Vergi Davalarında Yürütmenin Durdurulması Nedir?
Kural olarak vergi davalarının açılmasıyla birlikte yürütme kendiliğinden durmaktadır. Yürütmenin durması demek; vergi davasına konu olan tahsil işleminin dava sonuna kadar durmasıdır. Yani davanın sonucuna göre tahsil işlemi gerçekleşir. Davanın açılmasıyla birlikte yürütme kendiliğinden durur. Bunun için hiçbir işlem yapılmasına gerek yoktur.
Yürütmenin Durdurulması Nedir?
Yürütmenin durdurulması İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 27. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre;
- İdari işlemin uygulanması halinde telafisi güç ve imkansız zararlar doğacak olması gerekir.
- İdari işlemin açıkça hukuka aykırı olması gerekir. Yani yapılan işlem kanuna aykırı olmalıdır.
Her iki şartında gerçekleşmesi halinde yürütmenin durdurulması kararı verilebilir.
İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun madde 27- Danıştay veya idari mahkemeler, idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda, davalı idarenin savunması alındıktan veya savunma süresi geçtikten sonra gerekçe göstererek yürütmenin durdurulmasına karar verebilirler. Uygulanmakla etkisi tükenecek olan idari işlemlerin yürütülmesi, savunma alındıktan sonra yeniden karar verilmek üzere, idarenin savunması alınmaksızın da durdurulabilir.
Vergi Davalarında Yürütmenin Durdurulması
İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun madde 27/4- Vergi mahkemelerinde, vergi uyuşmazlıklarından doğan davaların açılması, tarh edilen vergi, resim ve harçlar ile benzeri mali yükümlerin ve bunların zam ve cezalarının dava konusu edilen bölümünün tahsil işlemlerini durdurur.
Vergi uyuşmazlıkları, idari davalardan farklıdır. Kural olarak vergi uyuşmazlıklarına dair davanın açılmasıyla birlikte tahsil işlemi dava sonuna kadar durur. Davanın sonucuna göre tahsil işlemi yapılır veya iptal edilir. Yani işlemin durması için davanın açılması yeterlidir.
Vergi Davalarında Hangi Durumlarda Yürütme Durmaz
- Vergi davasının işlemden kaldırılması halinde yeniden dava açıldığında tahsilat kendiliğinden durmaz. “…Ancak, 26 ncı maddenin 3 üncü fıkrasına göre işlemden kaldırılan vergi davası dosyalarında tahsil işlemi devam eder.”
İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun madde 26/3- Davacının gösterdiği adrese tebligat yapılamaması halinde, yeni adresin bildirilmesine kadar dava dosyası işlemden kaldırılır ve varsa yürütmenin durdurulması kararı kendiliğinden hükümsüz kalır. Dosyanın işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak bir yıl içinde yeni adres bildirilmek suretiyle yeniden işleme konulması istenmediği takdirde, davanın açılmamış sayılmasına karar verilir.
Vergi davasına ilişkin uyuşmazlık için dava açıldığında yürütme kendiliğinden durur. Dava açıldıktan sonra davacının gösterdiği adrese tebligat yapılamaması halinde dava dosyası işlemden kaldırılır. Aynı zamanda yürütmenin durdurulması hükümsüz kalır. Yani vergi tahsilatı yapılacaktır. Dava dosyasının işlemden kaldırılma süresi 1 yıldır. 1 yıl içerisinde yeni adresin bildirilerek, dosyanın yeniden işleme konulması gerekir. Eğer bu süre içerisinde adres bildirilmezse davanın açılmamış sayılmasına karar verilir. 1 yıl içerisinde yeni adres bildirilirse dava dosyası yeniden işleme konur. Ancak yürütmenin durdurulması kararı kendiliğinden kalktığı için yeniden karar alınması gerekir. Yani dava dosyası işleme konduktan sonra davacının yürütmenin durdurulması talebinde bulunulması gerekir.
- İhtirazı Kayıtla Verilen Beyanname İle Yapılan işlemlere Karşı Dava Açılması
İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 27/4’e göre, “…ihtirazi kayıtla verilen beyannameler üzerine yapılan işlemlerle tahsilat işlemlerinden dolayı açılan davalar,tahsil işlemini durdurmaz. Bunlar hakkında yürütmenin durdurulması istenebilir.”
Kural olarak beyanname usulü ile gerçekleştirilen tarh işlemine karşı dava açılmaz. Bunun istisnası ise ihtirazı kayıtla beyanname verilmesi ve vergi hatalarıdır. Bu iki durumda tarhiyatın hukuka aykırılığı dava edilebilir. Ancak bu halde davanın açılması yürütmeyi kendiliğinden durdurmaz. Davanın açılmasıyla birlikte yürütmenin durdurulması istenmesi gerekir.
- Tahsilat İşlemlerine Karşı Dava Açılması
İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 27/4’e göre,”…ihtirazi kayıtla verilen beyannameler üzerine yapılan işlemlerle tahsilat işlemlerinden dolayı açılan davalar,tahsil işlemini durdurmaz.”
Vergi borçlarından kaynaklı ihtiyati haciz veya ödeme emirlerine karşı açılan davalar tahsilat işlemidir. Yine ihtiyati tahakkuk ve haciz işlemlerine karşı açılan davalar, tahsilat işlemlerinden kaynaklı uyuşmazlıklardır.
- Vergi Uyuşmazlıklarında Üst Mahkemeye Başvuru Yürütmeyi Durdurmaz
İdari Yargılama Usulü Kanunu Madde 52 – Temyiz veya istinaf yoluna başvurulmuş olması, hakim, mahkeme veya Danıştay kararlarının yürütülmesini durdurmaz. Ancak, bu kararların teminat karşılığında yürütülmesinin durdurulmasına temyiz istemini incelemeye yetkili Danıştay dava dairesi, kurulu veya istinaf başvurusunu incelemeye yetkili bölge idare mahkemesince karar verilebilir.
Vergi mahkemelerinde verilen kararlara karşı üst mahkemeye itiraz edilmesi dava konusu işlemi kendiliğinden durdurmaz. Ancak teminat verilerek, yürütmenin durdurulması istenebilir. Yürütmenin durdurulması kararı verilebilmesi için yukarıda sayılan 2 şartın mevcudiyeti aranır. Aynı zamanda bazı işlemlere karşı doğrudan Danıştay’da dava açılması gerekir. Danıştay bu davalara ilk derece mahkemesi sıfatıyla bakar. Danıştay’da açılan bu davalar yürütmeyi kendiliğinden durdurmaz.
Stajyer Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
