolosluklarına da ihbar veya şikâyette bulunulabilir.
- Bir kamu görevinin yürütülmesiyle bağlantılı olarak işlendiği iddia edilen bir suç nedeniyle, ilgili kurum ve kuruluş idaresine yapılan ihbar veya şikâyet, gecikmeksizin ilgili
Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilir.
Şikayet yapılırken yazılı yapılabileceği gibi sözlüde yapılabilir. Ancak sözlü yapılan şikayetlerin tutanak altına alınması gerekir.
Şikayet yapılan suç fiili soyut ve genel nitelikte olarak açıkça suç oluşturmadığı belirli ise soruşturma yapılmadığına yer olmadığına karar verilir. Soruşturma yapılmasına yer olmadığına dair verilen karara karşı kararın kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren 15 gün içinde, bu kararı veren Cumhuriyet savcısının yargı çevresinde görev yaptığı ağır ceza mahkemesinin bulunduğu yerdeki sulh ceza hâkimliğine itiraz edebilir. İtirazın kabulü hâlinde Cumhuriyet başsavcılığı soruşturma işlemlerini başlatır. Bu halde yapılan işlemler ve verilen kayıtlar sisteme kaydedilir. Bu kayıtlar ancak Cumhuriyet savcısı, hâkim veya mahkeme tarafından görülebilir.
Suç şikayet tabi olduğu herhangi bir şekilde soruşturma başlamışsa ve kovuşturma evresine geçildiğinde suçun şikayete tabi olduğu anlaşılması durumunda; mağdur açıkça şikayetten vazgeçtiğini bildirmezse, şikayet yapılmış gibi yargılamaya devam edilir.
Şikayet Hakkı Ne Kadar Sürede Kullanılması Gerekir?
Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olan suçlar için kanunda öngörülen süre içerisinde şikayet hakkı kullanılmalıdır.
TCK Madde 73- (1) Soruşturulması ve kovuşturulması şikayete bağlı olan suç hakkında yetkili kimse altı ay içinde
şikayette bulunmadığı takdirde soruşturma ve kovuşturma yapılamaz.
Zamanaşımı süresini geçmemek koşuluyla bu süre, şikayet hakkı olan kişinin fiili ve failin kim olduğunu bildiği
veya öğrendiği günden başlar.
İlgili maddeye göre; suça ilişkin fiilin ve failin öğrenildiği günden itibaren 6 ay içerisinde şikayet hakkı kullanılmış olması gerekir.
Şikayet hakkına sahip olan kişiler birden fazla ise; içlerinden birisi hakkında şikayet hakkının dolması, diğerlerinin süresini etkilemez.
Şikayet Hakkı Ve Şikayetten Vazgeçme
Şikayetten Vazgeçme
Mağdur veya suçtan zarar gören, şikayette bulunduktan sonra soruşturma ve kovuşturmanın her aşamasında şikayetinden vazgeçebilir. Ancak kovuşturma aşamasında şikayetten vazgeçme karar kesinleşene kadar yapılmış olması gerekir. Mahkeme tarafından verilen karar kesinleştikten sonra şikayetten vazgeçilse dahi, verilen ceza infaz edilir.
Bir suçun iştirak halinde işlenmesi durumunda, suçtan zarar gören veya mağdur bir şüpheli hakkında şikayetten vazgeçmişse diğer şüpheliler üzerindeki şikayette düşer.
Mağdurun ve suçtan zarar görenin şikayetten vazgeçmesi halinde şüpheli bu vazgeçmeyi kabul etmek zorunda değildir. Bu halde şüpheli soruşturmaya veya kovuşturmaya devam edilmesini isteyebilir. Şüpheli bunu aklanmak için isteyebileceği gibi herhangi bir sebepten dolayı da isteyebilir.
Müşteki Mahkemeye Gelmek Zorunda Mı?
kural olarak, müştekinin mahkemeye gitmesi gerekir. Ceza mahkemesi, mağdur veya şikayetçinin dilekçesinde belirttiği adresine davaya katılması için tebligat gönderir. Eğer şikayetçinin dilekçesinde vermiş olduğu adres yanlışsa mahkeme adres araştırması yapmak zorunda değildir.
Müştekinin, suç konusu olayın aydınlatılması için mutlaka dinlenmesi gerekiyorsa ve davetiyeye rağmen duruşmaya katılmıyorsa; polis marifeti ile zorla getirilir.
Şikayet Hakkı Ve Şikayetten Vazgeçme
Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
