Evlilik Tazminatı Davası
Kıdem Tazminatı Şartları ve Kıdem Tazminatı Davası
İşçiler aşağıda da inceleyeceğimiz belirli durumlarda iş sözleşmesi sona erdiği takdirde hatta bazı durumlarda istifa etse dahi kıdem tazminatına hak kazanmakta ve bu hususta tazminatını ödemeyen işverene karşı kıdem tazminatı davası açabilme hakkına sahiptirler. Bu hak 4857 sayılı İş Kanunu’nun 120. Maddesindeki yollamayla 1457 sayılı İş Kanunu’nun 14. Maddesi kapsamında işçilere tanınmıştır.
Kıdem Tazminatı Şartları
a)İşçinin en az 1 yıldır çalışıyor olması
Asgari olarak işçinin o işverene bağlı olarak 1 yıl çalışmış olması gerekmektedir. Süre hesaplanırken işçinin SGK giriş çıkış tarihinden farklı olarak fiili bir çalışması varsa fiili başlangıç ve bitiş tarihlerinin dikkate alınması gerekmektedir. Bu hususlar tanık, mail yazışmaları vb. delillerle ispat edilebilir.
b)İşçinin 4857 sayılı İş kanunu kapsamında İş görmesi
Basın İş Kanunu veya Deniz İş Kanunu’na tabi diğer işçiler de kıdem tazminatına hak kazanabilmekle birlikte yazımızda sadece 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi işçilerin kıdem tazminatını hak etme koşulları incelenecektir.
c)Aşağıda belirtilen sona erme hallerinden biri kapsamında iş akdi sona ermelidir
Hangi Sona Erme Hallerinde Kıdem Tazminatına hak kazanılır?
Yukarıda sayılan işçinin en az 1 yıllık kıdemi ve 4857 sayılı iş kanunu kapsamında olması şartı ve aşağıdaki şartların birinin birlikte gerçekleşmesi durumunda işçi kıdem tazminatına hak kazanacaktır.
Kadınlar Evlenme nedeniyle istifa ettiği takdirde Kıdem Tazminatına Hak Kazanır
Kadın işçi tarafından evlenme tarihinden itibaren 1 yıl içinde evlilik nedeniyle istifa edildiği takdirde kıdem tazminatı hakkı doğmaktadır. Ancak bu sürenin 1 yıl içerisinde kullanılması şart olup, evlenmeden önce örneğin evlilik hazırlığı gibi bir hususa dayanarak istifa edilmesi durumunda işçi kıdem tazminatına hak kazanamaz. Ayrıca Kanunda bu hak kadına tanınmış olup erkekler evlenmeye dayanarak istifa yoluna başvurduğu takdirde bu tazminata hak kazanamayacaklardır.
Erkekler Askerlik Hizmeti için istifa etmesi durumunda kıdem tazminatına hak kazanır
Erkekler muvazzaf askerlik hizmeti için istifa etmesi durumunda kıdem tazminatına hak kazanacaklardır.
Ancak bedelli askerlik hizmeti bir muvazzaf askerlik hizmeti olmadığından bedelli askerlik yapan işçiler kıdem tazminatına hak kazanamazlar. Askerlik hizmeti için istifa durumunda, işçi celp döneminden makul bir süre önce işyerinden ayrılırsa tazminata hak kazanabilir
Ancak Yargıtay kararlarıyla sabit olduğu üzere , örneğin celp döneminden 6-7 ay önce işçinin, askerliği gerekçe göstererek iş akdini feshetmesi durumunda süre makul olmadığından kıdem tazminatına hak kazanamayacaktır. Ayrıca işçiler işyeriyle anlaşarak iş akdini askıda tutup, askerlikten sonra işe başlamaları yönünde anlaşıp herhangi bir tazminat talep etmeyedebilirler.
İşçi Emeklilik Durumunda Kıdem Tazminatına Hak kazanır.
İşçilerin emekli olması durumunda kıdem tazminatına hak kazanacakları kanunda sayılan unsurlardan biridir. Gerçekten de işçi yaşlılık, malullük veya emeklilik aylığı ya da toptan ödeme almak amacıyla iş akdini feshetmesi durumunda kıdem tazminatına hak kazanacaktır.
Ayrıca İşçinin bu kapsamda kıdeme hak kazanabilmesi için bağlı bulunduğu kuruma veya sandığa müracaat ettiğini de belgelemesi gerekmekle birlikte belgelenmemiş olması da başlı başına kıdem tazminatının ödenmemesi için geçerli bir sebep değildir.
Evlilik Tazminatı Davası
Bunun haricinde işçi yaş koşulu dışında diğer emeklilik şartlarını tamamladığı takdirde de kıdem tazminatına hak kazandığına ilişkin ilgili kurum yazısını işverene vererek kıdem tazminatına hak kazanabilmektedir.
Örneğin: 08.09.1999 tarihinden önce işe girmiş olanlar 15 yıl 3600 gün primlerini doldurdukları takdirde kıdem tazminatına hak kazanırlar
08.09.1999 Ve 30.04.2008 işe giren erkeklerde 60 yaşını kadınlarda 58 yaşını doldurması ve 3600 gün primlerini doldurdukları takdirde kıdem tazminatına hak kazanırlar.
Bu sürelerin ve prim günlerinin aynı işyerinde gerçekleşmesi şart olmayıp işçinin iş hayatındaki toplam prim gününün bu şartları karşılaması yeterlidir. Bu takdirde işçi o işyerinde çalıştığı süreyle sınırlı olarak kıdem tazminatına hak kazanabilecektir.
İşçinin Ölümü Durumunda Mirasçıları Kıdem Tazminatına Hak Kazanır
İşçinin iş kazası olsun olmasın herhangi bir nedenle hayatını kaybetmesi durumunda da 1 yıllık kıdem şartını doldurduğu takdirde, kıdem tazminatı yasal mirasçılarına ödenecektir.
İşçi Tarafından Haklı Nedenle Fesih Halinde İşçi Kıdem Tazminatına Hak Kazanır
4857 sayılı İş Kanunu 24. Maddesine göre haklı nedenlerin varlığı halinde işçi tarafından bildirim süresine uyulmaksızın iş akdi derhal feshedilebilir. Bu durumda da işçi kıdem tazminatına hak kazanmaktadır.
Örneğin işçinin çalışma koşullarında esaslı değişiklik yapılması, işçiye mobbing yapılması, işçinin işyerinde tacize uğraması, çalışma koşullarının işçinin sağlığını etkileyecek nitelikte olması vb. hususlar birer haklı fesih sebebi olup işçi kıdem tazminatına hak kazanacaktır.
Yine uygulamada sıklıkla rastlandığı üzere işçiye fazla mesai ücretinin ödenmemesi veya fazla mesai ücreti ödendiği halde yıllık 270 saatten fazla, fazla mesai yaptırılması, işçiye ücretinin ödenmemesi gibi hususlar da birer haklı nedenle fesih sebebi olup işçi kıdem tazminatına hak kazanır.
İşveren Tarafından Ahlak ve İyi Niyete Aykırılık Hali Hariç Diğer Haklı Sebep Hallerinde İşçi Kıdem Tazminatına Hak Kazanır
İşveren tarafından iş kanunu madde 25/2. Maddesi kapsamında ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri nedenine dayanılarak iş akdi feshedildiyse işçi kıdem tazminatına hak kazanamaz. Ancak işçinin tutuklanması gibi zorlayıcı bir sebepten veya İşçinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek nitelikte olduğu ve işyerinde çalışmasında sakınca bulunduğunun Sağlık Kurulunca saptanması gibi sağlık nedeni gibi koşullar durumunda iş akdi işverence haklı nedenle feshedilse dahi işçi kıdem tazminatına hak kazanacaktır.
Yukarıda sayılan hallerin varlığı durumunda işçiye kıdem tazminatı ödenmediği durumlarda işçinin kıdem tazminatı davası açma hakkı bulunmaktadır.
Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Kıdem tazminatı hesaplama yapılırken öncelikle işçiye işe başladığı tarihten itibaren her geçen tam yıl için işverence otuz günlük ücret tutarında ödenir hususunun bilinmesi gerekir.
Kıdem tazminatı hesaplama yapılırken dikkate alınan bu ücret giydirilmiş brüt ücret olup işçinin net ücreti dışında aşağıdaki hususlar kıdem tazminatına dahil edilir:
İşçiye yol yemek yakacak yardımı yapılıyorsa bunun ayni ya da parasal olduğuna bakılmaksızın kıdem tazminatı hesaplamasına dahil edilir
İşçiye düzenli olarak ödenen ikramiye veya prim varsa kıdem tazminatı hesabına dahil edilir.
Kıdem tazminatında, taraflar net ücret üzerinden talep etmediği sürece mahkemece kural olarak SGK primleri veya gelir vergisi kesintisi yapılmaksızın brüt tutar üzerinden hüküm kurulur yalnızca damga vergisi kesilir. Olası bir yargılama süreci olduğu takdirde de kıdem tazminatı hesaplama mahkemece atanan uzman bilirkişiler tarafından yukarıda izah ettiğimiz hususlar çerçevesinde yapılır.
Evlilik Tazminatı Nedir?
Çalışanlar arasında evlilik tazminatı olarak isimlendirilen bu tazminat hukuken kıdem tazminatıdır. İş sözleşmesinin kadın çalışanın evliliği nedeniyle son bulması halinde ödenecek kıdem tazminatını ifade etmektedir.
Bunun haricinde başkaca bir evlilik tazminatı türü yoktur.
Kanuni Dayanakları
4857 Sayılı İş Kanunu ve 1475 Sayılı iş kanununu yürürlükten kaldırmasına rağmen 1475 Sayılı Eski İş Kanunun 14. Maddesini yürürlükten kaldırmamıştır.
Bu halde 4857 Sayılı Kanun’un 120. Maddesine göre 1475 sayılı İŞ Kanunun 14. Maddesi hükümleri uygulanacaktır.
1475 Sayılı 25/8/1971 Tarihli 1475 Sayılı Kanunun kıdem tazminatı ile ilgili hükümleri geçerliliğini korumaktadır.
1475 Sayılı Kanunun 14. Maddesinin 5. Fıkrası “kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi” halinde kadına işçiye her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödeneceği hüküm altına alınmıştır.
Evlilik Tazminatı Davası
Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılma Halinde Tazminat Hakkı
İşçinin işçilik alacakları kapsamındaki tazminat hakları belirli şartlar ve durumlar için kanun tarafından tanınmış olup bu şartlar ve durumlar mevcut olduğu takdirde işçinin bu tazminatlarını işverenden talep etme hakkı mevcuttur. Buna ilişkin daha önce yazdığımız ilgili yazılarımızda detaylardan bahsetmiştik.
Evlilik nedeniyle işten ayrılma da iş hayatında sıklıkla karşılaşılan durumlardan biri olup evlilik nedeniyle işten ayrılması halinde işçinin, işverenden aşağıda da incelediğimiz üzere halk arasında evlilik tazminatı olarak da isimlendirilen tazminatı talep etme hakkı bulunmaktadır.
Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılma Halinde Kıdem Tazminatı Hakkı
1475 sayılı İş Kanunu madde 14 kapsamında kadın işçilere evlilik nedeniyle iş akdini feshetme hakkı tanınmış olup bu durumda evlilik nedeniyle işten ayrılan kadın işçiler kıdem tazminatı talep etme hakkına sahip olmaktadır. Halk arasında evlilik tazminatı olarak da isimlendirilen bu tazminat türünün hukuki karşılığı kıdem tazminatıdır. Bir başka deyişle kanunda evlilik tazminatı gibi özel bir tazminat türü tanımlanmamış iş akdini evlilik nedeniyle fesheden işçinin kıdem tazminatı talep etme hakkı öngörülmüştür.
Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılma Halinde Kıdem Tazminatına Hak Kazanma Şartları:
Aşağıda da numaralandırdığımız şartların bir kısmı kıdem tazminatının genel şartları olmasına karşın bir kısmı ise evlilik nedeniyle fesih halinde tazminata hak kazanabilmek için bulunması gereken özel şartlardandır.
1) En az 1 yıldır işçinin aynı işveren yanında çalışıyor olması gerekir
2) İşçinin İş Kanunu kapsamında çalışıyor olması gerekir.
3) Evlilik nedeniyle işten ayrılan işçinin kadın işçi olması gerekmektedir.
Kanun açıkça evlilik nedeniyle işten ayrılma halinde kıdem tazminatı talep etme hakkını kadın işçilere tanımış olup bu sebeple evlilik nedeniyle iş akdini fesheden erkek işçilerin kıdem tazminatı talep etme hakkı bulunmamaktadır.
İşçi Evlendiği tarihten itibaren 1 yıl içerisinde evlilik nedenine dayalı iş akdini feshetmelidir.
Evlilik nedeniyle işten ayrılan işçinin kıdem tazminatını veya diğer bir adıyla evlilik tazminatını talep edebilmesi için kanunda hak düşürücü süre tanınmıştır.
Bu süre evlilik tarihinden itibaren 1 yıl olup. İşçi tarafından işverene bu süre içerisinde evlilik nedeniyle işten ayrılma beyanı iletilerek kıdem tazminatını talep edilmelidir. Aksi takdirde işçi evlilik nedenine dayalı fesihten kaynaklı olarak işverenden kıdem tazminatı talep edemeyecektir.
Ayrıca bir yıllık sürenin başlangıcı resmi nikahın yapıldığı tarihtir. Dolayısıyla dini nikah gibi resmi olmayan bir nikah olduğundan bahisle işçinin iş akdini evlilik nedeniyle feshetme hakkı bulunmamakta dolayısıyla bu durumda işçinin, işverenden kıdem tazminatı (evlilik tazminatı) talep etme hakkı bulunmamaktadır.
Evlilik Tazminatı Davası
Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılma Halinde İhbar Tazminatı Hakkı
Evlilik nedeniyle işten ayrılma halinde kadın işçilerin kıdem tazminatı talep etme hakkı mevcut olmasına karşın, evlilik nedeniyle işten ayrılma halinde ihbar tazminatı talep etme hakları bulunmamaktadır. Ayrıca evlilik nedeniyle iş akdini fesheden işçi feshettiği tarihi itibariyle işe gelmek zorunda değildir. Bu sebeple herhangi bir ihbar süresine uyma zorunluluğu bulunmadığından işverenin işçiden ihbar süresine uymamaktan kaynaklı olarak bir tazminat talep etme hakkı bulunmamaktadır.
Evlilik Tazminatı Alma Şartları
Evlilik tazminatı alabilmek için yasa maddesinden de anlaşılacağı üzere kadın işçinin en az bir tam yıl çalışmış olması gerekmektedir.
İkinci şart da evlilikten itibaren 1 yıl içerisinde kadın işçinin kendi isteği ile işten ayrılmış olması gerekmektedir.
Evlilik Tazminatı Hesaplama
Kıdem tazminatı hesaplama ve kıdem hesaplama süreleri için Kıdem Tazminatı Davası başlıklı yazının incelenmesini rica ederiz.
Erkekler Alabilir Mi?
İşverenlerin de kadının evlenmesi nedeni ileri sürülerek iş akdine son vermek hakları bulunmamaktadır.
Dava Masrafları
Evlilik tazminatı masrafları işçinin işyerinde çalıştığı toplam süreye ve sosyal ve ekonomik haklarının yüksekliğine göre artacaktır. Mahkemenin vereceği tazminat tutarı ne kadar yüksek ise masraflar da o oranda artacaktır.
Avukat Ücretleri
İzah edildiği üzere, bu tazminat kıdem tazminatının bir türü olması nedeniyle kıdem tazminatına ilişkin bütün açıklamalar bu dava türü için de aynen geçerlidir.
Evlilik Tazminatı Davası
