İzale-İ Şuyu Davasında Feragat | 2023
İzale-İ Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi) Davası
Taşınır ya da taşınmaz üzerindeki iki veya daha fazla ortağın olması durumunda açılır. Paylı veya elbirliği mülkiyeti şeklinde tescilli taşınmazlarda ortaklığın giderilmesi amacıyla açılan davalara izale-i şüyu ( ortaklığın giderilmesi ) davası denir.
Birden çok kişinin sahip olduğu mallar bölüştürülür, bölüştürülmesi mümkün olmayan mallar ise mahkemece satışa çıkarılır, elde edilen para bu kişiler arasında paylaştırılır. İzale-i şuyu davasında özellikli bir şart öngörülmemiştir fakat Türk Medeni Kanunu hükümlerinin genel yaklaşımı, kimsenin ortak mülkiyete zorlanamayacağı, ortaklığın devamına katlanmak zorunda olmadığı yönündedir.
Elbirliği Mülkiyeti(İştirak Halinde Mülkiyet)
Elbirliği mülkiyeti; kanun veya kanunda öngörülen sözleşmeler uyarınca oluşan topluluk dolayısıyla mallara birlikte malik olanların mülkiyeti olarak tanımlanır. Elbirliği mülkiyetinde ortakların belirlenmiş payları olmayıp her birinin hakkı, ortaklığa giren malların tamamına yaygındır. Elbirliği mülkiyeti, malın devri, topluluğun dağılması yahut paylı mülkiyete geçilmesi ile sona erecektir.
Paylı Mülkiyet(Müşterek Mülkiyet)
Paylı mülkiyet fiili olarak bölünmemiş tek bir mal üzerinde kurulur ve paylı mülkiyete konu olan mal bir bütün halinde tek bir mülkiyete tabi olur.
Davanın Şartları Nelerdir?
İzale-i şuyu davasının görülmesi adına gayrimenkulün yer aldığı bölgedeki ilgili Sulh Hukuk Mahkemesine başvuru yapmak gerekir. Davayı bir hissedarın açması bile yeterli olmaktadır. Davalı taraf veya taraflar diğer hissedarlardır. Bu yani paylı mülkiyette hakkı olan herkesin davaya dahil olması şarttır. Olur da hissedarlardan biri vefat ederse mirasçı olarak belirtilen kişi davaya dahil edilebilmektedir.
Davacı taraf izale-i şuyu davasından feragat da edebilmektedir. Fakat feragat etse bile sonradan yeniden ortaklığın giderilmesi adına dava açabilme hakkına sahip olmaktadır.
İzale-İ Şuyu Davasında Feragat | 2023
İzale-i Şuyu Davasını Kimler Açabilir?
Mülkiyet altında bulunan taşınmazın hissedarlarından her biri malın paylaşılmasını isteyebilir. Her paylı mülkiyet sahibi olan paydaş paya bağlı olarak paylaşma ya da taksim davası açma hakkına sahiptir. Paydaşlığın giderilmesi davası açabilecek kişiler taşınmaz malın paydaşı olan kişilerdir.
Aynen Taksim Suretiyle İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi)
Taşınır veya taşınmaz malın aynen bölünmesidir. İzale-i şuyu davasının tarafları malı nasıl bölüştüreceklerine anlaşarak dava sırasında bu antlaşmayı hakime bildirebilirler. Hakim bu antlaşma doğrultusunda ortaklığın giderilmesine karar verebilir. Bölünemeyecek nitelikte olan veya aynen taksimi halinde büyük bir değer kaybına uğrayacak olan mallar için bu yola başvurulmaz.
Satış Suretiyle İzale-i Şuyu (Ortaklığın Giderilmesi)
Taşınır veya taşınmaz malın icra yoluyla satılarak bedelinin paydaşlar arasında bölüştürülmesidir. Taşınmazın aynen taksimi mümkün değilse ortaklığın satış suretiyle giderilmesine karar verilir. Taşınmaz malın satışı, mahkeme vasıtasıyla değil satış memurluğu veya icra dairesi marifetiyle yapılır.
Ortaklığın Giderilmesi Davasında Muhdesatın Aidiyeti
Ortaklığın giderilmesi davasının konusu taşınmazda bulunan bina, ağaç, tesis gibi bütünleyici parçalar üzerinde mülkiyetin kime ait olduğu hususu ortaklar arasında tartışma konusu ise, bu uyuşmazlığın ayrı bir dava açılmak suretiyle giderilmesi gerekir. Uygulamada bu davalara “muhdesatın aidiyetinin tespiti davası” denilmektedir.
İzale-i Şuyu Davasında Yargılama Usulü
İzale-i Şuyu davası Sulh Hukuk Mahkemelerinin görev alanı içerisindedir. Ortaklığın giderilmesi davasında yetkili mahkeme ise taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir. Söz konusu ortaklığın giderilmesi davası, HMK m.316/1-a uyarınca, basit yargılama usulü çerçevesinde çözüme kavuşturulacaktır.
İzale-İ Şuyu Davasında Feragat | 2023
İzale-i Şuyu Davasında Feragat
İzale-i şuyu davasında feragat kurumu, davacının açtığı davadaki taleplerinin tümünden veya belirli bir kısmından vazgeçmesini ifade eder. Mahkeme bir hüküm kurmamış ise HMK m.307 uyarınca, feragat ile davaya son vermek mümkündür.
Paydaşlığın (ortaklığın) giderilmesi davaları iki taraflı, taraflar için benzer sonuçlar doğuran davalardır. Bu davalarda davalı da davacı gibi aynı haklara sahiptir. Bu nedenle davacının paydaşlığın satış suretiyle giderilmesini istemesi davalıların aynen paylaşma istemesine engel teşkil etmez.
Davacı davasından feragat etse bile davalılardan birinin davaya devam etmek istemesi halinde mahkemece davaya devam edilerek işin esası hakkında karar verilmelidir. Bu nedenle davacının davadan feragat beyanına karşı hazır bulunan davalılardan diyecekleri sorulmalı, davaya devam etmeyi istemeleri halinde yargılamaya devam edilmelidir.
Somut olaya gelince; davacı ve davalıların …… tarihinde gönderdiği dilekçe ile davadan feragat ettikleri anlaşılmakla mahkemece tarafların tümü hakkında feragat nedeniyle bir karar verilmek üzere hükmün bozulması gerekmiştir.
Davadan feragat
MADDE 307– (1)Feragat, davacının, talep sonucundan kısmen veya tamamen vazgeçmesidir.
Davayı kabul
MADDE 308– (1)Kabul, davacının talep sonucuna, davalının kısmen veya tamamen muvafakat etmesidir.
(2) Kabul, ancak tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri davalarda hüküm doğurur.
Feragat ve kabulün şekli
MADDE 309– (1) Feragat ve kabul, dilekçeyle veya yargılama sırasında sözlü olarak yapılır.
(2) Feragat ve kabulün hüküm ifade etmesi, karşı tarafın ve mahkemenin muvafakatine bağlı değildir.
(3) Kısmen feragat veya kabulde, feragat edilen veya kabul edilen kısmın, dilekçede yahut tutanakta açıkça gösterilmesi gerekir.
(4) Feragat ve kabul, kayıtsız ve şartsız olmalıdır.
Feragat ve kabulün zamanı
MADDE 310– (1)Feragat ve kabul, hüküm kesinleşinceye kadar her zaman yapılabilir.
Feragat ve kabulün sonuçları
MADDE 311– (1) Feragat ve kabul, kesin hüküm gibi hukuki sonuç doğurur. İrade bozukluğu hâllerinde, feragat ve kabulün iptali istenebilir.
Feragat ve kabul hâlinde yargılama giderleri
MADDE 312– (1)Feragat veya kabul beyanında bulunan taraf, davada aleyhine hüküm verilmiş gibi yargılama giderlerini ödemeye mahkûm edilir. Feragat ve kabul, talep sonucunun sadece bir kısmına ilişkin ise yargılama giderlerine mahkûmiyet, ona göre belirlenir.
(2) Davalı, davanın açılmasına kendi hâl ve davranışıyla sebebiyet vermemiş ve yargılamanın ilk duruşmasında da davacının talep sonucunu kabul etmiş ise yargılama giderlerini ödemeye mahkûm edilmez.
İzale-i Şuyu Davasında Görevli Ve Yetkili Mahkeme
Görevli Mahkeme ; Bu davalar, davaya konu olan taşınır veya taşınmaz malın değerine bakılmaksızın sulh hukuk mahkemesinde görülür.
Yetkili Mahkeme ; Dava konusu mal taşınmaz ise HUMK md.13 uyarınca bu malın bulunduğu yer mahkemesinde davanın açılması gerekir. Taşınmaz mallar birden fazla ve ayrı ayrı yerlerdeyse bunlardan birinin bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir. Burada kesin yetki söz konusudur.
Dava taşınır malların ortaklığının giderilmesine ait olup, bu mal tereke ile ilgili değilse HUMK. md.9 uyarınca o mala zilyet bulunan davalılardan birinin ikametgahı mahkemesinde açılması gerekir.
HUMK md.11 uyarınca dava konusu taşınır veya taşınmaz mal tereke ile ilgiliyse davanın, murisin son ikametgahı mahkemesinde açılması gerekir.
Ortaklığın giderilmesi davasında, paydaşlar yetki konusunda anlaşma yapamazlar.
İzale-İ Şuyu Davasında Feragat | 2023
