Vesayet ve Vasi Tayini (Atanması) Nedir
Vesayet ve Vasi Tayini (Atanması) Nedir?
Velayet altında olmayan küçüklerin ve korumak amaçlı bazı erginlerin adına yapılan hukuki işlem vesayet davasını oluşturur. Kişilerin vesayet altına alınması için tespit yapılması ve vasi olarak bir kişinin görevlendirilmesi gerekir. Bu yüzden vesayet davaları, vasi tayini davası olarak da anılır.
Velâyet altında bulunmayan 18 yaşından küçük her çocuk vesayet altına alınır.
Vasinin Atanmasının Şartları Nelerdir?
-Gerçek kişiler vasi olabilir.
-Vasi olarak atanacak kimse reşit ve kısıtlı olmamalıdır.
-Vasi, vesayet görevini yapabilecek yetenekte olmalıdır.
Vasiliğe Engel Olan Sebepler
-Kısıtlılar
-Kamu hizmetinden yasaklılar veya haysiyetsiz hayat sürenler
-Menfaati kendisine vasi atanacak kişinin menfaati ile önemli ölçüde çatışanlar veya onunla aralarında düşmanlık bulunanlar
-İlgili vesayet daireleri hâkimleri
VESAYET TÜRLERİ NELERDİR?
Vesayet türleri kamu vesayeti ve özel vesayet olmak üzere ikiye ayrılır.
KAMU VESAYETİ
Kamu vesayeti, vesayet makamı ve denetim makamından oluşan vesayet daireleri tarafından yürütülür. Vesayet makamı, sulh hukuk mahkemesi; denetim makamı, asliye hukuk mahkemesidir.
ÖZEL VESAYET
Vesayet altındaki kişinin menfaatinin haklı gösterdiği, özellikle bir işletmenin, bir ortaklığın veya benzeri işlerin sürdürülmesi gerektiği takdirde vesayet istisnaî olarak bir aileye verilebilir. Bu durumda vesayet makamının yetki, görev ve sorumluluğu kurulacak aile meclisine geçer. Özel vesayet, vesayet altına alınan kişinin fiil ehliyetine sahip iki yakın hısımının veya bir hısımı ile eşinin istemi üzerine denetim makamı tarafından kurulur.
Kişinin Kendi İsteği Üzerine Vesayet Altına Alınması
Yaşlılığı, sakatlığı, deneyimsizliği veya ağır hastalığı sebebiyle işlerini gerektiği gibi yönetemediğini ispat eden her ergin kısıtlanmasını isteyebilir.
Vasi Tayinini Kim İsteyebilir?
Vasi tayinini, vesayet altına alınmak isteyen kişi isteyebilir. Vesayet davası kişinin kendi tarafından açılır.
Hangi Durumda Vasi Tayin Edilir?
Kişinin vesayet altına alınması durumunda vasi tayin edilir. Her vesayet altına alınma kısıtlama demek değildir. Küçükler kısıtlanmaz.
Vesayet altına alınma nedenleri:
Yaş küçüklüğü
Kısıtlanma
Kısıtlanma kendi içinde farklı durumlara ayrılır.
Vasi Tayin Edilen Kişi Neler Yapabilir?
Vasinin görevi, vesayet altındaki kişiyi korumak ve ona dair işlemleri temsilci olarak gerçekleştirmektir. Vesayet altındakinin ayırt etme gücü yerindeyse onun rızası aranır. Ancak yasak işlemleri yapamaz.
Yasak işlemler şunlardır;
Kefil olmak
Vakıf kurmak
Önemli bağışlarda bulunmaktır.
Bu işlemler temsil yetkisi dışındadır ve yapılamaz.
Vasi görev süresi ne kadardır?
Vasilik davası ile vasi atanması durumunda vasi iki yıl olarak görevlendirilir. Vesayet makamı, sürenin dolması ile ikişer yıl uzatabilir.
Vasi 4 yıl sonunda vasilikten çekilebilir.
Vesayet Altındaki Kişinin İkametgahını Değiştirmesi
Vesayet makamının izni olmadıkça vesayet altındaki kişi yerleşim yerini değiştiremez. Yerleşim yerinin değişmesi hâlinde yetki, yeni vesayet dairelerine geçer. Bu takdirde kısıtlama yeni yerleşim yerinde ilân olunur.
Özellikle belirtelim ki; cezaevinde bulunan hükümlü kişinin ikametgah adresi cezaevidir. Vesayet davasında yetkili mahkemenin belirlenmesinde, hükümlünün mahkumiyetten önceki son adresi dikkate alınır. Cezaevinde bulunan hükümlünün mahkumiyetten önceki son adresi, mahkeme kararı ile de olsa sonradan değiştirilemez.
Velayet ve Vesayetin Farklılıkları
Velayet, hısımlıktan doğmaktadır ve anne ile babaya tanınmış olan bir yetkidir. Vesayet ise mahkeme kararıyla doğan bir müessesedir. Velinin çocuğuna yönelik olarak sahip olduğu yetki ve görevlere nazaran, vasinin yetkisi de sorumluluğu da bir hayli kısıtlıdır. Temsil yetkisi konusuna ilişkin olarak velinin kural olarak(boşanma halinde velayetin hangi eşe bırakılacağı hususu vb. haller haricinde) mahkemenin iznini alması söz konusu değildir. Ancak vasinin çoğu halde mahkemeden izin alması, izin alması gerekmeyecekse dahi mahkemeye bildirimde bulunması gerekmektedir. Kanundan doğan velayet müessesesine ilişkin olarak, velinin azli veya istifası söz konusu olamaz. Yalnız boşanma halinde velayet kendisine değil de diğer eşe bırakılabilir. Ancak vesayet mahkeme kararıyla doğmaktadır ve vasinin azli de, istifası da mümkündür.
Vesayet Makamı Neresidir?
Medeni Kanunumuzda Vesayet Makamı Sulh Hukuk Mahkemesi, Denetim Makamı ise Asliye Hukuk Mahkemeleridir.
