Zamanaşımı Nedensellik Danıştay Kararı
Danıştay 7. Daire Kararı E.2014/4443 – Zamanaşımı – Nedensellik
T.C.
DANIŞTAY
Yedinci Daire
Esas No : 2014/4443
Karar No : 2017/5383
-Nedensellik
Özeti: 4458 sayılı Kanunun 92’nci maddesine göre,
transit halindeki eşyanın beklenmeyen haller veya mücbir sebeplerle telef veya kaybının kanıtlanması halinde gümrük vergilerinin alınmayacağı,
vergiler 18.4.2013 tarihinde tebliğ edilmiş ise de;
söz konusu olayda, tahakkuka konu eşyanın aktarma işleminin davacı tarafından yapıldığı hususunda herhangi bir tereddüt bulunmamakla birlikte,
İstanbul Dokuzuncu İcra Müdürlüğü ve Gümrük İdaresi temsilcisi nezaretinde aktarması yapılan eşyanın hangi aşamada eksildiğinin ve
bu azalmanın nedeninin ortaya konularak değerlendirmenin yapılması,
tahakkukun dayanağı ve olayın oluş şekli ile davacının fiili aralarındaki nedensellik ilişkisi de dikkate alınarak
vergilere ilişkin tebligatın zamanaşımı süresi içerisinde yapılıp yapılmadığının irdelenmesi suretiyle karar verilmesi gerektiği hakkında.
Temyiz İsteminde Bulunan: … Lojistik ve Ticaret A.Ş.
Vekili : Av. …
Karşı Taraf : Gümrük ve Ticaret Bakanlığı adına Haydarpaşa Gümrük Müdürlüğü
Vekili : Av. …
İstemin Özeti : ‘…” adlı gemide bulunan buğday yükünün “…” isimli gemiye aktarılması sırasında
tespit edildiği belirtilen noksanlığa ilişkin olarak davacı adına tahakkuk ettirilen gümrük ve katma değer vergilerine vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle açılan davayı;
davacı şirket ile Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı (UN-WFP) arasında 8.9.2009 tarihinde eşyanın liman sahasına indirilmeden
diğer bir gemiye aktarılması hususunda sözleşme imzalandığı sabit olduğundan,
4458 sayılı Gümrük Kanununun 86’ncı maddesinde yer alan düzenleme uyarınca şirketin sorumluluğu bulunduğundan,
noksan çıkan eşya nedeniyle yapılan tahakkukta aykırılık görülmediği gerekçesiyle
reddeden İstanbul Yedinci Vergi Mahkemesinin 30.4.2014 gün ve E:2013/1958; K:2014/1130 sayılı kararının;
eşyaya gemiden gemiye aktarma işlemi dışında bir işlem yapılmadığı,
söz konusu aktarmada devlet idarelerinin gözetimi altında gerçekleştirildiğinden,
tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti: İstemin reddi gerektiği savunulmuştur.
Tetkik Hakimi Vedat GÜNDÜZ’ün Düşüncesi: Davacı adına tahakkuk ettirilen gümrük ve katma değer vergilerine vaki itirazın reddine dair
işlemin iptali istemiyle açılan davada, tahakkuka konu eşyada meydana gelen eksilmenin hangi aşamada meydana geldiğinin ortaya konularak,
tahakkuka ilişkin işlemin zamanaşımı süresi içerisinde yapılıp yapılmadığı da irdelenerek, dayanağının belirlenip sonucuna göre karar verilmesi gerekirken;
istemin özeti bölümünde yazılı gerekçeyle davanın reddi yolunda verilen mahkeme kararında isabet görülmemiştir.
Bu nedenle, mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Yedinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Temyiz başvurusu, “…” adlı gemide bulunan buğdayın “…” isimli gemiye aktarılması sırasında
tespit edildiği belirtilen noksanlığa ilişkin olarak davacı adına tahakkuk ettirilen gümrük ve katma değer vergilerine vaki itirazın reddine dair işlemin iptali istemiyle açılan davada,
istemin özeti bölümünde yazık gerekçeyle davanın reddi yolunda verilen mahkeme kararının bozulması istemine ilişkindir.
4458 sayılı Gümrük Kanununun 84’üncü maddesinin l’inci fıkrasında, ithalat vergileri ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmayan
serbest dolaşıma girmemiş eşya ile ihracatla ilgili gümrük işlemleri tamamlanmamış eşyanın,
gümrük gözetimi altında Türkiye Gümrük Bölgesi içinde bir noktadan diğerine taşınmasının transit rejimi hükümlerine tabi olduğu;
2’nci fıkrasında, gümrük idarelerinin, transit rejimine tabi tutulan eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesi içinde; yabana bir ülkeden yabana bir ülkeye,
yabana bir ülkeden Türkiye’ye, Türkiye’den yabancı bir ülkeye veya bir iç gümrükten diğer bir iç gümrüğe taşınmasına izin verilebileceği;
değişik 86’ncı maddesinde iki fıkra halinde, asıl sorumlunun,
eşyayı öngörülen sike içerisinde ve gümrük idareleri tarafından eşyanın ayniyetinin tespiti amacıyla alman önlemlere uymak suretiyle,
varış gümrük idaresine sağlam ve noksansız olarak sunmak ve transit rejimine ilişkin hükümlere uymakla yükümlü olduğu,
asıl sorumlunun birinci fıkrada belirtilen yükümlülükleri saklı kalmak kaydıyla, transit rejimine göre taşındığını bilerek eşyayı kabul eden taşıyıcı veya alıcının da,
eşyayı öngörülen süre içerisinde ve gümrük idareleri tarafından eşyanın ayniyetinin tespiti amacıyla alman tedbirlere uymak suretiyle,
varış gümrük idaresine sağlam ve noksansız olarak sunmakla yükümlü oldukları;
182’nci maddesinde, ithalat vergilerine tabi eşyanın, Kanuna aykırı olarak gümrük gözetimi dışına çıkarılması halinde gümrük yükümlülüğünün doğacağı,
183’üncü maddesinin l’inci fıkrasında, gümrük gözetimi altındaki ithalat vergilerine tabi eşyanın,
kanuna aykırı olarak gümrük gözetimi dışına çıkarılması halinde gümrük yükümlülüğünün doğacağı,
yükümlülüğün eşyanın gümrük gözetiminden çıkarıldığı tarihte başlayacağı; 192’nci maddesinde,
aynı gümrük vergilerinin ödenmesinden birden çok yükümlünün sorumlu olduğu hallerde,
bunların söz konusu vergilerin ödenmesinden müştereken ve müteselsilen sorumlu oldukları,
197’nci maddesinin olay tarihinde yürürlükte bulunan şekliyle, l’inci fıkrasında, gümrük vergilerinin,
tahakkukundan hemen sonra beyanname veya beyanname yerine geçen belge üzerinde yükümlüye tebliğ edileceği;
2’nci fıkrasında da, yapılan denetlemeler sonucunda hiç alınmadığı veya noksan alındığı belirlenen veya
l’inci fikrada belirtilen şekilde tebliğ edilemeyen gümrük vergilerine ilişkin tebligatın,
gümrük yükümlülüğünün doğduğu tarihten itibaren üç yıl içinde yapılacağı;
şu kadar ki, gümrük yükümlülüğünün doğduğu olayla ilgili olarak dava açılmasının zamanaşımını durduracağı;
değişik şekliyle 4’üncü fıkrasında, gümrük vergisi alacaklarının,
ceza uygulanmasını gerektiren bir fiile ilişkin olması ve zaman aşımı süresinin daha uzun bulunan bu fiil nedeniyle ceza davası açılmış olmak kaydıyla bu alacakların,
Türk Ceza Kanunundaki dava ve ceza zamanaşımı sürelerinde kovuşturulup tahsil edileceği hükme bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden; davacı ile BMDGP (UN-WFP) arasmda imzalanan sözleşme uyarınca,
davacı tarafından 9.1.2010 ila 5.2.2010 tarihleri arasında, yükün aktarma ve boşaltma işlemlerinin gerçekleştirildiği,
bu işlemlerin 9.2.2010 tarihinde tanzim edilen tutanakla, 21.385 M/T dökme buğdayın 21.271.072 M/T’lik kısmına ilişkin aktarma işleminin tamamlandığının,
aktarma işlemi yapılamayan 23.180 kg bozuk, ıslak, küflü hasarlı buğdayın imha edilmek üzere sahada bekletildiğinin,
yükün aktarılması esnasında yüke ve gemiye herhangi bir zarar verilmediğinin İstanbul Dokuzuncu İcra Müdürü ve gümrük muhafaza memurları nezdinde düzenlenerek
kayıt altına alındığı, davalı idarece, aktarılması yapılan ve bozuk olduğu için aktarılamayan buğdayın haricinde
90.208 M/T buğdayın noksan olduğundan bahisle 4458 sayılı Kanunun 92’inci maddesinde yer alan;
transit eşya taşıyan seyir halindeki bir taşıtın beklenmeyen haller veya mücbir sebeple yoluna devam edemediği durumlarda,
bu hususun gecikmeksizin en yakın gümrük idaresine bildirileceğine,
eşyanın aktarılması işleminin gümrük idarelerinin gözetimi altında yapılacağı ve durumun tutanakla belgelendirileceği,
Türkiye Gümrük Bölgesi içinde transit halindeki eşyanın beklenmeyen haller veya mücbir sebeplerle telef veya kaybının kanıtlanması halinde
gümrük vergilerinin alınmayacağına ilişkin düzenleme uyarınca tahakkuk işlemi tesis edilerek, davacıya 18.4.2013 tarihinde tebliğ edildiği anlaşılmıştır.
Söz konusu olayda, tahakkuka konu eşyanın aktarma işleminin davacı tarafından yapıldığı hususunda herhangi bir tereddüt bulunmamakla birlikte,
İstanbul Dokuzuncu icra Müdürlüğü ve gümrük idaresi temsilcisi nezaretinde aktarması yapılan eşyanın
hangi aşamada eksildiğinin ve bu azalmanın nedeninin ortaya konularak değerlendirmenin yapılması,
tahakkukun dayanağı ve olayın oluş şekli ile davacının fiili aralarındaki nedensellik ilişkisi de dikkate alınarak,
vergilere ilişkin tebligatın zamanaşımı süresi içerisinde yapılıp yapılmadığının irdelenmesi suretiyle karar verilmesi gerekirken,
istemin özeti bölümünde yer alan gerekçeyle davanın reddi yolunda verilen mahkeme kararında isabet görülmemiştir.
Bu nedenle, temyiz isteminin kabulüne ve mahkeme kararının bozulmasına,
bozma karan üzerine, Mahkemece, yeniden verilecek kararla birlikte yargılama giderleri de hüküm altına alınacağından,
bu hususta aynca hüküm tesisine gerek bulunmadığına,
kararın tebliğ tarihini izleyen on beş (15) gün içinde Danıştay nezdinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 25.9.2017 gününde oybirliği ile karar verildi.
