Türk Vatandaşlığı Hangi Yollar İle İktisap Edilir
VATANDAŞLIK KAVRAMI
Vatandaşlık kavramı kavramsal olarak geniş bir tanım ihtiva etmektedir. Bu kavramı amiyane detaysız bir şekilde ifade edersek, anayasal olarak yönetilen ülke topraklarında devletin bizzatihi anayasal haklardan faydalanmayı vadettiği ve anayasal yükümlükler yüklediği için şahısların vatandaşlık bağı ile bağlanmasını şart kıldığı bir kavramdır.
VATANDAŞLIK HANGİ YOLLAR İLE KAZANILIR?
Türk vatandaşlığını ikitsap etmek isteyen yabancı vatandaşlar Türk vatandaşlığını ya doğum ile ya da sonradan kazanabilir.
Doğumla Kazanılan Türk vatandaşlığı
Doğumla Türk vatandaşlığının iktisabı soybağı veya doğum yeri esasına göre resen elde edilir. Doğum ile vatandaşlık kazanmak isteyen yabancı vatandaşlar doğum esnasından itibaren vatandaşlığı elde etmiş olur. Soybağı ile vatandaşlık kazanmak ise,
a) Türkiye sınırları içinde veya Türkiye sınırları dışında Türk vatandaşı anne veya babadan evlilik vahdeniyeti içinde dünyaya gelmiş olması,
b) Türkiye sınırları içinde veya Türkiye sınırları dışında Türk vatandaşı anne ve yabancı babadan evlilik vahdaniyeti dışında dünyaya gelmiş olması,
c) Türkiye sınırları içinde veya Türkiye sınırları dışında Türk vatandaşı baba ve yabancı anneden evlilik vahdaniyeti dışında dünyaya gelen kişi ise soybağı kurulmasını sağlayan usul ve esasları ihtiva etmesi,
durumunda Türk vatandaşlığını iktisap eder. (SOYBAĞI ESAS ALINIR)
- Yukarıda belirtiğimiz durumlar dışında üzerinde ehemmiyetle durulması gereken diğer husus ise, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununu 8.maddesine göre, Türkiye sınırları içinde dünyaya gelmiş olup, yabancı anne ve yabancı babasından ötürü doğumu ile herhangi bir ülkenin vatandaşlığını elde edemeyen çocuk, doğduğu andan itibaren Türk vatandaşı olarak kabul edileceğidir. (DOĞUM YERİ ESAS ALINIR)
SONRADAN KAZANILAN TÜRK VATANDAŞLIĞI
Türk vatandaşlığını elde etmek isteyen yabancı müvekkillerimiz yetkili makam kararına istinaden, evlilik yoluyla, evlat edinerek ya da seçme hakkını kullanarak Türk vatandaşlığını iktisap edebilirler. Bahsetmiş olduğumuz kazanım yollarının tek tek üzerinde duracağız.
A) YETKİLİ MERCİİ KARARINA BİNAEN İKTİSAP EDİLEN TÜRK VATANDAŞLIĞI
1) KURAL OLARAK: Yabancı vatandaşlarımızın Yetkili Mercii Kararı ile Türk vatandaşlığını iktisap etmeleri için , 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununda izah edilen koşullara haiz olmaları gerekir. Fakat belirtilen şartlara haiz olan yabancı vatandaşa vatandaşlığın iktisabı durumu mutlak bir hak sağlamamasının yanı sıra işbu başvurunun müspet bir şekilde neticelenmesinin Bakanlığın tetkik etmesi ve karar vermesine bağlı olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. Türk vatandaşlığını iktisap etmek için başvuruda bulunacak yabancı vatandaşta aranan şartlar ise şunlardır :
a) Yabancı vatandaşın kendi milli kanuna göre ergin ve temyiz kudretine haiz olması eğer vatansız ise Türk kanunları bakımından ergin ve temyiz kudretine haiz olması gerekir.
b) Yabancı vatandaşın başvurmuş olduğu tarihden geriye doğru Türkiye sınırları içinde aralıksız 5 yıl ikamet etmesi gerekir.
c) Yabancının Türkiye’de yerleşmeye ilişkin kararını verdiğini hal ve hareketleri ile göstermesi yani teyit etmesi gerekir.
ç) Yabancı vatandaşın Genel Sağlık açısından tehlike oluşturacak herhangi bir hastalığının bulunmaması gerekir. Örneğin, bulaşıcı bir hastalığı olan şahıs Türk vatandaşlığı için başvurursa başvurusu genel sağlık bakımından tehlike arz ettiğinden başvurusu reddedilir.
d) Yabancı vatandaş iyi ahlaka sahip olmalı. İyi ahlak kavramı toplumun genel geçer olarak benimsemiş olduğu etik kurallarını ihlal etmemek ve uygun davranmak olarak ifade edilebilir.
e) Yabancı vatandaşın yeterli derecede Türkçe konuşabilmesi gerekir. Yani Türk diline Türkiye’de kendini ifade edebilecek kadar haiz olmalıdır.
f) Yabancı vatandaşın Türkiye’de kaldığı süreçte kendisinin ve bakmakla mükellef olduğu kişilerin geçimini idame ettirecek gelire ve mesleğe haiz olması gerekir.
g) Yabancı vatandaşın Millî Güvenlik ve Kamu Düzeni açısından mahzur görülecek bir hal içinde bulunmaması gerekir.
2) İSTİSNAİ OLARAK İKTİSAP EDİLEN TÜRK VATANDAŞLIĞI: Yabancı vatandaşın Milli Güvenlik ve Kamu Düzeni açısından mahzur görülecek bir durumu olmaması kaydıyla Cumhurbaşkanlığı karar ile aşağıda bahsetmiş olduğumuz yabancı vatandaşlar Türk vatandaşlığının istinai yollarla iktisap edebilirler:
a) Türkiye’ye sanayi tesisleri getiren veya bilimsel, teknolojik, ekonomik, sosyal, sportif,
kültürel, sanatsal alanlarda olağanüstü hizmeti geçen ya da geçeceği düşünülen ve ilgili
bakanlıklarca haklarında gerekçeli teklifte bulunulan yabancı kişiler istisnai yollar ile Türk vatandaşlığını kazanabilirler.
Yatırım yolu ile Türk vatandaşlığı iktisabı: Türkiye’de en az 500.000 USD yatırımı yapması, Türkiye’de en az 250.000 USD değerinde gayrimenkul satın alması, Türkiye’de en az 50 kişiyi işe alarak istihdam yaratması, Türkiye’de en az 500.000 USD değerinde mevduatı Türkiye’de faaliyet gösteren bir banka veya bankaya yatırması, Türkiye’de en az 500.000 USD değerindeki devlet borçlanma araçlarını satın alması ve Türkiye’de en az 500.000 USD değerinde gayrimenkul yatırım fonları katılma payı ya da girişim sermayesi yatırım fonlarını katılma payı alması gerekir.
b) 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 31/1.j bendine göre, ikamet
izni alanlar ile Turkuaz Kart sahibi yabancılar ve bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğu istisnai yollarla Türk vatandaşlığını iktisap eder.
c) Vatandaşlığa alınması herhangi bir nedenden ötürü zaruri görülen şahıslar veya ülke menfaatince gözetilerek alınan şahıslar istisnai yollarla Türk vatandaşlığını iktisap eder.
d) İskan Kanunu uyarınca Göçmen olarak kabul edilen şahıslar istisnai yollarla Türk vatandaşlığını iktisap eder.
Görüldüğü üzere yabancı vatandaşın istisnai olarak Türk vatandaşlığını iktisap etmesi 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununda sınırlı olarak ele alınmıştır. Türk vatandaşlığını istisnai yollar ile iktisap etmek isteyen yabancı müvekkillerimiz için gerekli evrakları hazırlayarak usul ve esaslara uygun bir prosedür ile yardımcı olabiliriz.
***Genel Güvenlik ve Kamu Düzeni açısından mahzur görülecek durumda olanların talepleri ilgili Bakanlık tarafından reddedilir.
Türk Vatandaşlığı Hangi Yollar İle İktisap Edilir ?
3) YENİDEN İKTİSAP EDİLME YOLUYLA TÜRK VATANDAŞLIĞININ iKTİSAP EDİLMESİ: İkamet şartı aranmaksızın veya ikamet şartına bağlı olarak Türk vatandaşlığının yeniden iktisap edilmesi olmak üzere ikiye ayrılır:
a) Türk vatandaşlığının ikamet koşulu aranmaksızın yeniden iktisap edilmesi: Çıkma izni almasından ötürü Türk vatandaşlığını yitirenler veya anne ve babalarına bağlı olarak ergin olmalarından itibaren üç yıl içerisinde seçme hakkını istismal etmeyerek Türk vatandaşlığını yitirenler Milli Güvenlik açısından mahzur görülecek bir durumu olmaması kaydıyla Türkiye sınırları içerisinde ikamet etme müddetleri gözönüne alınmaksızın Türk vatandaşlığını ilgili Bakannlık tarafından verilen karar ile yeniden kazanabilirler.
b) Türk vatandaşlığının ikamet koşuluna bağlı olarak yeniden iktisap edilmesi:
5901 sayılı Türk Vatandaşlık Kanunun 29.maddesi uyarınca Türk vatandaşlığı kaybettirilenler Cumhurbaşkanı kararıyla ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlık Kanunun 34. maddesi uyarınca Türk vatandaşlığını kaybedenler Bakanlık kararıyla, millî güvenlik açısından mahzur görülecek bir durumun olmaması ve Türkiye sınırları içerisinde
ÜÇ YIL İKAMET ETMEK koşuluyla Türk vatandaşlığını yeniden iktisap edebilirler.
B) EVLİLİK YOLUYLA İKTİSAP EDİLEN TÜRK VATANDAŞLIĞI
Yabancı vatandaş Türk vatandaşı ile evlenmesi halinde Türk vatandaşlığını iktisap etmez. Ek olarak başka koşullarıda yerine getirmesi durumunda başvurabilirler. İşbu koşullar şunlardır:
- Türk vatandaşı eşi ile EN AZ 3 YIL EVLİLİK VAHDANİYETİ sürdürmeli,
- Eşlerin ailevi birlik içinde yaşamlarını idame etmeleri,
- Eşlerin, Evlilik vahdaniyetine uygun olmayan bir faaliyetin içinde olmamaları,
- Eşlerin, Milli Güvenlik ve Kamu düzeni açısından mahzur olacak bir hal içinde olmamaları icap eder.
*** Yabancı vatandaş ile Türk vatandaşı başvuruda bulunduktan sonra Türk vatandaşı olan eşin ölmesi sebebiyle evlilik son bulacağından eşlerin ailevi birlik içinde yaşamlarını idame ettirmeleri koşulu aranmaz.
*** Son olarak, Türk vatandaşı ile evlenerek Türk vatandaşlığı elde eden yabancının evliliğin BUTLANINA karar verilmesi durumunda eğer yabancı vatandaş evlililiği iyiniyetli olarak yapmışsa Türk vatandaşlığını korur. Evliliğin butlan halleri ve iyiniyet kavramı Türk Medeni Kanunun ilgili maddelerinde belirtilmiştir.
C) EVLAT EDİNİLME YOLUYLA İKTİSAP EDİLEN TÜRK VATANDAŞLIĞI
Yabancı vatandaşlığa haiz ergin olmayan şahıs, Türk vatandaşı tarafından evlat edinilirse gerekli koşulları sağlaması durumunda Türk vatandaşlığını elde eder. Yani MİLLİ GÜVENLİK ve KAMU DÜZENİ açısından mahzur görülecek bir vaziyeti olmaması gerekir. Eğer bahsettiğimiz koşullar var ise KARAR TARİHİ ANINDAN İTİBAREN Türk vatandaşlığını iktisap edebilir.
D) SEÇME HAKKININ KULLANILMASI İLE İKTİSAP EDİLEN TÜRK VATANDAŞLIĞI
Bilindiği üzere, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 27 maddesi uyarınca, Türk vatandaşlığını kaybetmiş olan anne veya babanın isteği ve öteki eşin de onaylaması durumunda çocukları da ebeveynleri gibi Türk vatandaşlığını yitirirler. İşbu neden ile müşkil duruma düşen çocuklar için kanun koyucu ERGİN OLMALARINDAN İTİBAREN 3 SENE İÇİNDE seçme hakkını istimal etme şartı ile Türk vatandaşlığını iktisap etme olanağı sağlamıştır.
*** Ergin olmalarından itibaren 3 sene içinde seçme hakkını istimal ederek Türk vatandaşlığını elde eden yabancı vatandaşlar, işbu hakkın istimal edilmesine dair koşulların saptanması halinde KARAR VERİLEN TARİHDEN İTİBAREN Türk vatandaşlığına ilişkin mevcudiyetleri hüküm ifade eder.
*** Seçme hakkını istismal ederek Türk vatandaşlığına haiz olmayan hak kazanan şahısların eşleri ve çocukları hakkında 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı kanununu 20.maddesi tatbik edilir. Şöyle ki, Türk vatandaşlığını beraber iktisap eden anne ve babanın çocukları da Türk vatandaşlığını iktisap eder. Ayrıca anne veya babasında velayeti bulunan çocuk, öteki eşin onay vermesi durumunda Türk vatandaşlığına haiz olur.
Eğer öteki eş onay vermez ise anne veya babanın mutad meskenin olduğu ülkedeki hakim kararına göre muammele tatbik edilir.
Türk Vatandaşlığı Hangi Yollar İle İktisap Edilir ?
