Yargılamanın Yenilenmesi 2023
Mahkeme tarafından verilen kesin bir hükmün yeniden yargıya taşınmasına yargılamanın yenilenmesi denir. Yargılamanın yenilenmesi için Ceza Muhakemesi Kanunu’ndaki şartların varlığına ihtiyaç vardır. Kural olarak kesin hükümle sonuçlanmış bir uyuşmazlık, yeniden yargılama konusu yapılamaz. Bu nedenle yargılamanın yenilenmesi olağanüstü kanun yoludur. Olağanüstü kanun yollarının en temel özelliği, kesinleşmiş hükümlere karşı başvurulan istisnai nitelikte kanun yolları olmalarıdır.
Daha önceki yargılama sırasında ele alınmayan “yeni delil” veya “yeni olay” için yargılamanın yenilenmesine başvurulabilir. Bu halde delil veya olayın yeni olduğunun anlaşılmasıyla birlikte başvurulan kanun yoludur. Bu kapsamda mahkeme kararının kesinleşmesinden sonra yeni delil veya olay ortaya çıkmış olması gerekir.
Delil veya olayın yeni olması demek;
ilk yargılamanın yapıldığı mahkemenin bilgisinde olmayan olgulardır. Yani yeni delilin veya olayın, hükümlü tarafından mahkeme kararından sonra öğrenilmiş olması önemli değildir. Önemli olan mahkemenin bilgisine sunulmayan yada mahkeme tarafından değerlendirilmemiş olmasıdır. Yeni olay veya delilin yargılamanın yenilenmesine konu olabilmesi için “önemli” de olması gerekir. Yani yeni delil veya olay tek başına ortaya konulduğunda sanığın beraatini veya daha hafif bir ceza almasını sağlaması gerekir.
Hükümlü Lehine Yargılamanın Yenilenmesi Sebepleri
- Duruşmada kullanılan ve hükmü etkileyen bir belgenin sahteliği anlaşılırsa.
- Yemin verilerek dinlenmiş olan bir tanık veya bilirkişinin hükmü etkileyecek biçimde hükümlü aleyhine kasıt veya ihmal ile gerçek dışı tanıklıkta bulunduğu veya oy verdiği anlaşılırsa: Tanık veya bilirkişinin hükümlünün aleyhine kasıtlı veya ihmali olarak hareket ettiğinin anlaşılması halinde yargılamanın yenilenmesine başvurulabilir.
- Hükme katılmış olan hâkimlerden biri, hükümlünün neden olduğu kusur dışında, aleyhine ceza kovuşturmasını veya bir ceza ile mahkûmiyetini gerektirecek biçimde görevlerini yapmada kusur etmiş ise yargılamanın yenilenmesine başvurulabilir.
- Ceza hükmü hukuk mahkemesinin bir hükmüne dayandırılmış olup da bu hüküm kesinleşmiş diğer bir hüküm ile ortadan kaldırılmış ise: Ceza yargılamasında delil serbestisi esastır. Başka bir mahkeme tarafından verilen karar ceza mahkemesinde delil olarak hükme esas alınabilir. İşte başka bir mahkeme tarafından verilen karar ceza mahkemesince hükme esas alındıktan sonra o mahkemenin kararı herhangi bir şekilde ortadan kalkarsa yeniden yargılamanın yenilenmesine başvurulabilir.
- Yeni olaylar veya yeni deliller ortaya konulup da bunlar yalnız başına veya önceden sunulan delillerle birlikte göz önüne alındıklarında sanığın beraatini veya daha hafif bir cezayı içeren kanun hükmünün uygulanması ile mahkûm edilmesini gerektirecek nitelikte olursa.
- Ceza hükmünün, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmenin veya eki protokollerin ihlâli suretiyle verildiğinin ve hükmün bu aykırılığa dayandığının, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması veya ceza hükmü aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapılan başvuru hakkında dostane çözüm ya da tek taraflı deklarasyon sonucunda düşme kararı verilmesi. Bu hâlde yargılamanın yenilenmesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararının kesinleştiği tarihten itibaren bir yıl içinde istenebilir: Yargılamaya konu olan suç hakkında verilen hüküm, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından hak ihlali olduğu kanısına varılmışsa yargılamanın yenilenmesine başvurulabilir. Ancak Avrupa İnsan Hakları mahkemesinin bu konudaki kararının kesinleşmiş olması gerekir. Kararın kesinleşmesinden itibaren 1 yıl içerisinde yargılamanın yenilenmesine başvurulması gerekir.
Sanık Veya Hükümlü Aleyhine Yargılamanın Yenilenmesi
- Duruşmada sanığın veya hükümlünün lehine kullanılmış olan belgenin sahte olduğu anlaşılırsa hükümlü aleyhine yargılamanın yenilenmesine başvurulabilir.
- Yargılamayı yürüten hakimlerden birisi hükümlü aleyhine ceza kovuşturmasını veya ceza mahkumiyetini gerektirecek nitelikte olarak görevlerini yapmayarak lehine hareket etmişse yargılamanın yenilenmesine başvurulabilir.
- Sanık beraat ettikten sonra hakim önünde suça ilişkin kabul beyanında bulunmuşsa yargılamanın yenilenmesine başvurulabilir.
Yargılamanın Yenilenmesi 2023
Yargılamanın Yenilenmesi Hükmün İnfazını Durdurur Mu?
CMK Madde 312 – (1) Yargılamanın yenilenmesi istemi hükmün infazını ertelemez. Ancak mahkeme, infazın geri bırakılmasına veya durdurulmasına karar verebilir.
Yargılamanın yenilenmesi başvurusu ile hükmün infazı kendiliğinden ertelenmez. Ancak yargılamanın yenilenmesi başvurusunu değerlendiren mahkeme, infazın uygulanmasını durdurabilir veya geri bırakabilir.
Yargılamanın Yenilenmesinin Kabul Edilmeyeceği Haller
CMK Yargılamanın yenilenmesinin kabul edilmeyeceği hâl Madde 315 – (1) Kanunun aynı maddesinde yer almış sınır içinde olmak üzere cezanın değiştirilmesi amacıyla yargılamanın yenilenmesi kabul edilemez.
(2) Hatanın giderilebilmesini sağlayacak başka bir yol varsa, yargılamanın yenilenmesi yoluna gidilemez.
Hükümlü, ceza aldığı kanun maddesinin alt ve üst sınırları arasında cezanın artırılmasını veya indirilmesi için yargılamanın yenilenmesi yoluna başvurulamaz. Yani almış olduğu ceza miktarıyla ilgili yargılamanın yenilenmesine başvuramaz.
Mahkumiyet kararındaki hatanın giderilmesi yargılama yapma dışında başka bir yoldan da mümkünse yargılamanın yenilenmesi yapılmaz.
Yargılamanın Yenilenmesi Başvurusu Nasıl Yapılır?
Yargılamanın yenilenmesi talebi kesinleşmiş mahkumiyet hükmünü veren mahkemeye yapılır. Ancak talebi değerlendiren mahkemedeki hakimler önceki yargılamaya katılmamış olması gerekir.
Yargılamanın Yenilenmesi Talebinin Kabulü
Yargılamanın yenilenmesi talebinde; yargılama yapmayı gerektirecek sebeplerin delilleriyle birlikte ortaya koyulması ve bunların kanundaki şartlara uygun olması gerekir. Bu şartların varlığı halinde mahkeme yargılamanın yenilenmesi istemini kabul eder. Kabul kararı, tarafa ve Cumhuriyet Savcısına tebliğ edilir. Taraf ve Cumhuriyet savcısı kararın tebliğinden itibaren 7 gün içerisinde cevap verebilirler.
Yargılamanın Yenilenmesi Talebinin Reddedilmesi
Yargılamanın yenilenmesi talebinin reddi halinde üst mahkemeye başvuru hakkı vardır. Red kararının tebliğinden itibaren Cumhuriyet Savcısı ve taraflar 7 gün içerisinde kararı veren mahkemeye itiraz edebilirler.
Yargılamanın Yenilenmesi Sonucunda Hükümlünün Cezası Artırılabilir Mi?
Yargılamanın yenilenmesi istemi hükümlü lehine yapılmışsa yeniden verilen hüküm, önceki hükümle verilmiş olan cezadan daha ağır olamaz.
Yargılamanın Yenilenmesi 2023
Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
