Beste Film Miras Yoluyla Geçer Mi
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na göre eser sahibinin 2 tür hakkı doğar. Bir tanesi mali haklar diğeri manevi haklar.
- Eser Sahibinin Mali Hakları
Eser sahibinin eserinden doğan ekonomik haklarını ifade eder. Bu hakkı kullanma yetkisi doğrudan eser sahibine aittir. Eser sahibinin mali haklarının neler olduğu kanunda sınırlı olarak sayılmıştır.
- İşleme hakkı
- Çoğaltma hakkı
- Yayma hakkı
- Temsil hakkı
- İşaret ses veya görüntü nakline yarayan araçlarla umuma iletim ve güzel sanat eserlerinde satış bedelinden pay talep etme hakkı
- Eser Sahibinin Manevi Hakları
Mali haklardan farklı olarak manevi haklar, eser sahibine ekonomik bir yarar sağlamaz. Eser sahibi ile ortaya çıkardığı eseri arasındaki duygusal bağından doğan ilişkinin getirdiği haklar olarak tanımlayabiliriz. Yine kanunda sınırlı olarak bu hakların neler olduğu sayılmıştır.
- Eser sahibinin adının belirtilmesi: Eserin yayınlanması halinde eser sahibi adının belirtilmesini isteme hakkı vardır.
- Eserin umuma sunulması: Eserin yayınlanıp yayınlanmayacağına veya ne zaman yayınlanacağına sadece eser sahibi karar verebilir.
- Eserde değişiklik yapılmasını yasaklama: Eser sahibinin izni olmadan eser üzerinde değişiklik yapılamaz.
- Eser sahibinin esere ulaşma hakkı: Eserin tek ve özgün olması durumunda eser sahibi daha önce vermiş olduğu eserini; bir sergide veya çalışmada kullanmak için malikten veya zilyetten geri isteyebilir. Bu hak daha çok resim, heykel gibi eserler için geçerlidir.
Mali Haklar Miras Yoluyla İntikal Edebilir Mi?
Kanuna göre eser sahibinin mali hakları miras yoluyla intikal eder. Aynı zamanda eser sahibi mali haklarını ölüme bağlı tasarruflarına da konu edebilir. Miras bırakanın ölümünden sonra sonuç doğuracak hukuki işlemler ve arzularına ölüme bağlı tasarruf denir. Bilindiği üzere ölüme bağlı tasarruf hukuk sistemimizde 2 şekilde yapılabilir. Bir tanesi vasiyetname diğeri ise miras sözleşmesi. Örneğin, bir ressam eserleri üzerindeki mali haklarının tümünün kızına bıraktığını vasiyetnamesinde yer verebilir. Eser sahibi mali haklarına ilişkin bir ölüme bağlı tasarruf yapmamışsa bu haklar Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre mirasçılara intikal eder.
Manevi Haklar Miras Yoluyla İntikal Eder Mi?
Manevi haklar eser sahibine bağlı olan haklardır. Bu haklar malvarlığına dahil olmayan ve para ile ölçülmeyen nitelikteki haklardır. Bu nedenle manevi haklar miras yoluyla intikal edilmez. Ancak bu haklar eser sahibinin ölümüyle birlikte de sona ermez. Bu hakları kullanma yetkisi olan kişilere geçer. Manevi hakların kullanma yetkisi olan kişiler kanunda şöyle belirlenmiştir:
- Eser sahibi tarafından belirlenen kişiler
- Vasiyeti tenfiz memuru
- Eser sahibinin eşi ve çocukları
- Mansup mirasçılar
- Eser sahibinin anne ve babası
- Eser sahibinin kardeşleri
Kanunda sayılmış olan bu kişiler eser sahibinin ölümünden itibaren 70 yıl boyunca manevi hakları kendi adlarına kullanabilirler. Görüldüğü üzere kanun mali hakların aksine manevi hakların geçişini miras hükümlerine göre düzenlenmemiş ve özel hükümler belirlemiştir. Çünkü manevi hakların niteliği mirasla intikaline uygun değildir. Aynı zamanda eser, mirasçılık uyuşmazlıklarından korunmuşta olmaktadır. Zira miras üzerinde elbirliğiyle mülkiyet hakkı doğar. Yani miras üzerinde bir ortaklık olur. Bu hakların mirasla geçmesi durumunda bütün mirasçılar birlikte hareket etmek ve ortak kararlar almak zorunda kalacaklardır. Bu uyuşmazlıklar sırasında eser zarar görebilir. Önemli olan eserin korunmasıdır. Bu nedenle kanun koyucu manevi hakların miras yoluyla intikaline izin vermeyerek, eser ile mirasçılar arasında bir denge kurmuştur.
Beste Film Miras Yoluyla Geçer Mi
Stajyer Av. Merve ÇATAR
Makale Yazarlığı İçin
Avukat veya akademisyenler hukuk makalelerini özgeçmişleri ile birlikte yayımlanmak üzere asalhukukdanismanlik@gmail.com adresine gönderebilirler.
